Uit het rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat moslims steeds religieuzer worden. Dit zou een reactie zijn op de “negatieve sfeer rond moslims en de islam”. Het zou “het gemeenschapsgevoel onder moslims versterken” en de “neiging zich tot de islam te wenden”. De laatste mogelijke verklaring zou ook te maken kunnen hebben met “het leven in een seculiere en liberale omgeving”, aldus het rapport dat dinsdag officieel verschijnt.

Het is veelzeggend hoe verschillende groepen reageren op een ‘negatieve sfeer’. Joden in Nederland worden bijvoorbeeld niet religieuzer door het almaar toenemende antisemitisme. Ik zie de afgelopen maanden wel veel meer mensen de synagoge om de hoek – voor mij de Portugees-Israëlietische synagoge – bezoeken op sjabbat, maar dat heeft niets met discriminatie te maken maar met het ontbreken van centrale verwarming. De keren dat ik de sjoel bezoek in de winter vraag ik ook altijd om een talliet. “Maar jij bent toch niet Joods?” vroeg een man mij een keer verbaasd. “Nee,” antwoordde ik, “maar ik heb het wel koud!” Tijdens de gebeden beweeg ik dan ook driftig heen en weer; alles om maar niet onderkoeld te raken. Ik overweeg komende winter om een pruik en een jurk aan te trekken zodat ik boven kan gaan zitten bij de vrouwen. Aangezien warme lucht naar boven trekt.

Het valt me wel op dat steeds meer Joden hier uit de wijk Aliya maken. Maar ook daarbij is het de vraag of het verhuizen naar Israël met toenemend antisemitisme te maken heeft of met het volume waarop ik muziek luister. Ik mis ze. En het aritmetische gebonk op de muren ook.

Maar moslims verhuizen dus niet naar landen als Marokko en Turkije door de ‘negatieve sfeer rond moslims en de islam’.

Het groepsgevoel onder de Joodse gemeenschap zal wellicht wel versterken maar dat resulteert niet in het afwijzen van gemende vriendschappen of relaties. Noch tot isolement door zich voornamelijk te bewegen binnen de eigen groep. En dat geldt zowel voor seculiere als religieuze Joden. Uit het rapport over de moslimgemeenschap komt een ander beeld naar voren als het gaat om strikt praktiserende, vrome moslims. En het is dus juist die groep die toeneemt. Bij Turks-Nederlandse moslims is een toename te zien van 37 naar 45 procent. De Marokkaans-Nederlandse groep groeide van 77 naar 84 procent.

Door de ‘negatieve sfeer’ rond Spanjaarden en het katholicisme in het streng gereformeerde dorpje Ouderkerk aan den IJssel waar ik als kind naar emigreerde, werd ik niet geloviger, of meer Spaans. In tegendeel. Vanaf de eerste dag spraken wij Nederlands thuis. Wij gingen niet op zoek naar de Spaanse gemeenschap in Nederland. En dus assimileerde ik. En daarom voel ik mij ook geen Spanjaard in Nederland. Maar een seculiere Nederlander met een Spaanse achtergrond.

De nieuwe cijfers over diversiteit in Nederland laten zien dat de meeste nieuwe migranten geen moslims zijn maar vooral Duitsers. Terwijl wij terroristen onder de vluchtelingenstroom vreesden waren het onze oosterburen die ongemerkt ons land binnenkwamen. Die mensen geven het ook nooit op. Maar ja, Duitsers zijn ook nauwelijks te herkennen, hè. Misschien moeten we daar iets op verzinnen.