Nabestaanden aanslag München 1972 willen 110 miljoen euro aan smartengeld van Libië

De nabestaanden van de slachtoffers van de terreuraanslag op het Israëlische team tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München eisen een schadevergoeding. Dat heeft hun advocaat Geert-Jan Knoops zondag bekendgemaakt. Ze willen 110 miljoen euro aan smartengeld voor het leed dat ze bijna vijftig jaar hebben moeten doorstaan. Het is de bedoeling dat Libië via de Verenigde Naties de geldsom gaat betalen, omdat nu onomstotelijk vast staat dat de toenmalige dictator Muamar Ghadaffi geld stak in de operatie van de Palestijnse terreurgroep Zwarte September. Bij de aanslag werden elf Israëli’s gedood, waaronder André Spitzer, de man van Israël-correspondente Ankie Spitzer, ook bekend als Ankie Rechess. “Ik geloof dat het ons toekomt,” zegt zij.

Ghadaffi
Knoops en zijn echtgenote Carry Knoops-Hamburger, tevens advocaat, werken mee aan een project van een internationaal strategisch adviesbureau in Amsterdam. Daar hebben 21 nabestaanden van de aanslagen hun zaak neergelegd. Eerder spanden ze al een rechtszaak aan tegen de Duitse staat, maar na acht jaar procederen oordeelde de Duitse rechter dat hun zaak verjaard was. Nu is het de bedoeling een rechtsgang aan te gaan tegen de Libische staat, die de rechtsopvolger is van het regime van Ghadaffi – de dictator werd in 2011 afgezet, waarna het land verzandde in een burgeroorlog en zijn tegoeden bevroren werden, en bleven.

De Maltese advocaat Francesca Zarb zocht naar het bevroren tegoeden van Ghadaffi, zo meldt de NOS. ‘In de VS ligt 23,8 miljard dollar, in Frankrijk 7,7 miljard euro, in Groot-Brittannië 13,6 miljard euro, in Duitsland zeven miljard euro en in Italië 5,6 miljard euro’, schrijft zij in een juridisch memorandum dat in het dossier zit. Inmiddels is goed aan te tonen dat de toenmalige Libische dictator achter de aanslag zat. In 2012 mochten nabestaanden van bondskanselier Angela Merkel de archieven in en toen ontdekten zij de Libische connectie. Ook is er al wetenschappelijk onderzoek gedaan naar Ghadaffi’s betrokkenheid, is er in 2000 een boek over de zaak verschenen en is het bewijs later opnieuw bevestigd.

Ghadaffi heeft de terroristen van Zwarte September trainingen gegeven in Libië en na de aanslag heeft drie overlevende daders in Libië als helden ontvangen. Sommigen zijn er zelfs blijven wonen. Verder zijn er meer aanwijzingen. Zo zouden een paar terroristen met Libische paspoorten West-Duitsland zijn binnengekomen en werden wapens via een Libische diplomatieke post het land in gesmokkeld. Die laatste bewegingen kunnen volgens experts nog onvoldoende onderbouwd worden, maat toch is er voldoende bewijs voor een goede afloop van een rechtszaak.

Gerechtigheid
Bij de NOS werd Rechess zondag geïnterviewd. Zij wil gerechtigheid en stelt dat haar kinderen en andere nabestaanden ‘eindelijk ook eens een keertje te kunnen ademen’. Meer dan 49 jaar vocht zij met andere weduwen om erkenning. Het heeft veel tijd en energie gekost om een monument en om herdenkingen voor elkaar te krijgen. Pas in 2012 het bloedbad in München herdacht tijdens een receptie buiten het Olympisch dorp. In 2016 werden de doden voor het eerst herdacht als officieel onderdeel van de Spelen van Rio de Janeiro. Dat gebeurde met een ceremonie in het Olympisch dorp. Pas dit jaar was er tijdens de openingsceremonie van de Spelen van Tokio een moment van stilte voor de slachtoffers. 

