‘Feest in Mokum’: antwoord op gemeenteboek zonder Joden

In het multiculturele boekje ‘Feest in Amsterdam’, dat door de gemeente Amsterdam onder zestigduizend scholieren is verspreid, bevat geen verhalen over de Joodse geschiedenis van de stad. Joden voelden zich bekocht en maakten daarom ‘Feest in Mokum’, een antwoord op deze omissie. In het boekje worden twee islamitische jongens rondgeleid door een Joodse meneer.

Dit jaar bestaat Amsterdam 750 jaar en dat wil de gemeente groots vieren met ‘Feest in Amsterdam’. Onderwijswethouder en Tweede Kamerpretendent Marjolein Moorman (GroenLinks-PvdA) reikte het eerste exemplaar in mei aan een stel kinderen uit. In het boekje ontbreekt niet alleen het Joodse deel, maar zijn traditionele Nederlandse feesten als Koningsdag of de Kermis eveneens afwezig.

De verontwaardiging in Joods Amsterdam en Joods Nederland was groot. Zo groot, dat Elisha Loonstein besloot om in de pen te klimmen en een alternatief boekje te ontwikkelen: ‘Feest in Mokum’. In dat prentenboekje komen twee jongens van islamitische komaf, Yusuf en Ibrahim in de stad meneer Salomon tegen, een oudere Joodse Amsterdammer die hen verhalen over de Joodse geschiedenis vertelt.

Het boekje behandelt op een toegankelijke, speelse manier de feiten: de Joden kwamen honderden jaren terug naar Amsterdam omdat ze moesten vluchten uit Spanje en Portugal, of een beter leven zochten dan in Polen en Duitsland. De Joden droegen bij: ze werkten, handelden, zorgden voor boeken en ideeën. En de Joden leefden met en naast de niet-Joden, meestal zonder problemen.

Ook wordt de bijnaam Mokum verklaard en komen bekende Joodse Amsterdammers zoals wethouder Samuel Sarphati en advocaat Jonas Daniël Meier voorbij. Uiteraard wordt er stilgestaan bij de Sjoa en de wederopbouw. Maar dan, aan het einde van het boekje, toont Salomon de jongens dat Joden in Amsterdam niet langer veilig kunnen leven en worden bedreigd om wie ze zijn.

Aan het einde van het boekje, in een pagina achteraf, wordt stilgestaan bij de reden ervan:

‘In 2025 bestaat Amsterdam 750 jaar. Ter ere van deze mijlpaal liet de Gemeente Amsterdam een boek maken waarin veel relatief nieuwe culturen en gebruiken aan bod komen. Maar opvallend genoeg ontbreekt elk spoor van de Joodse gemeenschap, terwijl juist die al eeuwenlang een onlosmakelijk deel uitmaakt van de nesjomme (ziel) van de stad. Dit boekje is een reactie op die misser. Een kleine ode aan de Amsterdams-Joodse geschiedenis. Aan Mokum’.

U kunt ‘Feest in Mokum’ via deze link bestellen en thuis bezorgd krijgen.