Israël ‘platgelegd’ door staking om drama gegijzelden

De moord op zes gegijzelden in Gaza die daar sinds 7 oktober vast zaten, heeft veel Israëliërs geschokt en boos gemaakt op hun regering. Op zondag gingen zeker driehonderdduizend mensen in Tel Aviv de straat op om te demonstreren voor een akkoord met Hamas om zo de resterende circa honderd gegijzelden vrij te krijgen. Op maandag ligt het land plat vanwege een staking omtrent, de eerste sinds 7 oktober. Ultra-rechtse politici stellen dat de staking ‘illegaal’ is en Hamas in de kaart speelt.

Wat is er gebeurd? Op zondagochtend maakten de Israëlische autoriteiten bekend zes gegijzelde burgers levenloos uit Gaza te hebben bevrijd. Ze waren kort daarvoor doodgeschoten in een Hamas-tunnel onder Rafah. Premier Benjamin Netanyahu hield vervolgens een rede voor de bevolking. Zijn boodschap: Hamas heeft tot twee keer toe een akkoord afgeslagen en de moord op deze gegijzelden laat zien dat het geen deal wil, dus wij vechten door.

Eigen gewin

De boodschap van Netanyahu schoot bij velen in de Israëlische samenleving in het verkeerde keelgat. Onder leiding van het forum voor de familieleden van de ontvoerden (Hostages Families Forum), werd een demonstratie georganiseerd in Tel Aviv waar honderdduizenden op afkwamen. Het Forum beschuldigt de regering Netanyahu er al langer van de oorlog te rekken uit eigen gewin en zich onvoldoende in te zetten voor de vrijlating van hun geliefden. De demonstranten denken er hetzelfde over.

‘Regering van de dood’

Op maandag hebben arbeiders hun werk gestaakt en werden wegen en knooppunten door activisten geblokkeerd. Het is onduidelijk hoe lang ze die bezet zullen houden. In vergelijking tot zondag gaat het om kleinere groepen demonstranten. In de protesten wordt de regering van Netanyahu ‘de regering van de dood’ genoemd, omdat het niet zou geven om mensenlevens. Ook de luchthaven Ben Gurion ligt de hele dag waarschijnlijk plat.

Hamas weigert

Netanyahu zegt de emoties van de families en dierbaren van de gegijzelden te begrijpen, maar blijft stellen dat het niet Israël maar Hamas is geweest dat tot nu toe iedere deal uiteindelijk heeft geblokkeerd. In zijn toespraak van zondag zei hij: “Sinds december heeft Hamas geweigerd oprechte onderhandelingen te voeren. Drie maanden terug, op 27 mei, accepteerde Israël een deal om de gegijzelden vrij te krijgen, met volledige dekking van de VS. Hamas weigerde. Zelfs toen de VS de deal heeft aangepast, op 16 augustus, en wij akkoord gingen, heeft Hamas geweigerd.”

‘Illegale staking’

Terwijl het welles-nietesspel tussen Netanyahu en het Forum aanhoudt, mengt het extreemrechtse Knessetlid Yitzhak Wasserlauf zich in het debat door ervoor te pleiten de wet op collectieve rechtszaken te wijzigen, zodat het publiek de vakbonden kan aanklagen voor schadevergoedingen door de landelijke werkonderbreking van maandag, die hij een ‘illegale staking’ noemt. De vakbond wil juist de regering onder druk zetten om tot een deal met Hamas te komen. Volgens critici zijn vakbonden daar niet voor op aard.

Sinwar helpen

Volgens minister Bezalel Smotrich van Financiën (Otzma Yehudit) is de staking illegaal. Hij roept de rechter op die te verbieden. Zondag zei hij dat vakbondsleider Arnon Bar-David, in plaats van de Israëlische economie tijdens de oorlog te helpen, ‘in werkelijkheid de droom van [Hamas-leider Yahyah, red.] Sinwar vervult, en in plaats van de Israëlische arbeiders te vertegenwoordigen, ervoor kiest de belangen van Hamas te vertegenwoordigen’.

Orthodoxen

De stakingen en demonstraties van de vakbond en het Forum worden door ultra-orthodoxe jongeren aangegrepen om voor hun zaak te protesteren. Zij vinden dat de regering de maatregel dat zij in het leger moeten dienen, terugdraait. Verschillende kruispunten worden op maandag door orthodox-Joodse Israëliërs bezet gehouden. In tegenstelling tot zondag verlopen de demonstraties en stakingen op maandag vooralsnog rustig.

Vergeving

Update: in de loop van maandag maakte de Israëlische rechter een einde aan de staking, maar nog de hele dag waren diensten ontregeld. Ook heeft premier Netanyahu om vergeving gevraagd, omdat het niet gelukt is de gegijzelden levend terug te krijgen. In een persbijeenkomst legde hij uit wat de plannen zijn voor Gaza en de belangrijke Philadelphi-corridor, die langs de grens tussen Egypte en de Gazastrook loopt.

Analyse

Hoewel de massale demonstraties van het voorjaar om druk op Netanyahu uit te oefenen de gegijzelden vrij te krijgen in de afgelopen maanden erg klein waren geworden, blijkt nu dat deze burgers er nog steeds hetzelfde over denken. Meer dan driehonderdduizend van hen kwamen zondag op straat. De spontane demonstratie kan ook gezien worden als een uitbarsting van frustratie onder velen, met name door het nieuws dat de zes gegijzelden kort voor hun vondst zijn vermoord door Hamas.

Netanyahu heeft bij deze mensen ‘het nadeel van de twijfel’ en kan geen goed meer doen. Zij, hijzelf en anderen weten dat zijn dagen als premier mogelijk geteld zijn als de oorlog afgelopen is. Een commissie zal dan onderzoek doen en hij zal dan moeten aftreden, waarna de regering valt en hij zich weer mag melden bij de rechter voor de corruptiezaken waarin hij verwikkeld is. Maar dit gegeven staat los van de manier waarop Hamas onderhandelt.

Het Amerikaanse vredesplan behelst immers alles wat de terreurorganisatie op dit moment nodig heeft om te kunnen overleven. Hamas-leider Sinwar lijkt echter nergens voor ontvankelijk en voor kamikaze te gaan. Zoals Netanyahu eerder al zij: Sinwar en andere Hamas-leiders zijn ‘dead man walking’. Tegelijkertijd gaat de oorlog door en zal het Israëlische leger proberen de gegijzelden vrij te krijgen. En zolang de regering van Netanyahu een meerderheid heeft in de Knesset, het parlement, kan niemand hem weerhouden zijn oorlogsbeleid door te zetten.