Het is nu tijd om ook gerechtigheid en genoegdoening te krijgen, vindt Rechess, die al decennialang streed voor erkenning. “We hebben nooit een tegemoetkoming gekregen, dus vandaar dat we dat nu gaan proberen. Hopelijk met succes, eindelijk,” zegt Rechess. Ze voegt er aan toe: “We hebben het 49 jaar niet gedaan omdat dat andere belangrijker vonden: die herdenkingen. Maar nu is het ook daar eens een keer aan te denken. Ik geloof dat het ons toekomt.”

Naar de VN
Om de tegemoetkoming te krijgen moeten Rechess en de anderen de gang naar de Verenigde Naties (VN) maken. Die organisatie beheert de bevroren gelden van Ghadaffi en kan een oordeel vellen. De Israëlische diplomatieke dienst helpt hen daarbij. De claim is via Gilad Erdan, de Israëlische ambassadeur bij de VN, per brief ingediend bij het ‘sanctiecomité Libië’, dat direct onder de Veiligheidsraad valt. Dit comité beheert de tegoeden van van Ghadaffi. Erdan heeft al het materiaal dat Ghadaffi’s betrokkenheid aantoont in de brief gepresenteerd. Hij concludeert dat Libië hoofdverantwoordelijke is voor de aanslag. Mogelijk zijn er ook gelden bij Suha Arafat, de weduwe van wijlen PLO-leider Yasser Arafat. Na de aanslag ontving hij een bedrag van vijf miljoen dollar van Ghadaffi ‘als erkenning voor de massa-executie van de Israëlische atleten’.

Er lijkt jurisprudentie te zijn, want Libië heeft rond het millennium al eens schadevergoeding betaald aan slachtoffers en nabestaanden van de aanslag op het Amerikaanse PanAm toestel boven het Schotse plaatsje Lockerbie, in 1988. Eind jaren negentig kwam het tot een rechtsgang, waarbij een Schotse rechtbank in Nederland op legerkamp Zeist werd ingericht. Dit was destijds de voorwaarde van Ghadaffi om twee verdachten uit te leveren. Knoops zegt daarover: “Uiteindelijk is ook toen via de VN Libië ertoe gebracht om schadevergoedingen te betalen. Totaal ging dat om 2,7 miljard dollar, verdeeld over alle omgekomen passagiers en bemanningsleden. Ieder kreeg tien miljoen dollar. Vandaar deze claim voor de elf Israëlische atleten van 110 miljoen dollar.”

Over het bloedbad van München
Tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München gijzelden terroristen van Zwarte September de Israëlische Olympische equipe. Twee atleten werden in hun verblijf in het Olympisch dorp doodgeschoten en negen anderen werden gegijzeld. Uiteindelijk vonden alle elf Israëliërs en een Duitse politieman de dood. Tijdens de pogingen de atleten te redden vonden vijf van de acht gijzelnemers eveneens de dood. De drie gijzelnemers die het bloedbad overleefden werden later door Duitsland vrijgelaten, na de kaping van een vliegtuig van Lufthansa. Op het bloedbad volgde een reeks van Israëlische wraakacties, waarbij twee van de drie ontsnapte gijzelnemers gedood werden. Anno 2020 is de achtste en laatste overlevende gijzelnemer Jamal Al-Gashey nog altijd in leven.

Lees ook:
Weduwen München ’72 boos om bezoek Corbyn
De weduwen van de slachtoffers van de aanslag op de Olympische Spelen van München, in 1972, zijn niet te spreken over het bezoek dat de Britse Labour-politicusJeremy Corbyn heeft gebracht aan de graven van de daders. Hij bezocht de graven in Tunesië in 2014 en bracht daar volgens omstanders ook een hulde aan hen. De Labour-partij ontkent dit. De nabestaanden en weduwen veroordelen de actie van Corbyn…’