Europees Hof: Vlaanderen mag rituele slacht toch verbieden

Het verbod op ritueel slachten in Vlaanderen en Wallonië mag blijven bestaan. Dat heeft het Europees Hof van Justitie donderdag geadviseerd. Joodse en islamitische organisaties waren naar de Belgische rechter gestapt en die vroeg om advies van het Europese Hof. Voor de Belgische Joden en moslims is de uitspraak een domper. Zij kunnen nog naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Daarmee staat er meer op het spel dan de situatie in België alleen. De Vlaamse minister Ben Weyts (N-VA) van Dierenwelzijn heeft nog niet gereageerd. Hij heeft het verbod in Vlaanderen geïntroduceerd. Later voerde deelstaat Wallonië eveneens een verbod in.

Godsdienstvrijheid
Sinds januari 2019 is het in Vlaanderen verboden om schapen, geiten en pluimvee te slachten zonder verdoving. Hier vallen de sjechita en de halal-slacht ook onder. Vanaf dit jaar is het verbod uitgebreid naar de slacht op kalveren. Verschillende Joodse en islamitische organisaties waren het ermee oneens en maakten de gang naar naar de rechter. Zij vinden het verbod het een schending van de godsdienstvrijheid en zeggen door te willen gaan met ritueel slachten.

Europa aan zet
Uiteindelijk vroeg het Belgische Grondwettelijk Hof om een uitspraak van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Die won eerst advies in bij haar advocaat-generaal, de Ier Gerard Hogan. Hij zei in september van dit jaar dat het verbod op ritueel slachten in Vlaanderen en Wallonië indruist tegen de godsdienstvrijheid. Volgens de regels mocht het Europese Hof zijn advies overnemen, maar donderdag bleek dat dat niet is gebeurd. Het Hof in Luxemburg zegt nu dat het verbod niet ingaat tegen de godsdienstvrijheid. Mogelijk verkiest het Hof de standpunten van dierenrechtenactivisten boven de vrijheid van godsdienst.

Mensenrechtenkwestie
Het is nu aan het Belgische Grondwettelijk Hof om het advies uit Luxemburg over te nemen. Immers, het advies van het Europese Hof is niet bindend. De kans is echter groot dat de Belgen het advies wel overnemen, omdat dit tot nu toe de gewoonte is. Mogelijk kunnen de Joodse en islamitische organisaties in dat geval nog naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Dat Hof toetst of de mensenrechten in het gedrang zijn en kijkt naar het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, het EVRM. Daarin staat dat godsdienstvrijheid een mensenrecht is en dat de staat neutraal dient op te treden.

Belgische Joden teleurgesteld
Het Belgisch Coördinatie Comité der Joodse Organisaties (CCOBJ) is zeer teleurgesteld in de uitspraak van donderdag. ‘Het Hof van Justitie is voor de gek gehouden door de rechtvaardiging van dierenwelzijn, terwijl de beschuldigde decreten in België het jagen en broeien van andere dieren blijven toestaan’, schrijft de koepelorganisatie op haar site. Voorzitter Yohan Benizri zegt: “Nu stelt de Europese justitie, die we ons hadden voorgesteld als de waarborg van onze fundamentele vrijheden, teleur uit eerbied voor de bijzondere en electorale belangen van bepaalde lidstaten. Europese gerechtigheid staat daarom niet langer boven de strijd.” Dit arrest van het Hof van Justitie is een ontkenning van de democratie, aldus Benziri ‘omdat het in de eerste plaats wordt afgemeten aan het respect dat het verleent aan minderheden. De strijd gaat door en we zullen niet toegeven dat we verslagen zijn voordat we al onze juridische middelen hebben uitgeput, wat nog niet het geval is’.

Reactie uit Nederland
Naast het statement van het CCOJB is er een reactie vanuit het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) gekomen. ‘Deze uitspraak is zeer teleurstellend en zet religieuze minderheden onder druk. NIK gaat de uitspraak nu nader bestuderen’, schrijft het NIK op zijn site. ‘De uitspraak betreft alleen de situatie in België. In Nederland heeft NIK met de Nederlandse overheid heldere convenant-afspraken gemaakt over slachten volgens religieuze riten die ook het dierenwelzijn beschermen. Het is belangrijk dat deze worden voortgezet. Nederland is een tolerant land waar de vrijheid van religie een groot goed is. NIK blijft zich hiervoor hard maken’.

Analyse
Mochten de Joodse en islamitische organisaties niet naar Straatsburg gaan, dan kan de Belgische casus mogelijk jurisprudentie opleveren voor andere EU-landen. Andere lidstaten zouden dan ook gemakkelijker een verbod op ritueel slachten kunnen invoeren. Gezien het feit dat dierenwelzijn een steeds belangrijker electoraal thema is, zullen politici in bepaalde EU-landen het niet onaantrekkelijk vinden om een dergelijk verbod in te voeren. Er staat dus meer op het spel dan een verbod op sjechieta en halal-slachten in Vlaanderen en Wallonië alleen. Verder is het de vraag of Joodse organisaties in België deze voor hun thans akelige situaties niet hadden kunnen voorkomen. Hoe waren de relaties met de Vlaamse en Waalse politici? Was er een hechte band en zo nee, waarom was of is die er niet?

Lees ook:
Advies Hogan: Belgische verboden op sjechieta botsen met godsdienstvrijheid
De verboden op ritueel slachten in Vlaanderen en Wallonië zijn mogelijk onrechtmatig omdat ze indruisen tegen de godsdienstvrijheid. Dat heeft de advocaat-generaal Gerard Hogan van het Europees Hof van Justitie aan datzelfde Hof aanbevolen. Hij stelt dat een verbod op ritueel slachten, zoals de kosjere slacht- de sjechieta, omstreden is.