Femmetje de Wind op Jewish Book Week in Londen: ‘Hier hoop ik mijn Engelse uitgever te vinden’

Het centrum van het literaire festival The Jewish Book Week is traditiegetrouw elke februari in de Britse hoofdstad Londen. Auteurs, uitgevers en belangstellenden vieren hier de rijke Joodse literatuur, ideeën en cultuur. Het festival bestaat dit jaar zeventig jaar. Een van de gasten op het festival is de Nederlandse auteur Femmetje de Wind.

Een van de manieren om Joodse literatuur onder de aandacht te brengen bij een groter publiek is de zogenoemde Jewish Writers in Translation Workshop. In dit initiatief van The Jewish Book Week in samenwerking met de Rothschild Foundation, werken auteurs en vertalers nauw samen aan een vertaling in het Engels. Enkele hoofdstukken van een boek worden vertaald, en deze stukken worden gebundeld in een Anthology. In de hoop dat de auteurs een uitgeverij vinden die de volledige roman in Engelse vertaling wil uitgeven. Een van de romans die dit jaar in aanmerking kwam voor die Translation Workshop is ‘Het beloofde leven’ van de Nederlandse auteur Femmetje de Wind.

Haar semi-autobiografische roman vertelt het verhaal van Sophie. Zij valt als een blok voor de veel oudere kunsthandelaar Max, telg uit een orthodox-Joodse familie. Hij wekt haar interesse voor haar eigen Joodse achtergrond. Sophie’s vader is Joods, maar haar moeder door wie zij is opgevoed, niet. Door de strenge familietradities in het leven van Max voelt hij zich verplicht te kiezen voor een echt Joods meisje. En dus gaat Sophie naar Israël om een overgangsprogramma te volgen aan een orthodox-Joodse meisjes-jeshiwe. Hoewel ‘Het beloofde leven’ een roman is, vertelt die ook het verhaal van Femmetje de Wind. Ook zij volgde zo’n programma in Israël. De ervaringen die ze daar opdeed, vormden de basis voor haar boek.

Vertaalproces

Tijdens het project had De Wind regelmatig contact met haar Britse vertaler Alice Tetley-Paul, aan wie zij was gekoppeld. “Het proces verliep heel natuurlijk en zonder veel discussies”, laat zij via email weten. “Ze vertaalde een stuk en stuurde het naar mij met enkele vragen. Daarna hebben we gebeld en zijn we samen door de vragen heen gelopen. Maar ook daar waren we snel uit.” Zij heeft niet de indruk dat ze vanwege het semi-autobiografische element in ‘Het beloofde leven’ extra kritisch was op de vertaling. “Er zijn natuurlijk bepaalde dingen waaraan niet getornd mag worden. Maar tegelijk kan ik me voorstellen dat dit voor pure fictie ook geldt. De vertaling is mooi geworden. Ik ben er heel tevreden over.”

Hoewel Tetley-Paul geen Joodse achtergrond heeft en ook geen banden heeft met Nederland, bleek dat in de praktijk geen problemen op te leveren. “Door die andere andere achtergrond weet ze ook weinig van het decor waartegen het boek zich afspeelt. Als schrijver moet je soms dus aanvullende informatie geven om de vertaling goed te krijgen”, zegt De Wind. “In het Engels is dat makkelijker omdat ik ook Engels kan lezen. Maar als mijn boek naar bijvoorbeeld het Spaans zou worden vertaald, dan kan ik niets checken. Dan kan ik me voorstellen dat het fijner is iemand te hebben die de Joodse wereld en zijn gebruiken kent.”

Toch is dat volgens haar juist datgene wat het vak van de vertaler kenmerkt. Zij of hij moet zich in meerdere situaties en verhalen kunnen inleven. “Het belangrijkste is dat de toon van de personages goed wordt gevat. Dat kan in grapjes zitten of in een bepaalde woordkeus. Die bepalen welk type mens een personage is.”

Verzamelbundel

In het Writers in Translation Project is niet de hele roman vertaald, maar slechts een deel ervan. Die vertaling staat op de website van The Jewish Book Week. Behalve van Femmetje de Wind staat in die verzamelbundel ook het deels vertaalde werk van Tomer Dreyfus uit Duitsland, Daniëlle Pinkstein uit Frankrijk, Patrycja Dolowy uit Polen en Dory Sontheimer uit Spanje. Het doel van dit project is om Europese schrijvers een podium te geven, en dat hun werk ook in andere talen wordt vertaald. De Wind: “En uiteraard hoop ik dankzij het Translation Project mijn toekomstige uitgever te ontmoeten.”

Op vrijdag 27 februari zit zij in een discussiepanel op The Jewish Book Week over het belang van vertalingen van Joodse literatuur.

Lees hier de deelvertaling van ‘Het beloofde leven’, ofwel ‘The promised life’.

Beeld: A. van der Meer, Uitgeverij House of Books. Met toestemming gebruikt.

Lees ook:
‘Het beloofde leven’ – voorpublicatie roman Femmetje de Wind.
Auteur Femmetje de Wind schreef de roman ‘Het beloofde leven’, waarin hoofdpersoon Sophie valt als een blok voor kunsthandelaar Max, een telg uit een orthodox-Joodse familie, die de interesse in haar eigen Joodse achtergrond wekt. Ze weet niet veel meer dan dat haar vader – een oorlogswees – het gezin verlaten heeft toen zij klein was. In het kader van het uitkomen van De Winds boek, komt Jonet.nl met een voorpublicatie waarin de proloog centraal staat en een deel van hoofdstuk één te lezen is.