Nederland blijft F35-onderdelen aan Israël leveren
De Nederlandse levering van reserveonderdelen voor F35-gevechtsvliegtuigen, ook wel de JSF, aan Israël kan gewoon doorgaan. Dat heeft het demissionaire kabinet gemeld. De D66 fractie in de Tweede Kamer had hierover vragen schriftelijke gesteld na een bericht in NRC over het mogelijk schenden van het oorlogsrecht door deze leveringen.
Rel ontstaan
Na publicatie van het NRC-artikel ontstond een rel over de contractuele verplichting van Nederland om reserveonderdelen van F35’s te leveren aan landen die deze vliegtuigen hebben. Den Haag zou ‘onder druk’ van de Amerikanen en Israël hebben besloten om de nieuwe onderdelen te verkopen de Israëlische luchtmacht. Ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken zouden de verantwoordelijke bewindsvrouwen hebben gewaarschuwd voor het schenden van het oorlogsrecht.
Sjoerdsma
Er is echter geen bewijs dat de Israëlische F-35’s bij schendingen van het oorlogsrecht zijn betrokken, schrijven demissionair minister Hanke Bruins Slot (CDA) van Buitenlandse Zaken en Liesje Schreinemacher (VVD) van Buitenlandse Handel aan Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). Hij had schriftelijke vragen gesteld naar aanleiding van de rel. Ook heeft het kabinet na het uitbreken van de oorlog in Gaza geen besluit genomen om de onderdelen te leveren, schrijven ze.
Woensdrecht
‘Er is besloten niet in te grijpen op een bestaande regeling die in het kader van Nederlandse deelname aan het F-35-programma is ingeroepen. Middels deze regeling worden onderdelen die in Amerikaans eigendom zijn vanuit het European Regional Warehouse in Woensdrecht doorgeleverd naar gebruikers van de F-35, waaronder Israël’, aldus de bewindspersonen. Bovendien gaat het om doorlevering van onderdelen uit Amerika, die het kabinet niet hoeft te toetsen.
Afschrikmiddel
De ministers stellen dat de F35 van cruciaal belang is voor het voortbestaan van Israël omdat het dient als afschrikkingsmiddel tegen vijanden als Iran. Het stoppen van het leveren van onderdelen zou een ‘verkeerd signaal’ zijn naar Israël en andere landen in de regio. Ook moet Nederland zich aan langlopende internationale afspraken houden voor het European Regional Warehouse. Het is verder onduidelijk of Nederland überhaupt kan ingrijpen. En het demissionaire kabinet heeft geen bewijzen dat de Israëlische luchtmacht bombardementen op de Gazastrook uitvoert met F35-vliegtuigen.
Mat Herben
De F35 is het vliegtuig dat ooit de Joint Strike Fighter (JSF) werd genoemd. Die naam is gerelateerd aan een project onder leiding van de Verenigde Staten om internationaal een nieuw gevechtsvliegtuig te bouwen. De F35 heeft stealth-technieken [onzichtbaar voor radars, red.] en is de vervanger van de F16. Over deelname aan het JSF-project was begin jaren 2000 veel discussie. Omdat het veel geld zou opleveren voor het Nederlandse bedrijfsleven, stemde kabinet Balkenende I in met deelname. Toenmalig LPF-voorman Mat Herben zou daarin de drijvende kracht zijn geweest. In de jaren daarna werd nog gesteggeld over de aankoop van de F35’s, waartoe Nederland uiteindelijk is overgegaan.
