Een toekomst in kracht – gastcolumn Mona Keijzer

In Koninklijk Theater Tuschinski werd woensdag de film October 8 getoond, die gaat over de explosie van antisemitisme op campussen, op straat en op andere plekken weredlwijd na de terreuraanval van 7 oktober 2023. Op de avond sprak demissionair vicepremier en woonminister Mona Keijzer (BBB) de aanwezigen toe. Een bewerkte versie van haar rede is hier te lezen.

‘Het was zaterdag, 7 oktober 2023. De zon was net opgekomen boven de Negev-woestijn. De lucht was helder, de temperatuur aangenaam – rond de 22 graden – en er hing een ontspannen sfeer. Jongeren dansten, lachten en vierden het leven op het Nova Music Festival. Een vredig festival midden in de natuur, vlakbij kibboets Re’im. 

Onder hen waren Noa Argamani, een destijds 25-jarige vrouw, en haar vriend Avinatan Or, destijds dertig jaar.  Allebei vol plannen, dromen en levenslust. Voor hen en honderden anderen veranderde die ochtend in een nachtmerrie. Terwijl de muziek nog klonk, vielen Hamas-terroristen aan. Wat begon als een vredige zonsopkomst, eindigde in dood, terreur en angst. Noa en Avinatan werden gegijzeld. Wat er toen gebeurde, tart elke verbeelding.

Ook de destijds negentienjarige Naama Levy was een van de 251 mensen die op 7 oktober 2023 door Hamasterroristen vanuit Israël werd ontvoerd naar Gaza. Op videobeelden is te zien hoe ze met haar handen op haar rug gebonden, bebloed en op blote voeten uit de laadbak van een auto wordt gehaald. 

In het kerstreces van december 2023 zag ik een interview met de moeder van Naama. De manier waarop ze over haar dochter sprak ging mij door merg en been: “Mijn Naama, ik ben hier, ik wacht op Naama’s terugkeer.” Op 25 januari 2025 kwam Naama godzijdank levend teruggekeerd uit de Hamas-hel.

Dodelijkste aanslag

Helaas geldt dat niet voor twaalfhonderd mensen, baby’s, ouderen en alles er tussenin; zij werden op 7 oktober op de meest ondenkbare wijze afgeslacht, gemarteld, verkracht en levend verbrand. De dodelijkste aanslag op Joden sinds de Tweede Wereldoorlog en gaat ieders voorstellingsvermogen te boven.   

Deze zwarte dag markeerde een belangrijk moment in onze recente geschiedenis. Het was de dag waarop de oorlog tussen Gaza en Israël oplaaide als nooit voren. Dit was het moment waarop Israël de streep trok. Tot hier en niet verder. Na vele malen te zijn gebombardeerd door raketten vanuit Gaza, zou Israël nu terugslaan.

Een van Israëls belangrijkste doelen was, naast het nu definitief verslaan van Hamas, het terughalen van alle gijzelaars. Elke dag dat zij daar zaten, was een dag van nieuwe martelingen en verkrachtingen. Waarvan niemand wist wie het die dag zou overleven. 

Gedraaid narratief

Een schokgolf ging die dag, 7 oktober 2023 de wereld over. Maar helaas niet voor lang. Want al snel draaide het narratief. Niet Hamas, die deze oorlog was begonnen, maar Israël leek de schuld te krijgen. Want hoewel Israël alle recht had zich te verdedigen, zoals het heette, kwam er steeds meer kritiek op de manier waarop Israël dit deed.

Steeds meer mensen vonden de manier van verdedigen ‘buitenproportioneel’. Wie precies weet wat een ‘proportioneel; antwoord is op een massaslachting mag het zeggen. Ondanks de vele vrouwen die werden gemarteld en verkracht op 7 oktober en nog lang daarna, bleef het vanuit de VN-vrouwencommissie lange tijd oorverdovend stil. Kennelijk was daar niet gelijk de woordvoeringslijn afgestemd en is het leed van Israëlische vrouwen geen reden om je gelijk en direct uit te spreken als vrouwencommissie.

Na ruim anderhalf jaar lijken weinigen zich nog te herinneren dat het huidige conflict begon met de terreuraanslag van Hamas op Israël. 

