Joodse jongeren van toen vertellen over jeugdbewegingen

In de naoorlogse jaren speelde de Joodse jeugdbeweging in Nederland een cruciale rol bij het (her)vinden van de Joodse identiteit bij de jonge overlevenden van de Sjoa. Al snel werden bewegingen als Bne Akiva of Haboniem opgericht of heropgericht. Er volgden jaren waarin de veerkracht van jong Joods Nederland werd getoond. De verhalen van de jongens en meisjes van toen zijn nu vastgelegd op de site Veerkracht.online. Iedereen kan ze daar lezen.

De site is een spin off van het gelijknamige boek ‘Veerkracht’, dat wijlen Manfred Gerstenfeld schreef in 2019. Daarin staan zeventien verhalen van de jongeren die na de oorlog actief waren in Joodse jeugdbewegingen. Deze verhalen zijn door Gerstenfeld opgenomen en zijn nu te horen op Veerkracht.online. Los daarvan worden ook de andere (meer dan vijftig) interviews geleidelijk aan bewerkt voor publicatie. Deze komen zodoende uiteindelijk bijna allemaal op de site te staan.

Zionistisch

Joodse jeugdbewegingen zijn meestal opgericht aan het begin van de twintigste eeuw en hebben vaak een zionistische inslag of uitgangspunt. De liefde voor Israël in de clubs is groot. Jongeren verenigen met elkaar rond dat thema, maar ook rond het Jodendom en culturele Joodse gebruiken. Ze organiseren inhoudelijke, religieuze en sociale activiteiten, en sluiten vriendschappen voor het leven. Ook zijn er veel relaties uit de jeugdbewegingen voortgekomen.

Digitaal monument

Op de site wordt dit element uit de rijke geschiedenis van het Jodendom in Nederland tot in detail beschreven. ‘Hiermee richten wij een digitaal monument op voor iedereen die destijds lid was van zo’n beweging of daaraan in andere vorm participeerde, bijvoorbeeld als jeugdleider’, aldus de makers. Per jeugdbeweging kunnen de geschreven interviews met oudgedienden worden opgezocht. Het gaat onder meer over organisaties als Haboniem, Tikwatenoe, Bne Akiwa, Hachsjara, Hadderech en de Joodse Jeugdfederatie. Ook anderen komen aan bod.

Gerstenfeld

Veerkracht.online is ontsproten uit het boek ‘Veerkracht’ van Manfred Gerstenfeld. Het idee om aandacht te besteden aan de geschiedschrijving van de Joodse jeugdbeweging kwam van zijn vrouw Marianne, die in 2012 overleed. Een jaar na haar sterven begon Gerstenfeld aan het boekproject, dat in 2019 af was. Wendy Cohen-Wierda, die al lange tijd met Manfred samenwerkte bij diverse andere projecten, schreef mee aan het boek. In 2021 kwam ook Gerstenfeld te overlijden. Zijn (klein)kinderen besloten het project ‘Veerkracht’ een nieuwe impuls te geven door het initiëren van de site.

Verhalen gezocht

Er zijn zeker 67 verhalen vastgelegd, maar mogelijk zijn er nog veel meer. Zodoende kan iedereen met zijn herinneringen op de site terecht. Het gaat dan om verhalen uit de periode van na de bevrijding van Nederland. Teksten en dagboekmateriaal, bijvoorbeeld, zijn welkom en kunnen een plekje krijgen op de website. ‘Ook zijn we op zoek naar foto’s van destijds, krantjes van de diverse verenigingen en ander materiaal, zoals speldjes en vlaggen’, schrijven de makers.

Antisemitisme-expert

Manfred Gerstenfeld heeft de laatste twee decennia van zijn leven, nadat hij zijn carrière had afgerond als consultant van raden van bestuur van diverse Fortune-500 bedrijven, gewijd aan het strijden voor een betere positie voor de Joodse staat en het Joodse volk. Hij schreef vlammende opiniestukken voor grote kranten wereldwijd en publiceerde meerdere boeken. Volgens Haaretz was Gerstenfeld dé expert op het gebied van hedendaags antisemitisme. Hij overleed in 2021 op 84-jarige leeftijd.