Joods dorp toeristenattractie in Ethiopië
Ethiopië. Onderweg van de noordelijke stad Gondar richting het Simien gebergte, duikt hij plotseling op: een felgekleurde Davidster. ‘Welkom in Wolleka Falasha Jewish Village’, geeft een handgeschreven bord aan. Wolleka, een verlaten Joods dorp, dat geldt als één van de top 10 toeristische attracties in Gondar. Enkele honderden Joden bewoonden generaties lang deze plek, tot aan hun vertrek in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. Sommigen gingen te voet naar Soedan en werden tijdens Operatie Mozes van 1984 per luchtbrug naar Israël vervoerd. Anderen wisten Addis Abeba te bereiken en van daaruit naar Israël te gaan. Joden zijn er niet meer in Wolleka. Het voormalige Joodse dorp is een kitscherige halte geworden voor toeristen onderweg naar hun wandeltochten in de bergen.
De Ethiopische Joden, bekend als ‘Falasha’s’, dat vreemdelingen betekent, mochten geen land bezitten en bewerken. Als gevolg hiervan werden zij veelal handarbeiders: pottenbakkers, hoefsmeden, wevers en dergelijke. Wolleka’s reputatie als kunstnijverheidscentrum maakte het tot een logische halte voor de toeristische markt. Maar interessant genoeg benadrukken de huidige bewoners vooral de Joodse wortels van de plaats.
Eén familie beheert de sleutels van de oude synagoge, een rond gebouwtje op tien minuten loopafstand van de weg. De blauwe Davidster op de lemen buitenmuren is aan het vervagen, maar de verf van de bewerkelijke schilderingen aan de binnenzijde is nog in goede staat, een mozaïek van rode aarde, as en water. “Het is een historische plek”, legt de veertigjarige Ethiopische Berihe uit. “Misschien komen hun kinderen ooit terug om deze plek te bezoeken.”
Kleine kinderen lopen rond met dienbladen met allerlei kleine prullaria, die ze aan de bezoekers proberen te slijten. “We krijgen overal toeristen vandaan: Amerikanen, Australiërs, Spanjaarden, Israëli’s”, vertelt Berihe. “Soms kopen ze iets, anderen komen alleen kijken. De meeste mensen weten niet van de Joodse geschiedenis van het dorp, behalve de Joden die komen.”
Verbeterde infrastructuur heeft geleid tot een groei van het toerisme in Ethiopië. Steeds meer intenationale toeristen vinden hun weg naar Gondar, dat de poort is naar indrukwekkende vergezichten in wat bekend staat als ‘de Grand Canyon van Afrika’. Volgens de reiswebsite Lonely Planet is Wolleka de vijfde attractie van Gondar, na een traditioneel restaurant, koninklijke kastelen en wandeltochten in de bergen. Onderzoek wijst volgens Lonely Planet uit dat de Falasha’s werden ingezet als werklui voor de bouw en de versiering van de kastelen van Gondar. “Helaas is het pottenbakken waar zij bekend om stonden teruggebracht tot een halfslachtige kunstvorm, maar de vrolijke snuisterijen zijn leuke souvenirs.”
Er is ook een Joodse begraafplaats in Wolleka, waar ook een gedenkteken van het Joodse Agentschap staat voor de Ethiopische Joden die het leven lieten tijdens de barre tocht naar Soedan. Alle felgekleurde grafstenen zijn versierd met Davidsterren. De huidige bewoners spelen handig in op het Joodse toerisme en vragen sindskort 15 Ethipische birr (ongeveer 75 cent) aan bezoekers van de synagoge en de begraafplaats voor ‘bescherming’ van deze plaatsen.
Bron: Times of Israel