We zijn beland in een hallucinante tijd, waar oorzaak en gevolg, dader en slachtoffer, tegenovergesteld lijken te zijn. Nog altijd houdt Hamas 54 gijzelaars vast, van wie er mogelijk nog maar 21 in leven zijn. Hoeveel mensen denken nog aan hun lot, aan wat zij nog elke dag meemaken in die vreselijke tunnels?

De meeste Nederlandse media zijn vooral bezig met wat Israël allemaal fout doet. En voor alle duidelijkheid: daar ben ik ook geregeld kritisch op. Maar de berichtgeving van het door Hamas geleide Palestijnse ministerie van Volksgezondheid direct citeren heeft geen pas.

‘Genocide’

Er wordt allang amper meer gesproken over het uitschakelen van Hamas of het terughalen van de gijzelaars. Tegenwoordig gaat het alleen nog maar over de ‘genocide’ die Israël zou plegen op de Gazanen. Maar wat is dat eigenlijk: genocide? De definitie daarvan is vastgesteld in het Verdrag inzake de voorkoming en bestraffing van Genocide, het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof en de Wet Internationale misdrijven.

Genocide is het plegen van handelingen met de bedoeling om een nationale, etnische, godsdienstige groep geheel of gedeeltelijk als zodanig te vernietigen. De intentie moet dus zijn het vernietigen van de groep als zodanig. Dit oordeel is aan internationale rechters. Niet aan mij, niet aan fractievoorzitters of aan schreeuwende demonstranten.

Oorlog

En hoe vreselijk het conflict daar ook is; het is een oorlog. Een oorlog tussen Israël, de enige democratische staat in het Midden-Oosten, en terreurorganisatie Hamas. Maar dankzij de propaganda van Hamas zorgt deze oorlog voor een strijd in de straten, op universiteiten en treinstations wereldwijd. Ook die van ons. Met het herleven van het beest van antisemitisme dat versluierd antizionisme genoemd wordt als gevolg.


Wie had twee jaar geleden kunnen bedenken dat Holocaust-overlevenden zouden worden uitgejouwd bij de opening van een Holocaustmuseum? Dat de Universiteit van Amsterdam, mijn alma mater, zou worden overgenomen en in puin zou worden geslagen door pro-Palestijnse relschoppers? Dat een buitenlandse universitair docent ongestraft zijn Jodenhaat mag blijven spuwen aan een andere Nederlandse universiteit? Hij houdt lezingen van ons belastinggeld met als titel Repression, removing fear and the strugggle to end the Zionist project… wel ja, man…

Dat kunstwerken met de beeltenis van Anne Frank zouden worden beklad en beschadigd? Dat zelfs struikelstenen zouden worden vernield? Dat kerkbijeenkomsten van christenen voor Israël zouden worden verstoord en kerkgangers zouden worden geïntimideerd en bedreigd? 

Verboden voor Joden

Na de zaterdagmensen zijn nu ook de zondagmensen aan de beurt. Wie had kunnen bedenken dat bijeenkomsten georganiseerd door Joodse organisaties geen doorgang meer konden hebben of op het laatste moment naar een andere geheime locatie zou moeten worden verplaatst. Of dit nu gaat om een feest van hoop ter nagedachtenis van de slachtoffers van het Nova-festival, om een optreden van een Joodse zangeres, het vertonen van een Israëlische film of een optreden van een Israëlische cabaretier.

Zelfs de organisatie van het Eurovisie Songfestival praat over het uitsluiten van deelname door Israël. De boodschap lijkt duidelijk te zijn: verboden voor Joden. De aanval van 7 oktober heeft de diepgewortelde haat tegen Joden wereldwijd blootgelegd. Bij moslimextremisten. Ja, dat wisten we al. Maar extreem-links en de graag deugende goegemeente vinden elkaar hier in rap tempo.

De gruweldaden troffen niet alleen Israël, maar veroorzaakten ook angst en verdriet binnen Joodse gemeenschappen wereldwijd. Nog steeds. Want kennelijk mogen Joden overal ter wereld verantwoordelijk worden gehouden voor deze oorlog.

Benoemen

Hoe kunnen we de Jodenhaat en het geweld tegen Joden wereldwijd keren? Hoe gaan wij ervoor zorgen dat Joden overal ter wereld weer in vrijheid kunnen leven? Dat kinderen geen onderwijs hoeven te volgen in zwaarbeveiligde bunkers? Dat universiteiten toegankelijk én veilig zijn voor Joodse studenten? 

