Fout rond in Sjoa vermoorde Zeeuwse advocaat rechtgezet

In de rechtbank van Middelburg is een onduidelijkheid rechtgezet. Sinds jaren stond in de advocatenkamer een tableau met de naam van Herman Louis van Zanten met daarachter: ‘Vermist na 1942.’ Op donderdag, één dag voor zijn sterfdag, wordt deze tekst eindelijk gecorrigeerd met een aanvullende tekst. Van Zanten werd immers in de Tweede Wereldoorlog naar Auschwitz afgevoerd en aldaar vermoord. In de kamer hangen de namen van alle Zeeuwse advocaten sinds 15 mei 1877. Het idee om het tableau aan te passen komt van advocaat Thomas Sanders.

Drie jaar geleden stond Sanders in de advocatenkamer. Hem viel toen de naam op van Van Zanten. ‘Ingeschreven op 1 juni 1938, “Vermist na 1942”. Dat boeide mij: wat was er met hem gebeurd? Was hij er in het holst van de nacht met de sieraden van cliënten vandoor gegaan? Was hij ondergedoken? Was hij Engelandvaarder? Ik ging daarom op onderzoek uit’, schrijft Sanders op LinkedIn. Hij ontdekte dat het om een advocaat ging van Joodse komaf die in de Sjoa was vermoord. Hij was 35 jaar oud.

Van Zanten werd in mei 1941 verraden door de Deken van de Orde van Advocaten in Middelburg. ‘De deken schreef aan de bezetter: ‘Ik miste op de lijst [van Joden, TS] onder Middelburg den advocaat-procureur mr. H.L. van Zanten te Vlissingen. Ik meende dat deze Jood is, althans zeker wat het ras aangaat’. Na onderzoek twijfelde de politie in Vlissingen of mr. Van Zanten inderdaad Joods was. De deken vulde daarom aan dat de oom van mr. Van Zanten wél op de Jodenlijst stond. Bovendien, zo zei de deken: “Op grond van het uiterlijk en de manieren van doen van Mr. Van Zanten ben ik van mening, dat hij Jood is’. Zo bezegelde de deken het lot van de advocaat.

Van Zanten, wier moeder Joods was, vocht het nog aan, maar tevergeefs. Na plaatsing op de Jodenlijst vluchtte hij in mei 1942 naar het zuiden. Hij haalde bijna onbezet Frankrijk, waar zijn ouders in Nice woonden. Hij werd echter veertig meter voor de grens bij Cannes opgepakt en afgevoerd naar Auschwitz. Sanders: ‘Daar stierf hij in de gaskamers op 28 augustus 1942. Hij liet geen vrouw of kinderen na’. In Middelburg kwam hij als ‘vermist’ te boek te staan en zo kwam hij in de rechtbank ook op de lijst van advocatennamen terecht.

‘“Vermist na 1942” was met die kennis geen passende omschrijving meer in mijn beleving’, schrijft Sanders. ‘Het was alsof iedereen na de oorlog mr. Van Zanten was vergeten. Alsof wat hem was aangedaan onder het tapijt werd geschoven. Het voelde voor mij als onrecht. Herman Louis van Zanten was bovendien een beroepsgenoot en ongeveer mijn leeftijd toen hij stierf. Dat maakte het verhaal voor mij des te aangrijpender: there but for the grace of god, go I.’ Zodoende schreef Sanders de huidige Deken van de Orde van Advocaten in Zeeland-West-Brabant aan om het tableau aan te laten passen, hetgeen geschiedde. De deken noemt het ‘een juiste en nuttige correctie’.

Lees ook:
Joods Zeeland viert zilveren jubileum
De Joodse gemeente Zeeland heeft gevierd dat het 25 jaar geleden werd heropgericht. Tijdens de feestelijke herdenkingsbijeenkomst zat de synagoge vol en waren er prominente Joodse sprekers, onder wie de ambassadeur van Israël in Nederland en Joodse bestuurders.