Hoofd krijgsmacht baart opzien met ‘Israël gaat grens over’

De Commandant der Strijdkrachten, generaal Onno Eichelsheim, heeft opzien gebaard met uitspraken over de handelswijze van het Israëlische leger (IDF). Volgens hem gebruikt Israël ‘disproportioneel geweld’ en gaat het land ‘een grens over’, doelend op de oorlogsvoering in Gaza. Eichelsheim zei wel blij te zijn met de vier gegijzelden die zaterdag vrij kwamen. Op de generaal komt kritiek uit rechtse hoek.

Luchtmachtgeneraal Eichelsheim was te gast in het tv-programma Buitenhof, waar hij over oorlog en vrede sprak naar aanleiding van D-Day. Het gesprek opende met de actualiteit: de bevrijdingsactie van het IDF van zaterdag waarbij vier gegijzelde Israëliërs vrijkwamen. Eichelsheim noemde dat ‘fijn’, maar was ook kritisch. “Als de schade daadwerkelijk zo groot is, kun je je afvragen of dat in verhouding staat.”

‘Grens over’

Volgens terreurbeweging Hamas kwamen zeker 236 mensen om bij de bevrijdingsactie, anderen waaronder Israël houden het op negentig gedode Hamas-terroristen. Toch vindt Eichelsheim dat teveel. “Israël zal er alles aan doen om haar gijzelaars vrij te krijgen. Heeft het ook altijd gezegd. Ik vind het wel heel ingewikkeld als je kijkt naar de hoeveelheid geld die ervoor nodig is. Dus daarmee ga je wel een grens over van de prijs is die je ervoor moet betalen.”

“Israël gaat daarmee een grens over, zegt u eigenlijk,” zei presentator Maaike Schoon daarop ter verduidelijking, waarna Eichelsheim zei: “Ik denk in algemene zin dat Israël disproportioneel geweld gebruikt voor het behalen van haar doelstellingen.” Schoon vroeg hierop niet door. Met zijn woorden gaf de generaal zijn mening over een bondgenoot van Nederland die is aangevallen en zichzelf ten alle tijden mag verdedigen, stellen critici vast.

Brekelmans

Op Twitter, thans X, kwam VVD-Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans in het verweer. Hij is verbaasd over de uitlatingen van Eichelsheim. ‘Tot zover lijkt het dat de meeste Gazaanse slachtoffers niet direct zijn veroorzaakt door de Israëlische bevrijdingsactie, maar door de reactie van #Hamas’, schreef hij. ‘Hamas schoot op het bevrijdingsteam, de gijzelaars en helikopters. Alles vanuit een dichtbevolkt gebied. Dit vuurgevecht lijkt de oorzaak van een groot aantal slachtoffers. Mag Israël dan geen gerichte bevrijdingsacties meer uitvoeren, vanwege de mogelijke reactie door Hamas?’

Brekelmans ging verder: ‘2) Het kabinet gebruikt de juridische term ‘disproportioneel’ bewust niet, omdat dit door een rechter moet worden vastgesteld. Intentie, beschikbare informatie en handelingen per militaire aanval zijn hierbij van belang. De CDS beschikt niet over de benodigde informatie om dit juridische oordeel te vellen. 3) Ook hier blijft de rol van #Hamas weer onvermeld. Op zichzelf is het gijzelen van onschuldige mensen al in strijd met het internationaal recht. En deze aantallen (>100 mensen) en duur (>8 maanden) maken het nog eens extra kwaadaardig’.

Wilders haalt uit

Normaal formuleert de Commandant der Strijdkrachten zijn woorden altijd erg bedachtzaam en zorgvuldig, aldus Brekelmans. ‘Ik ga er maar vanuit dat dit een slordigheid was’. Ook oud-FvD-kopstuk Henk Otten had op X kritiek op Eichelsheim. ‘Als je in NL gegijzeld wordt ben je niet zeker van hulp van Generaal Eichelsheim. In 1977 handelde de defensietop wel daadkrachtig bij de bevrijding van de gijzelaars in De Punt en Bovensmilde’, aldus de rechtse houwdegen Otten. Onderzoeker Maaike van Charante spreekt op X van ‘framing van Buitenhof’.

Intussen heeft ook PVV-leider Geert Wilders uitgehaald naar de hoogste militair. Hij vindt de uitspraken van Eichelsheim niet kunnen. ‘Onbegrijpelijke, ongepaste, foute opmerking van de @CDS_Defensie. Als ik Minister van Defensie was had ik hem hierover tot de orde geroepen en gecorrigeerd’, stelde Wilders op X. Demissionair minister Kajsa Ollongren (D66) van Defensie heeft nog niet gereageerd over de uitlatingen van haar hoogste generaal en de ophef die het teweeg brengt.

Helikopterman

Eichelsheim klom vanaf 1986 op bij de Koninklijke Luchtmacht. Hij was piloot van gevechtshelikopters en werd naar Bosnië-Hercegovina uitgezonden als piloot van een Apache-helikopter. Op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda behaalde hij in de jaren negentig het diploma in de studierichting Mens en Organisatie. Bij elkaar zou hij nog twee keer naar Bosnië en twee keer naar Afghanistan gaan. Mettertijd klom hij op tot generaal en sinds 2021 mag hij zich Commandant der Strijdkrachten noemen, waarmee hij in feite aan het hoofd staat van de gehele Nederlandse krijgsmacht.