‘De NPO misleidt kinderen en jongeren over Israël’

Uit een onderzoek naar educatief materiaal van de NPO over het conflict tussen Israël en de Palestijnen blijkt dat de jeugd inzake wordt misleid. Dat concludeert publiciste en auteur Maaike van Charante, die aan het onderzoek meedeed. Tientallen video’s van de NOS en NTR, gericht op kinderen en jongeren, werden onder de loep genomen en gedubbelcheckt. De doelgroep krijgt deze video’s op mobieltjes, thuis, online en in de klas.

Van Charante raakte in maart betrokken bij het initiatief en heeft er met volledige inzet aan gewerkt, zo schrijft ze op haar site. ‘Dit rapport raakt de kern van meerdere grote problemen die wij in Nederland hebben. Van het probleem met onze media was ik me al langer bewust’. Met ‘de media’ doelt ze op de zogeheten kwaliteitsmedia. In dit geval lag de focus met name op de NOS en NTR, twee taakomroepen die heten neutraal te moeten zijn.

‘Dit zijn de media die in overheidscampagnes en in ons onderwijs worden aanbevolen als betrouwbaar’, aldus Van Charante, die vaststelt dat deze media na 7 oktober onbetrouwbaar bleken over Israël. Zo haalt ze de dodencijfers in Gaza aan van Hamas, die vaak klakkeloos worden overgenomen terwijl over die van Israël wordt getwijfeld. Dit gebeurt ook in de jeugdvideo’s van de NPO, die in het rapport zijn onderzocht.

Patroon

Van Charante is al langer kritisch op de wijze waarop Nederlandse media berichten over het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Na het bloedbad van 7 oktober deed ze aan fact checking rond NPO-programma’s, zoals Bar Laat, Het Jeugdjournaal en Nieuwsuur. Ook schrijft ze er met regelmaat over. Ze zag in de reguliere Nederlandse media een sterk patroon:

‘Elke beschuldiging tegen Israël werd als geloofwaardig behandeld, en de rol van Hamas verdween naar de achtergrond. De gruwelen van 7 oktober en het lijden van de gijzelaars verdwenen uit het zicht. De aanbevolen media deden vooral verslag van de ellende in Gaza, en nauwelijks nog van de rol van de strijdende partijen’.

Koude kermis

Van Charante vroeg zich toen nog niet af wat de Nederlandse jeugd krijgt voorgeschoteld. ‘Ik besefte wel dat educatief materiaal vaak ideologisch gekleurd is, maar had toch nog vertrouwen in het verantwoordelijkheidsbesef van de producenten. Juist in deze informatie zou er toch wel enige aandacht zijn voor harde feiten en voldoende achtergrondinformatie?’ Nadat ze betrokken raakte bij het onderzoek kwam ze van een koude kermis thuis.

‘Mijn laatste illusies over de kwaliteit van educatief videomateriaal ben ik wel kwijt. Het is niet zo dat alles slecht is – af en toe troffen we een filmpje of Jeugdjournaal-uitzending van redelijke kwaliteit – maar in verreweg het meeste materiaal troffen we ernstige gebreken aan, steevast in het nadeel van Israël’, aldus Van Charante op haar site. De gebreken zijn legio, zo concludeert de publiciste en auteur.

Vertekend beeld

‘Het ergste is het stelselmatig weglaten van relevante informatie over het Israëlisch-Palestijns conflict. Hierdoor ontstaat een verwrongen beeld waarin Israël al bijna tachtig jaar oppermachtig en wreed is, terwijl de tegenstanders van Israël weerloze slachtoffers of dappere verzetsstrijders zijn. Alle feiten die niet in dit plaatje passen, worden niet of nauwelijks genoemd’, schrijft Van Charante.

Educatie is iets anders als journalistiek, concludeert ze. ‘Jongeren zijn kwetsbaar voor beïnvloeding, daar is uitgebreid wetenschappelijk bewijs voor; het is een algemeen erkend feit. Is het dan niet juist voor jongeren belangrijk hen uitermate zorgvuldig te informeren?’ Ze stelt vast dat de makers van de filmpjes niet zorgvuldig handelen en de doelgroep – kinderen en jongeren – niet de volledige kant van het plaatje laten zien.

Vooroordelen leren

‘Wat leren we onze kinderen? Dat was de vraag die steeds vaker bij me opkwam. Leren Nederlandse kinderen massaal vooroordelen tegen Israël? De kinderen en jongeren die hun informatie van internet halen, leren die sowieso. De anti-Israël bias op het populaire Cestmocro is berucht. Maar ook jongeren die braaf de informatie checken bij de educatieve filmpjes die wij geanalyseerd hebben, krijgen een beeld van de situatie rondom Israël dat weinig met de realiteit te maken heeft’.

Interview

Aan het conservatieve platform Wynia’s Week gaf Van Charante een interview over de berichtgeving over Israël en de Palestijnen bij de NPO en in de Nederlandse media. Ook ging ze uitgebreid in op het onderzoek, dat een paar honderd pagina’s en bijna duizend voetnoten bevat. Daarin staan de analyses van 35 onderzochte informatiefilmpjes van School TV, NOS Stories, NOS op 3, het NOS Jeugdjournaal en NPO Kennis, en veertig uitzendingen van het Jeugdjournaal. Bekijk het gesprek hier.