Onmin in de online biotoop – column Shoshanna de Goede

Na de dood van haar man kwam er een WhatsApp-groep om de herinnering aan hem levend te houden. Door de oorlog in Israël ziet Shoshanna de Goede nu dat de groep langzaam uit elkaar valt. Die kleine, geborgen online biotoop is nu een plek van onmin geworden.

Toen ik tweeënhalf jaar geleden begon met deze column, wilde ik niet schrijven over antisemitisme, Israël en de impact van de Holocaust. Die thema’s kregen meer dan genoeg aandacht van andere columnisten. Ik zag een meerwaarde in het uitdragen van mijn eigen verhaal als jonge weduwe met drie opgroeiende kinderen: dat je ondanks je persoonlijke sores altijd positief, sterk, hoopvol en veerkrachtig kunt proberen te blijven.

Maar in deze tijd komt alles samen, of ik het wil of niet.

Nadat mijn man in 2020 overleed, werd er een memorial-appgroep voor hem opgericht. Het doel: hem een beetje levend houden door af en toe een foto van hem te posten of een herinnering te delen. Naarmate de tijd verstreek kwam er ook wel wat politiek op de app langs. Sidney was altijd zeer geïnteresseerd in vooral de Israëlische en Amerikaanse geschiedenis en politieke ontwikkelingen, en had doorgaans een goed onderbouwde en genuanceerde mening.

Op momenten dat er van alles in de wereld gaande was, zoals in de coronatijd, dacht ik vaak: wat zou hij hiervan gedacht hebben? Hoe zou hij dit hebben gezien? Toen we net met alle kinderen thuis kwamen te zitten, omdat de scholen dicht gingen en ik me schrap zette voor ‘mogelijk een paar hele weken thuisonderwijs geven’, zei hij al: “O, hier zijn we zeker een jaartje zoet mee.” Dat bleek ook zo te zijn, maar een jaar later kon ik hem niet zeggen dat hij het inderdaad goed had gezien, want toen leefde hij al maanden niet meer.

Ook met vrienden voerde hij vaak gesprekken over internationale politiek. Dus het was niet vreemd dat ook in de memorial-appgroep berichten werden gepost na de Hamas-aanslag op Israëlische burgers op 7 oktober.

Het begon met een bericht van een Amerikaans-Joodse vriend die zijn support wilde delen voor Israël, waar hij veel neven en nichten had die naar het front moesten. Vervolgens deelde een Nederlandse vriend zijn gevoelens van verdriet voor alle onschuldige slachtoffers aan beide kanten. Daarna memoreerden anderen dat ze de politieke discussies met ‘Sid’ misten maar blij waren dat dan met zijn nog wel levende intimi te kunnen doen.

Na het vermeende Israëlische bombardement op het Al-Ahli Arabi-ziekenhuis kwam er weer een berichtje in de groep. ‘Aanval op ziekenhuis. Vijfhonderd onschuldige mensen dood. Nevenschade?’ Daar sprong iemand anders weer bovenop. Privé kreeg ik verschillende berichten van mensen die het niet gepast vonden om Sidney’s herinnerings-appgroep te gebruiken om politieke standpunten uit te venten. Dus ik floot mijn scheidsrechtersfluitje en vroeg iedereen zijn discussies elders te voeren om deze online plek te bewaren waarvoor hij bedoeld was.

Afgelopen week schreef de Amerikaan dat hij een wekelijks Sjabbat-diner organiseerde om de aandacht op de gijzelaars gevestigd te houden. En dat hij dacht dat Sidney trots op hem zou zijn. Voor de niet-Joodse Nederlandse vriend was dit het moment om de groep te verlaten, zij het met pijn in zijn hart. Hij schreef me privé dat hij het gevoel had niet kritisch te mogen zijn en geen oordeel te mogen hebben, omdat hij in vrede leeft.

De Sidney memorial-appgroep is een mini-biotoopje van weldenkende en goed opgeleide mensen. Ik schrik ervan dat we het zelfs in zo’n kleine omgeving van mensen met redelijk vergelijkbare achtergronden, al moeilijk vinden om het hoofd koel te houden en de menselijke verbinding te behouden. Dat ook daar politiek niet te vermijden is die mensen uit elkaar kan drijven. Dat het delen van je mening schadelijk kan zijn. Dat de mening van de ander ook een waarheid kan bevatten. Dat het weinig positiefs oplevert om daarbovenop te duiken. Maar dat je in andere gevallen je mond vooral wél moet opentrekken.

Het zijn verwarrende tijden.

Ik hoop dat we het kunnen opbrengen om in onze kleine gecreëerde online en offline biotopen positief, sterk, hoopvol en veerkrachtig te blijven, want deze eigenschappen zullen we daarbuiten nog hard nodig hebben.

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.