Museumpje spelen – column David Barnouw

Wat heeft vijftien miljoen euro gekost en is nooit verwezenlijkt?

Inderdaad; het Nationaal Historisch Museum, de natte droom van de toenmalige Tweede Kamerleden Jan Marijnissen (SP) en Maxime Verhagen (CDA), die in 2006 een dramatische oproep deden: ‘Red ons historisch besef’. Deze onwerkelijke politieke combinatie zou tot terughoudendheid geleid moeten hebben, maar nee hoor. Acht jaar tevoren had het Rijksmuseum het onzalige plan gelanceerd om hun historische afdeling op te doeken en de historische voorwerpen wellicht te integreren in de KUNST, het hoofdonderwerp van het museum. Dat geschiedde, maar na de grote verbouwing kwam er toch weer een historische afdeling, nu onvindbaar verstopt in de twee torentjes.

Voordat er überhaupt een plan was, waren er natuurlijk vele gegadigden (Almere, Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Nijmegen en Utrecht) om het door de staat te betalen museum te herbergen. Uiteindelijk zou er in Arnhem, naast de John Frostbrug (WO2!) een nieuw pand worden gebouwd voor een bedrag van vijftig miljoen euro. Helaas: de geplande ondergrondse parkeergarage zou alleen al zestig miljoen hebben gekost, dus dat zaakje ging niet door. De Tweede Kamer, altijd in de weer met belangrijke zaken (motie-Van Vroonhoven-Kok c.s. over plaatsing van het Nationaal Historisch Museum naast het Openluchtmuseum ), vond een plekje bij het Openluchtmuseum toch beter, maar in 2010 viel definitief het doek, want er werd bezuinigd in de culturele sector.

Massameetings
Natuurlijk was er intussen veel gebeurd en er waren er veel massameetings georganiseerd met iedereen die wel eens iets over geschiedenis had geschreven, gedicht, gefilmd of geborduurd. Zelf ben ik ook bij een paar bijeenkomsten geweest, die een gezellig reünie-achtig karakter hadden: ‘wat leuk,  jij ook hier?’ Iedereen deed zijn of eigen duit in het zakje en het leek of geld geen enkele rol hoefde te spelen. Ik herinner me ook dat chronologie taboe was, dat dat was een sterk achterhaald begrip. Natuurlijk was het slim van de twee directeuren-zonder-museum dat ze iedereen lieten meepraten, want er zou natuurlijk geen overeenstemming komen en dan zouden ze zelf geheel hun eigen gang kunnen gaan. En de door hun voorgestelde museale inhoud werd uiteindelijk een postmoderne hutspot, volgens lelijke criticasters.

Zelfs toen het zaakje afgeschoten was, bleef men nog museumpje spelen, nu in de Zuiderkerk in Amsterdam, waar ik een bijeenkomst mee mocht maken waar gediscussieerd werd over het museumontwerp dat toch niet uitgevoerd zou worden. Ook nu waren kosten noch moeite gespaard. Paleis Soestdijk werd ook nog genoemd als behuizing, maar het mocht niet baten, de stekker ging er definitief uit. De Canon van de Nederlandse Geschiedenis – al jaren gewoon in boekvorm te koop – zou ons verder in het Openluchtmuseum worden geopenbaard.

In de herhaling…
En nu we gaan weer opnieuw beginnen met een Nationaal Historisch Museum, want er is ‘gebrek aan historisch besef in Nederland’ en het geld is tegenwoordig toch gratis, heb ik begrepen. Het gekke is dat er absoluut geen gebrek is aan historische invulling bij onze musea en eigenlijk zou een Nationaal Historisch Museum dus complementair zijn. Het zou moet laten zien wat we elders nog niet kunnen zien (of beleven).

Daar gaan we: Tweede Wereldoorlog (te veel plaatsen om op te noemen, Eerste Wereldoorlog (onder andere Doorn), Democratie (Den Haag), Godsdienst (onder meer Utrecht), Joden (onder andere Amsterdam), militair  (veel), maritiem (veel), Romeinen (Nijmegen), kastelen (veel), agrarisch bedrijf, ambachten en beroepen (veel), klederdrachten (veel), vervoer (veel), onderwijs (veel), molen en (stoom)gemalen (veel), speelgoed (veel), stijlkamers (heel veel) en zo kan ik wel doorgaan. Noem iets historisch en we hebben er een museum of een museumafdeling voor.

Na veel zoeken kwam ik op één uitzondering; er bestaat in Nederland geen collaboratiemuseum en dan bedoel ik de jongste vorm van collaboratie, niet die van de slavernij, want die krijgen al een museum. Nee, een stevig NSB (en andere collaborateurs) -museum en ik heb ook al een plek: de Muur van Mussert, idyllisch gelegen op de Goudsberg bij Lunteren, waar de nu nog door arbeidsmigranten bewoonde bungalows prima tot museumafdelingen kunnen worden omgebouwd. En voor de directie stel ik ervaringsdeskundige dr. Thierry Baudet  voor met mr. Theo Hiddema aan zijn zijde om hem juridisch te beschermen. Kwestie van ‘functie elders’, lijkt me.

Ik ga ervan uit dat de nieuwe minister, Robbert Dijkgraaf, deze suggestie warm zal omarmen.

Lees ook:
Barnouw over coldcase Anne Frank: ‘De conclusie van dit boek is zwak’
Historicus en politicoloog David Barnouw is deskundige op het gebied van Anne Frank. Sinds het bekendmaken van het nieuws over het Cold Case-onderzoek, naar wie het meisje en haar mede-onderduikers heeft verraden, wordt hij platgebeld door journalisten uit binnen- en buitenland. Hij heeft vrij kort geslapen. “Ik moest er vroeg uit.” Barnouw heeft het boek bestudeerd.“Dit onderzoek heeft de schijn van wetenschappelijkheid. Hun conclusie is een van de uitkomsten, want de smoking gun ontbreekt nog steeds.”

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.