Michel Waterman: ‘Joodse gemeenschap te klein’

Michel Waterman presenteert het boek 'Canon van 700 jaar Joods Nederland' aan twee bestuursleden van de Henriette Boas Stichting
Michel Waterman presenteert het boek 'Canon van 700 jaar Joods Nederland' aan twee bestuursleden van de Henriette Boas Stichting

‘Michel Waterman neemt afscheid als directeur van Joods Educatief Centrum Crescas, dat zich inzet voor kennisoverdracht van de Joodse cultuur. “De gemeenschap van vandaag is te klein om het systeem overeind te houden.”

“Normaal gesproken krijgen kinderen veel kennis overgedragen door hun vader en hun moeder,” zegt Michel Waterman, directeur van Joods educatief centrum Crescas, die dit jaar met pensioen gaat. “Bij ons gebeurt dat veel minder. Veel familie is weg. De nazi’s zijn er maar op het nippertje niet in geslaagd het Joodse volk uit te roeien. In Nederland woonden 150.000 Joden voor de oorlog, tegen krap 40.000 erna, van wie ongeveer de helft in Amsterdam.”

Crescas in Buitenveldert werd in 1999 opgericht om in dat gat te springen. Een duidelijke aanleiding ontbrak. Waterman: “Het plan ontstond tijdens de nazit van een uitzending van Buitenhof over de archieven van de Lirobank.” Daar ontmoetten de toenmalige minister van Financiën, Gerrit Zalm, schrijfster en criminologe Andreas Burnier, dochter van Salomon Dessaur en Roda Louisa Jacobs elkaar.

Joodse onderwijzers
Burnier wist naar eigen zeggen weinig van de Joodse cultuur, maar vond dat daaraan wat moest worden gedaan. Dat gold voor veel Joden. Samen met jurist, officier van justitie en deskundige in regelgeving rond het Joodse huwelijk, Joop Al, werd Crescas opgericht. Zalm zorgde voor financiering.

Rob Wurms uit Monnickendam, die als peuter ondergedoken zat, tevens medeoprichter van het Centraal Joods Overleg, werd de eerste directeur. Wurms vertrok wegens hartproblemen, waarna Waterman het stokje overnam. Nog dit jaar neemt Julie Blocq zijn plaats in. “Wat ons treft is het gemis aan een culturele infrastructuur. Hoe zet je dat weer op? Waar haal je Joodse onderwijzers vandaan? Ooit hadden we de Joodse scholen, Joodse ziekenhuizen, bejaardenhuizen, winkels. De Joodse gemeenschap van vandaag is te klein om het systeem overeind te houden.”

Rijke cultuur
“Daarom is het mooi dat bejaardenhuis Beth Shalom onderdak heeft gevonden bij Cordaan. Er is nu nog een seminarium van de Joodse gemeenschap. Maar het is allemaal minimini! Zwaar beschadigd en verminderd.” Crescas heeft volgens Waterman als tweede doel dat de Joodse gemeenschap ‘normaal onderdeel uitmaakt van de maatschappij’. “Wij willen dat men bij het horen van het woord Jood niet denkt aan de oorlog, niet aan het conflict in het Midden-Oosten, maar aan een rijke cultuur die Nederland veel heeft gebracht.

Kritische houding
Dat het enthousiasme over Israël omsloeg in een kritische houding is volgens Waterman lang geleden begonnen. “Dat begon al na de Zesdaagse Oorlog in 1967. Daarna kwamen er bezette gebieden. Daar is indertijd door politici ernstig gewaarschuwd dat hierdoor het draagvlak van Israël en de Joden afneemt.” De docenten van Crescas zijn zeer divers. Een van hen was de onlangs overleden psycholoog en Auschwitz-overlevende Bloeme Evers-Emden.

Voorbeelden van andere opmerkelijke cursusleiders zijn Hannah van den Ende, arts die onlangs promoveerde op het optreden van Joodse artsen in de oorlog, en VU-historicus Bart Wallet, een van de grootste kenners van de Joodse geschiedenis. Hij is mede auteur van de Canon van 700 jaar Joods Nederland.’

Bron: Het Parool

Categorie: |

Home » Nieuws » Michel Waterman: ‘Joodse gemeenschap te klein’