Gunter Demnig legt zijn 100.000ste Stolperstein in Neurenberg

Voor de Duitse kunstenaar Gunter Demnig is het vandaag een bijzondere dag: in Neurenberg zal hij zijn honderdduizendste Stolperstein leggen. Wat in 1992 begon als een klein project voor het herinneren van Joden die in de Sjoa zijn vermoord, is uitgegroeid tot een beweging die tot op de dag van vandaag voortduurt. Stolpersteine zijn kleine messing steentjes die worden gelegd voor de deur van het voormalige woonhuis van Joden en anderen die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord door de nazi’s. In Nederland wemelt het ook van de struikelstenen.

Stiftung Spuren

De honderdduizendste Stolperstein wordt gelegd in Neurenberg, de stad waar voor het eerst misdaden tegen de menselijkheid werden bestraft. ‘De stad die tot op vandaag voor de eerbiediging en het behoud van de mensenrechten staat’, aldus de Duitse Stiftung Spuren in een persbericht. ‘De honderdduizendste Stolperstein moet ons er aan herinneren dat elke steen een mensenleven betekent; dat er honderdduizend stenen zijn geplaatst van de in totaal twaalf miljoen; dat we ook tegenwoordig moeten opkomen voor mensenrechten’.

SPD’er geëerd

Denmig is naar Neurenberg afgereisd om de steen in de grond te slaan en daarmee Johann Wild herdenken, een niet-Joodse Duitser die lid was van de sociaaldemocratische SPD. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog luisterde hij naar buitenlandse radiozenders en vertelde daarover aan kennissen. In 1939 en 1940 stuurde hij onder pseudoniem brieven naar het Ministerie van Propaganda, waarin hij Hitler en de nazistaat beledigde en hun misdaden aan de kaak stelde. Een paar maanden later vond de politie documenten waaruit bleek dat Wild die brieven geschreven had’. Hij werd later ter dood veroordeeld en met de guillotine vermoord.

Nederland

Gunter Demnig ontwikkelde vanaf 1992 het kunstmonument Stolpersteine, met het idee om individuele mensen te herdenken. De nationaalsocialisten en fascisten wilden vervolgde mensen tot nummers reduceren en hun identiteit uitwissen, aldus het persbericht. Met de struikelstenen wil Demnig dit proces omkeren en hun namen terugbrengen in de straten van dorpen en steden van Europa. In Nederland heeft hij inmiddels duizenden stenen gelegd of laten leggen. Mede door de grote belangstelling is in Amsterdam een werkplaats ingericht waar Stolpersteine worden gemaakt. Deze bedient de hele Benelux.

Lees ook:
‘Het concept Stolpersteine is niet exclusief’ – gastcolumn Alexander Stukenberg
Onlangs was er veel discussie over Stolpersteine, omdat bleek dat er een steen zal worden gelegd voor iemand die niet in de Sjoa is vermoord. Na onderzoek bleek dat de criteria voor de stenen wel degelijk voldoen voor het leggen van deze steen. Stukenberg vertelt over zijn motivatie en geeft extra tekst en uitleg. ‘Wat beweegt mensen om te zeggen dat iemand geen Stolperstein verdient? Elke Stolperstein is uniek’