Het begint bij het benoemen van het echte probleem. Namelijk, dat islamisme of zo u wilt, jihadisme, moslimextremisme niet alleen een vijand is van Israël, maar ook van het Westen. Islamisme is geen religie, maar een politieke ideologie, die streeft naar de dwingende toepassing van islamitische principes en waarden in de samenleving en de staat.

Islamisten zien de sharia als een allesomvattend systeem en bijbehorende afdwingbare wetten voor het leven. Zolang antisemitisme niet keihard wordt veroordeeld door leiders van het Westen, staan Israël en Joden wereldwijd geïsoleerd. Het ontbreken van duidelijke veroordelingen na de aanval bracht bij Joodse gemeenschappen het besef dat antisemitisme blijkbaar diepgeworteld blijft in de samenleving en dat bondgenoten niet vanzelf betrouwbaar hoeven te zijn. 

Daden  

Het is tijd voor concrete actie door leiders wereldwijd. De belofte ‘dit nooit meer’ heeft alleen betekenis wanneer woorden worden omgezet in daden. Niet alleen Hamas moet worden bestreden. Ook de ‘vrienden van Hamas’ moeten worden aangepakt. De radicale islam heeft hier geen plaats. Terreur heeft hier geen plaats. De verheerlijking van terreur heeft hier geen plaats. Nu niet. En nooit niet.   

We mogen nooit accepteren dat jongeren die simpelweg komen om te dansen, te leven, te zijn – notabene op een vredesfestival – ineens letterlijk moeten rennen voor hun leven. Afgelopen weekend was een van mijn zonen op een dergelijk festival. Het is onvoorstelbaar dat dit hier zou kunnen gebeuren. Israëlische moeders leven inmiddels met deze werkelijkheid en zonder hun geliefde zoon of dochter.

Wat er op 7 oktober gebeurde, is niet alleen een aanval op Israël, maar op de vrije, Westerse samenleving en op menselijkheid zelf. Om zulke gruweldaden te voorkomen, is vastberadenheid nodig. Internationale samenwerking om terreurorganisaties te isoleren. Om niet alles maar te laten gebeuren onder het mom van demonstratierecht, vrijheid van meningsuiting, academische vrijheid en persvrijheid. Moslimextremisme verwerpt nota bene juist deze grondrechten. 

We mogen niet tolerant zijn voor intolerantie. We hebben een morele plicht en een inspanningsverplichting om propaganda, intimidatie, uitsluiting, haat en geweld te benoemen voor wat het is en het te bestrijden.

Boodschap

De waarschuwingen komen al tientallen jaren van alle kanten. Ook vanuit de Arabische wereld. De in de Verenigde Arabische Emiraten wonende Egyptenaar Loay Alshareef, die onlangs sprak op de bijeenkomst ter ere van het vijftigjarig bestaan van het CIDI, schreef op X een boodschap aan het Nederlandse volk:

‘Deze Hamas-supporters en radicale islamisten misbruiken de liberale vrijheid die jullie hen bieden. Op een dag zullen ze het tegen jullie gebruiken, zoals ze elders ook hebben gedaan. Ze vechten niet voor een mooie toekomst voor de Palestijnen. Ze steunen Hamas. Terwijl ik de Palestijnen steun om in waardigheid te leven, zij aan zij met het Joodse volk. Luister naar de stemmen uit het Midden-Oosten. Luister naar degenen die de realiteit kennen’.

De toekomst van het vrije, liberale Westen, de toekomst van Joodse volk ligt niet in angst, maar in kracht. Niet in vergelding, maar in weerbaarheid. Niet in duisternis, maar in licht – het licht van hoop, van veiligheid en van rechtvaardigheid. 

Na 246 dagen in gevangenschap, danst Noa weer. Laat haar dans een symbool zijn. Voor vrijheid. Voor leven. Voor nooit meer 7 oktober. Avinatan, inmiddels 32 -als hij nog leeft- wordt nog steeds gevangengehouden in Gaza.’

Mona Keijzer is vicepremier en minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM). Zij zit namens de BoerBurgerBeweging (BBB) in het demissionaire kabinet-Schoof.