Israël en Turkije komen snel nader tot elkaar

Israël en Turkije hebben stappen gemaakt in hun toenaderingspoging. Dat meldde de Turkse vicepremier Numan Kurtulmuş (AKP) dinsdag. Volgens de politicus hebben de Israëli’s twee van de drie Turkse eisen ingewilligd. Ook een Israëlische diplomaat heeft gezegd dat de twee landen dichtbij een akkoord zijn. Het grootste struikelblok blijft volgens beiden het opheffen van de Israëlische blokkade van de Gazastrook. Ook willen de Turken dat alle soorten goederen de strook weer in mogen, iets wat de Israeli’s weigeren te doen omwille van de veiligheidssituatie van het land.

Harde knauw
De diplomatieke relatie tussen Israël en Turkije, die al vanaf kort na de oprichting van de staat Israël bestond, kreeg een harde knauw in 2010. Toen voeren verschillende Turkse schepen met pro-Palestijnse activisten van Istanbul naar de Gazastrook. De activisten hadden voedsel en andere hulpgoederen aan boord. Ze wilden de blokkade van Gaza over zee doorbreken. Deze was in 2007 ingesteld door Israël nadat terreurorganisatie Hamas in de strook aan de macht was gekomen. Dit werd gedaan om het nieuwe regime, dat weigert om Israël te erkennen, te ondermijnen en te voorkomen dat er goederen naar binnen gingen, die konden worden gebruikt in de productie van raketten en andere wapens.

Flotilla
Toen de boten, door de Israëlische media ook wel de ‘flotilla’ genaamd, de kust van de Gazastrook naderden, negeerden ze stopseinen van het Israëlische leger (IDF). Daarom werden de schepen geënterd en vielen er negen doden, allen Turkse activisten. Toenmalig premier Recep Tayyip Erdogan – thans president – was furieus en bevroor alle diplomatieke contacten met Tel Aviv. Er ontstond een diplomatieke koude oorlog, die tot op de de dag van vandaag voortduurt. Door de jaren heen nam Turkije minder water van Israël af en kromp de handel aanzienlijk. Onder druk van de Verenigde Staten en wegens de veranderde veiligheidssituatie in de regio gingen de twee kemphanen echter onderhandelingen aan om de betrekkingen te normaliseren.

Eisen van Ankara
In de onderhandelingen om opnieuw op het oude diplomatieke niveau te komen, verkochten de Turken hun huid duur. Erdogan eiste excuses en een schadevergoeding van de Israëli’s, iets wat na verloop van tijd kwam. Zijn derde eis, een volledig einde aan de blokkade van de Gazastrook, werd niet ingewilligd. Hierop lopen beide landen momenteel te hoop. Israël wil deze eis niet inwilligen, omdat ze vreest voor haar veiligheid. De blokkade voorkomt bijvoorbeeld dat er cement in Gaza terechtkomt, een essentieel element voor het vervaardigen van raketten die Israëlische burgers kunnen raken. Ook blijft het Hamas-regime de staat Israël dwarszitten en weigert ze deze te erkennen.

Nieuwe flotilla? 
Waarschijnlijk kiest Ankara eieren voor zijn geld, zo menen deskundigen. Zo is Israël nodig voor de Turkse economie. Deze is gekrompen vanwege de Syrische burgeroorlog en de strijd in Irak, waardoor handel met deze buurlanden momenteel niet mogelijk is. De handel met Israel is daarentegen al toegenomen. Anderzijds zien de Turken in dat de Israël nog wel eens nodig kunnen hebben voor het geval terreurbeweging Islamitische Staat (IS) niet op de knieën te krijgen is en ze een nog grotere bedreiging vormt voor de regio. Het is dan ook zaak dat beide landen snel tot een deal komen, zo vindt Amerika. Echter, alleen een nieuwe flotilla kan nog roet in het eten gooien. Zo kondigden pro-Palestijnse activisten aan ‘vrouwenboten’ naar Gaza te sturen. Deze zullen mogelijk niet vanuit Turkije vertrekken.