Een week in de oorlog – blog Raya Haller

Raya Haller woont en werkt in Tel Aviv, waar ze 13 juni wordt geconfronteerd met de gevolgen van de luchtoorlog tussen Israël en Iran. Net als alle anderen moet zij de schuilkelder in om zich veilig te waren voor Iraanse projectielen. In deze blog deelt Haller haar ervaringen met de lezers van Jonet.nl in Nederland en België.

‘We zitten ruim een week midden in Operatie Rising Lion een nieuwe ronde van hevige gevechten. Ik voel het overal. Niet alleen omdat ik in het centrum van Tel Aviv woon, maar ook door mijn werk bij het Elah Centrum. Sinds 7 oktober staan we al in de frontlinie van psychologische ondersteuning. En nu weer, geconfronteerd met raketten die letterlijk inslaan in woonwijken, bieden we opvang aan mensen die alles zijn kwijtgeraakt.

Doodsangst, bezorgdheid, slaapgebrek, leven op high alert: dit is geen oorlog op afstand. Als ik een blokje om loop, zie ik verwoeste huizen. Gebouwen die ooit vol leven waren, zijn nu gaten in de stad. Het nieuws is geen pushbericht meer, het is onze realiteit. Een soort Russische roulette, vooral ’s nachts, als de knallen oorverdovend klinken en het hele gebouw trilt.

Jaws

Het Home Front Command heeft een nieuw waarschuwingsgeluid ingevoerd dat een paar minuten vóór het echte luchtalarm afgaat. Alsof iemand tegen de filmcomponist zei: Denk aan Jaws maar dan oorlog. Het is ontworpen om je zenuwstelsel wakker te schudden. En dat doet het ook. Binnen een seconde raast de adrenaline door je lijf.

Als het afgaat, komt meestal een vriendin naar me toegerend. Ons hart bonkt, de benen trillen. Samen gaan we naar de schuilkelder onder het Nachum Gutman Museum, een openbare veilige ruimte, twee verdiepingen onder Neve Tzedek, waar van alles gebeurt en waar mensen heel verschillend reageren.

Sommigen worden boos als iemand te langzaam de trap afgaat. En dan is er altijd discussie over de deur. Niet zomaar een deur, die dikke, zware schuilkelderdeur, maar de grens tussen veilig en kwetsbaar. Wanneer moet die deur dicht? Wie beslist dat? Eenmaal beneden valt er een gespannen stilte. We luisteren. Was het de Iron Dome? Was het een inslag? Hoor je fragmenten vallen?

Kleine wereld

Anders dan bij eerdere raketaanvallen blijven we nu minstens een half uur in de kelder. In die tijd ontvouwt zich daar een kleine wereld. Iemand met een kat, anderen met een hond. Binnen de hondenwereld ontstaan spanningen: deze hond kan niet met mensen, die andere niet met andere honden. En dan zijn er mensen met allergieën. 

Iemand heeft een fles wijn bij zich. Een ander met een oude radio roept dat het stil moet zijn. Kaartspelletjes, muziek, gestrande toeristen, allemaal samen. Wat me opvalt zijn kinderen die gewoon doorslapen. Alsof hun lichaam zegt: dit is te veel, ik sluit me af. Ze kunnen zich soms beschermen door zich letterlijk los te koppelen van de realiteit.

En als ik als gescheiden moeder mijn kinderen niet bij me heb, voel ik nog een diepere laag van angst, vooral als er geen bereik is of ik geen contact krijg. Mijn tiener begrijpt soms niet hoe belangrijk een simpele emoji op zijn telefoon kan zijn, om te weten dat alles oké is.

Trots

Wat mij op de been houdt, is mijn werk. En ik ben trots op mijn collega’s. Ze reizen naar opvanghotels waar mensen zijn ondergebracht van wie het leven letterlijk in puin ligt. Yaela, directeur van de Nederlandse afdeling van de organisatie, was gisteren bij zo’n hotel. Wat haar opviel: mensen zijn zó dankbaar dat ze nog leven, ook al zijn ze alles kwijt waarvoor ze hun hele leven hebben gewerkt.

Ze sprak met een jonge vrouw die op 7 oktober op het Nova Festival was. Ze verloor vrienden. Daarna was ze maanden op herhaling. Ze doet alles om niet weg te glijden. Haar houvast is muziek, haar gitaar. Totdat er een raket op haar huis viel en ze haar gitaar  kapot aantrof. De zoon van Yaela, die gitaren bouwt, heeft haar meteen een nieuwe gebracht. Omdat muziek haar helpt overeind te blijven.

Wat mij persoonlijk een vreemd soort rust geeft, is dat Yaela’s andere zoon in een speciale eenheid zit die mensen uit het puin haalt. Ik weet: als ik ooit vast kom te zitten, is er iemand die me komt zoeken. Dat gevoel geeft rust.

Nederlanders

Ook binnen Elah proberen we steun te bieden aan de Nederlandse gemeenschap hier. In onze opbouwgroepen zoeken mensen elkaar op of we schrijven elkaar. Want iedereen wordt geraakt. De één is gestrand in Nederland terwijl de kinderen hier zijn, of andersom. De ander heeft schade aan zijn huis. Weer een ander woont op een bovenste verdieping zonder veilige kamer. Iedereen leeft onder druk. Maar we hebben contact en we kunnen ons even uiten in onze eigen taal. Dat maakt dat je je net wat minder alleen voelt.

Een paar eenvoudige tips voor mensen die nu in Israël zijn:

– Blijf in contact. Zoek waar mogelijk andere mensen op.
– Fysiek contact helpt — knuffels, high fives.
– Een simpele ademhalingsoefening doet wonderen: adem in alsof je aan een bloem ruikt, adem uit alsof je een kaars uitblaast.
– En als je weer uit de kelder komt: beweeg. Spring. Schud je armen los. Laat de spanning je lijf uitgaan.
– Blijf bezig: koken, knutselen, opruimen, sporten — alles wat helpt om lijf en hoofd weer samen te brengen.

Tot slot, aan jullie in Nederland: Het betekent zó veel dat jullie aan ons denken. Elk sms’je, elk telefoontje, elk gebaar. Dat voelen we. En daar zijn we intens dankbaar voor. Wil je iets doen voor Israël? Help dan de mensen die bouwen op Elah. Met jouw donatie kunnen wij doorgaan met het bieden van directe hulp, precies daar waar die het hardst nodig is. Klik hier om te helpen.

Raya Haller is medewerker digitaal en externe relaties van Elah, een stichting die in de frontlinie staat van de psychologische hulp in Israël.