Curaçao: de oudste synagoge op het westelijk halfrond

(dv)

De Snoa, zoals de synagoge van de gemeente Mikvé Israël-Emanuel wordt genoemd, ligt als een parel in een schelp in het oude centrum van Willemstad, de hoofdstad van Curaçao. Het huidige gebouw stamt uit 1730, de eerste synagoge werd in 1674 gebouwd. Het is de oudste nog functionerende synagoge op het westelijk halfrond.

De Snoa doet van binnen denken aan de prachtige Portugese synagoge (oftewel Snoge) in Amsterdam, zij het dat de afmetingen aanzienlijk kleiner zijn. Een ander opvallend verschil is dat de vloer van de Snoa is bedekt met zand. Eén van de verklaringen van dit gebruik is dat de voorouders van de huidige Sefardische Joden op Curaçao in Spanje en Portugal de vloeren van hun clandestiene gebedsruimten bedekten om het geluid van hun voetstappen te dempen, opdat zij geen verdenking zouden wekken bij mogelijke spionnen.

Inmiddels is de Joodse gemeenschap op het eiland flink geslonken, onder andere doordat kinderen elders gaan studeren en daar dan ook werk vinden. De huidige Sefardische, liberaal-Joodse gemeente telt slechts tweehonderdvijftig leden en wordt nog steeds kleiner.

Chazzan en geestelijk leider van de gemeenschap Avery Tracht maakt zich zorgen over de toekomst: “Dit jaar zijn binnen onze gemeenschap drie baby’s geboren, maar de laatste baby daarvoor werd negen jaar geleden geboren.”

Tracht is een Amerikaanse chazzan die eerder in Amsterdam werkte bij de Liberaal Joodse Gemeente. Zijn huidige gemeente heeft geen rabbijn en dat betekent dat hij alle functies die gewoonlijk door de rabbijn worden vervuld, zelf moet doen: “Ik doe alles om onze gemeenschap actief en geïnspireerd te houden; van diensten leiden, zieken bezoeken, Tora onderwijzen tot het maandelijks organiseren van Joodse filmavonden bij mij thuis.”

Al met al is dat geen sinecure. Tracht: “In de Verenigde Staten en in Europa is jodenhaat nog steeds aan de orde van de dag. Joden zoeken daarom meer steun en bescherming bij elkaar en nemen actiever deel aan het Joodse leven. Op Curaçao is nooit antisemitisme geweest en dat merk je aan de Joodse gemeenschap. Van de bestaande Joodse gemeenschap krijg ik vrijwel niemand op les. Soms zijn er bij een dienst slechts vijf mensen aanwezig, terwijl er tien nodig zijn om een echte dienst te houden en uit de Tora te mogen lezen.”

Hij vreest voor de toekomst van het Jodendom op het eiland: de nu al kleine en nog steeds slinkende gemeenschap en het gebrek aan interesse onder Joden om zich inhoudelijk met hun traditie bezig te houden voorspellen weinig goeds.

Categorie:

Home » Achtergrond » Curaçao: de oudste synagoge op het westelijk halfrond