Tentoonstelling over Joodse tewerkstelling in het Amsterdamse Bos
Het Amsterdamse Bos, een stadspark in de hoofdstad dat in de jaren dertig en veertig werd aangelegd, is in de oorlogsjaren het toneel geweest van Joodse dwangarbeid. Alle Joodse mannen die er tot 1942 werkten zijn vervolgens vermoord. Mannen die met Joodse vrouwen getrouwd waren, werden er tot aan het einde van de bezetting tewerkgesteld. De werkkampen waren onderdeel van de Jodenvervolging. Om het verleden onder ogen te komen en te tonen aan het publiek van nu, is er een uitgebreide expositie opgezet met de persoonlijke verhalen van de slachtoffers.
Om nieuwe conflicten met Joden te voorkomen, die voor en tijdens de Februaristaking van 1941 hadden plaatsgevonden, zette de Duitse bezetter jonge Joodse mannen Amsterdam uit. Er kwamen zeventien werkkampen rond de hoofdstad, waarvan er dertien in de gemeente Amsterdam zelf lagen. De dwangarbeiders moesten onder meer waterpartijen uitgraven en rioleringen aanleggen. Alle Joodse mannen werden afgevoerd en vermoord in concentratie- en vernietigingskampen in Midden- en Oost-Europa. In 1944 werd een einde gemaakt aan het werkkamp in het Amsterdamse Bos.
Sjoa-onderzoeker Leon Tokkie deed voor de tentoonstelling uitgebreid onderzoek naar de omstandigheden en het lot van de dwangarbeiders in het bos. De expositie bevat persoonlijke verhalen, maar ook foto’s, objecten en interviews. Kinderen van de gemengd gehuwde mannen vertellen, vaak voor het eerst openlijk, het verhaal over de verplichte tewerkstelling van hun vaders. Ze spreken ook over de vernedering en de gevolgen daarvan voor het gezin tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het geeft een beeld van de situatie zoals die toen was.
Los van de expositie is er een wandelroute gemaakt die langs locaties voert waar is gewerkt. Verder zijn er een podcast en een kunstwerk gekomen. Er worden ook nog lezingen en een nabestaandendag georganiseerd, hetgeen de randprogrammering compleet maakt. Donderdagmiddag ging de tentoonstelling ‘Tewerkgesteld in het Amsterdamse Bos’ open voor het publiek. Hij is te zien in de Amsterdamse Boswinkel, het bezoekerscentrum van het stadspark. Het project is mede mogelijk gemaakt door het Joods Cultureel Kwartier (JCK) en de Stichting Terugkeer.
Lees meer:
Dertien werkkampen voor Joden in en om Amsterdam
Amsterdam heeft in de Tweede Wereldoorlog zeker dertien Joodse werkkampen gehad, waar dwangarbeid verricht moest worden en waar vandaan Joden vanaf 1942 naar het oosten werden gedeporteerd. Dat blijkt uit onderzoek van de Amsterdamse onderzoeker Lion Tokkie, die sinds 2005 informatie verzamelt over Joodse werkkampen in Nederland.
