Joodse lintjesregen in Amsterdam, Amstelveen en Mediene

In Amsterdam en Amstelveen, de twee gemeenten waar gemiddeld de meeste Joodse Nederlanders wonen, zijn vandaag relatief veel koninklijke onderscheidingen uitgedeeld aan burgers van Joodse komaf. In Nijmegen kreeg Aliza Santcroos-Friedman een lintje en in Amersfoort werd Betty de Liever onderscheiden. Zij en de anderen zijn mensen die zich jarenlang verdienstelijk hebben gemaakt voor de maatschappij. Voor dit en andere uitzonderlijke prestaties kregen ze hun koninklijke onderscheiding. De lintjes worden normaal gesproken opgespeld door de burgemeester, maar zijn dit jaar vanwege de coronacrisis digitaal of telefonisch overhandigd.

In Amsterdam was het burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) die de onderscheidingen doorbelde. Ze moest daarvoor vijftig telefoontjes plegen. Het opspelden zal later dit jaar tijdens een feestelijke gelegenheid plaatsvinden, zo meldt de gemeente. Een significant aantal ging naar Amsterdammers met een Joodse achtergrond of naar burgers zich zich hebben ingezet voor de interreligieuze dialoog. De lintjes – dit jaar 3.060 in totaal – worden uitgereikt ter gelegenheid van de aanstaande verjaardag van koning Willem-Alexander. Hij wordt maandag 53 jaar oud.

Albert Dahan
Anesthesioloog Albert Dahan ontving een koninklijke onderscheiding voor zijn jarenlange werk in zijn vakgebied. Hij is dit jaar 25 werkzaam in de anesthesiologie en mag zichzelf nu Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw noemen. ‘Dahan leverde een uitzonderlijke bijdrage aan internationaal wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de anesthesiologie en de ontwikkeling van de zogenaamde ‘utility function’. Daarmee wordt op grafische wijze de kans op een gewenst effect (bijvoorbeeld pijnstilling) en de kans op een ongunstige bijwerking (zoals ademdepressie) inzichtelijk gemaakt’, aldus de gemeente Amsterdam. Dahan is tevens hoogleraar Anesthesiologie verbonden aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).

Tom de Swaan
ABN Amro-topman Tom de Swaan mag zich vanaf vandaag Officier in de Orde van Oranje-Nassau noemen. Hij werd vanochtend verrast met een telefoontje van Halsema, die hem vertelde dat hij een lintje heeft gekregen. De Swaan heeft zich naast zijn werk als bankier ingezet op tal van gebieden, met name in de kunst en wetenschap. Bij het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis zat hij in de Raad van Toezicht. Ook zette De Swaan zich onder meer in voor het Joods Historisch Museum, het Koninklijk Concertgebouworkest, het Van Leer Jeruzalem Instituut en de Nationale Opera & Ballet. Verder was hij actief voor Artis, Liszt Concours, Stichting Premium Erasmianum en de Turkse Akbank. Als bestuurder van onder meer DNB, ABN Amro, Zürich Insurance Group, GlaxoSmithKline, DSM, Ahold en Van Lanschot Bankiers heeft De Swaan een grote staat van dienst in het financiële bedrijfsleven opgebouwd.

Lex en Ria Daniëls
Het echtpaar Lex en Ria Daniëls werden samen onderscheiden voor hun jarenlange maatschappelijke inzet. In 1989 stichtten ze het Miniatuur Museum voor Hedendaagse Kunst opgericht, dat in 1997 door het Guinness World Records werd erkend als ‘het kleinste museum ter wereld’. De collectie telt meer dan tweeduizend kleine kunstwerken van ruim 1.050 kunstenaars uit binnen- en buitenland, onder wie Yves Klein, Karel Appel en Damien Hirst. Het museum verhuisde in 2019 naar het Cobra Museum in Amstelveen. De opbrengst van het museum wordt gedoneerd aan Stichting KikA. Beide geluksvogels zijn vanaf vandaag Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Het is onduidelijk of Halsema hen apart heeft gebeld.

