Europa en Amerika lijnrecht tegenover elkaar
Europa en Amerika zijn lijnrecht tegenover elkaar komen te staan bij het conflict tussen Israël en de Palestijnen. In de diplomatieke wereld wordt gesproken over een ‘kloof’ die moeilijk overbrugbaar lijkt te zijn. Hoewel de verschillen van inzichten in de aanpak van het vredesproces tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten er altijd al waren, lijken deze nu mijlenver van elkaar verwijderd. Dit bleek maandag tijdens een historisch bezoek van de Israëlische premier Netanyahu aan de EU in Brussel. Alles heeft te maken met het besluit van de Amerikaanse president Donald Trump om Jeruzalem te erkennen als hoofdstad van Israël en om de Amerikaanse ambassade te verhuizen van Tel Aviv naar Jeruzalem.
Het ziet er naar uit dat de EU meer kiest voor de Palestijnse kant en dat de VS meer kiest voor de Israëlische zijde. Dit werd zoals gezegd duidelijk door het bezoek dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zondag en maandag aan Europa bracht. Eerst deed hij de Franse president Emmanuel Macron aan. In het Elysée stuitte de politicus op weerstand toen het over Trumps beslissing ging. Macron gaf aan de Amerikaanse stap af te keuren, maar veroordeelde tegelijkertijd wel het Palestijnse terrorisme dat sinds vorige week weer is opgelaaid. Netanyahu benadrukte dat hij juist blij en tevreden is met het besluit, en dat ‘Jeruzalem al meer dan drieduizend jaar de hoofdstad van Israël is’.
Historisch bezoek
Op maandag was Netanyahu te gast in Brussel, waar hij een speciale vergadering van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken bijwoonde. Deze stond al maandenlang gepland en ging over de onderlinge banden, maar kreeg nu een extra lading door de beslissing van Trump. Tijdens de vergadering werden harde noten gekraakt. “De EU was opmerkelijk eensgezind,” bevestigde de Nederlandse minister Halbe Zijlstra (VVD)van Buitenlandse Zaken na afloop. Geen enkel land heeft aangekondigd de ambassade naar Jeruzalem te zullen verplaatsen en geen enkele lidstaat heeft steun uitgesproken voor het besluit van de regering Trump, aldus de bewindsman. “Iedereen wil naar een tweestatenoplossing, maar iedereen ziet ook het veiligheidsprobleem van Israël,” vervolgde hij. Over Netanyahu zei Zijlstra dat het positief is dat hij bereidheid uitsprak te onderhandelen.
Na afloop vond een persconferentie plaats tussen Netanyahu en EU-buitenlandcoördinator Federica Mogherini, zie beneden. “De enige realistische weg is een tweestatenoplossing met Jeruzalem als de hoofdstad van Israël én Palestina,” vatte Mogherini samen. Het bezoek van Netanyahu was het eerste van een Israëlische premier in 22 jaar. Volgens de Italiaanse heeft het wel veel te lang geduurd voordat een Israëlische premier langskwam. Ze zei met Netanyahu in gesprek te willen gaan over het vredesproces, de relaties tussen Europa en Israël en ‘de regionale situatie’. De Israëli was duidelijk. “Vrede begint met de erkenning van de realiteit”, aldus Netanyahu. “Het is hoog tijd dat de Palestijnen de Joodse staat erkennen en erkennen dat die een hoofdstad heeft: Jeruzalem.”
Samenwerken
Netanyahu benoemde als agendapunten met de EU ‘veiligheid, welvaart en vrede’. Hij benadrukte dat de Israëlische geheime dienst de afgelopen jaren met tips over op handen zijnde aanslagen flink heeft bijgedragen aan de veiligheid in Europa en ze Europa ook in bredere zin bijstaat in de strijd tegen moslimextremisme: “We doen het om onszelf te beschermen, maar we helpen tegelijkertijd Europa.” De Israëlische premier liet doorschemeren dat hij met de EU wil samenwerken op het gebied van migratiebeperking en cyberveiligheid. Tien jaar geleden zaten bij de tien grootste bedrijven wereldwijd vijf energiebedrijven en één IT-bedrijf, nu is dat andersom, schetste hij.