Interreligieuze dialoog beloond
In Amsterdam werden ook burgers beloond die zich hebben ingezet voor de relatie tussen Joden en moslims. Zo werd Mustapha Daher Lid in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn inzet om de dialoog tussen beiden te bevorderen. Zeker 25 jaar lang is hij actief voor het Regionaal Opleidings Centrum (ROC), vanwaaruit hij zich inzette voor het tegengaan van antisemitisme door bruggen te slaan tussen jonge moslims en de Joodse gemeenschap. Ook is hij actief bij het Nederlands Instituut voor Oorlogs- en Genocidestudies (NIOD). Daher is is met zijn leerlingen naar Auschwitz geweest en volgde bij de School of Education van Yad Vashem een opleiding over de Sjoa en haar effecten. Naast hem ging er een lintje naar Selma Ablak, die interreligieuze dialoogtafels organiseerde. Zij is nu Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Videofeestje in Amstelveen
In de Amsterdamse buurgemeente Amstelveen hoefde burgemeester Tjapko Poppens (VVD) geen vijftig mensen op te bellen. Daar ging het allemaal middels een videoconferentie, waarbij de nieuwe lintjesdragers stuk voor stuk in het zonnetje werden gezet. Ook hier zal later dit jaar een feestelijke samenkomst worden georganiseerd. Poppens: “Deze tijd laat meer dan ooit zien hoe belangrijk vrijwilligers zijn voor onze samenleving. Ik ben trots op al onze Amstelveense vrijwilligers die zich belangeloos inzetten voor verenigingen, organisaties en mensen die onze hulp en ondersteuning nodig hebben.” Achter hem stond een bos bloemen met oranje rozen en een rood-wit-blauw lint.

Lies Caransa-De Hond
Van de twaalf Amstelveners die dit jaar een onderscheiding kregen, was Lies Caranda-De Hond de enige van Joodse komaf. Ze ontving een lintje voor haar jarenlange inzet om verhalen over de Jodenvervolging levend te houden, ‘opdat wij niet vergeten en ons bewust blijven van waar discriminatie toe kan leiden’, aldus de gemeente. ‘Door haar eigen oorlogservaringen met anderen te delen weet zij mensen te raken. Dat doet ze sinds 2005 als gastspreker voor Westerbork-educatie’. Tussen 1984 en 1994 verzorgde Caransa-De Hond samen met de Israëlische ambassade tevens de uitreiking van de Yad Vashem-onderscheiding. Dit is de hoogste Israëlische onderscheiding voor mensen die in de Sjoa Joden hebben gered. Verder werkte ze mee aan verschillende documentaires. Caransa-De Hond wordt ‘een sociaal bewogen en betrokken’ persoon genoemd.

Lintje in Amersfoort
Betty de Liever is benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. De zeventigjarige Joodse Amersfoortse is al sinds 1975 actief voor de Joodse gemeente in haar woonplaats. Naast dat ze vrijwilliger is voor de NIG Amersfoort en verzorgt ze rondleidingen voor scholen en particulieren, en helpt ze leerlingen met hun werkstukken en scripties. Verder zet De Liever zich in als vrijwilliger voor de Van Bekkum Bridge Vereniging en onderhoudt ze contact met zieken en ouderen van de vereniging. In het verleden was ze ook op andere terreinen actief. In het Toon Hermans Huis (dat er is voor iedereen die kanker heeft) zette ze zich tien jaar lang één keer per week. In eerste instantie hielp ze mee met de jaarlijkse collecte van het Kankerfonds. Al gauw werd De Liever gastvrouw en gesprekspartner voor de cliënten. Ook is ze activiteitenbegeleider voor dementerenden bij het St. Pieters en Bloklands Gasthuis. En in het verleden was De Liever voor Golfbreker Radio technisch ondersteuner en presentator.

Aliza Santcroos-Friedman
Burgemeester Hubert Bruls (CDA) van Nijmegen speldde de koninklijke onderscheidingen eveneens van grote afstand op. Een van de zestien gegadigden was de 72-jarige Aliza Santcroos-Friedman, die zich voortaan Lid in de Orde van Oranje-Nassau mag noemen. Ze kreeg het lintje vanwege haar betrokkenheid bij de Nederlands Israëlitische Gemeente (NIG) Nijmegen en haar activiteiten voor de Joodse gemeenschap als geheel. Bruls: “U bent al heel lang actief als vrijwilliger en bestuurslid bij de NIG in ons Nijmegen. U ondersteunt de rabbijn op veel terreinen en hebt aan jongeren lesgegeven.” Ook bedankte hij haar voor haar inzet rond de komst van het Joodse namenmonument en haar andere bezigheden zoals fondsenwerving. “Voor niets gaat de zon op, ook een geloofsgemeenschap moet onderhouden worden.” Santcroos-Friedman bedankte de burgemeester en kreeg tranen in haar ogen. Dit had zij niet verwacht.

Lees ook:
Van der Laan reikt lintjes aan vijf Joodse Amsterdammers uit
Onder andere Hans Vuijsje, Ron van der Wieken en de hoogbejaarde Anny Coronel-Plesman (90) hebben een lintje gekregen. Burgemeester Van der Laan tegen haar: “Toen u in 1939 als pianolerares begon, waren de meesten van ons niet geboren. Thans geeft u nog steeds les aan twintig tot dertig leerlingen van alle leeftijden. Ook speelt u nog zelf piano.”