Ontruiming BG-terrein loopt uit de hand

De ontruiming van het Binnengasthuisterrein is op woensdagavond begonnen en in de loop van de avond uit de hand gelopen. De gebouwen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en de straten eromheen waren bezet door anti-Israëldemonstranten. De bezetting begon ongeveer 24 uur ervoor. Het universiteitsbestuur ging tevergeefs met de activisten in gesprek over hun eisen. Na lang praten werd er aangifte gedaan en kon de ontruiming beginnen, die in de loop van de avond ontspoorde.

De Mobiele Eenheid (ME) kwam op woensdagmiddag met volle sterkte naar het kwartier, dat middenin het centrum van Amsterdam ligt. Hier bevinden zich collegezalen en faculteitsgebouwen. Een aantal daarvan staat al circa tien jaar leeg vanwege een grootscheepse verbouwing. De activisten grepen die mogelijkheid dinsdag aan om de panden in te nemen. Bouwmateriaal en spullen uit de UvA-panden werden gebruikt voor barricades tegen de oproerpolitie.

Erfvredebreuk

De UvA moest eerst officieel aangifte moest doen van ‘erfvredebreuk’ alvorens er kon worden ontruimd. In tegenstelling tot de vorige bezetting van Roeterseiland, ook een UvA-terrein, duurde het dit keer langer voordat er aangifte werd gedaan. Dat het te maken met de wil van het UvA-bestuur om er samen uit te komen met de activisten. Zij bleken echter onwrikbaar in hun eisen: het verbreken met alle vormen van samenwerking tussen de UvA en Israëlische instellingen, bedrijven en wetenschappers.

Het duurde een nacht en bijna een dag voordat de UvA de handdoek in de ring gooide en besloot om toch aangifte te doen. Daarna ging het snel en werden de activisten en krakers een-voor-een weggehaald door ME’ers. De activisten verzetten zich de hele avond met hand en tand, maar uiteindelijk zal het gebied en zullen de gebouwen worden ontruimd. De schade moet daarna worden opgenomen. Naar verwachting zal die in de tonnen lopen. Mogelijk kan de UvA de kosten verhalen op de actievoerders.

Ammoniak

Naar mate de avond vorderde werd de sfeer grimmiger. Activisten gingen de ME te lijf en ook ontsnapten groepen van hen naar het Rokin, waar werd gevochten. Ook daar bevindt zich een bouwput, waar de activisten gretig gebruik van maakten door bouwmateriaal en -hekken als wapen te gebruiken. Leden van de oproerpolitie werden bekogeld met ammoniak, een zeer giftige stof. Ook klonk er Arabisch vrouwengegil. Pas tegen het einde van de avond keerde de rust op het Rokin enigszins terug. Op het Rembrandtplein waren schermutselingen.

Wat opvalt is dat de ME nogal onbemand is. De agenten hebben minder middelen om het aantal demonstranten aan te kunnen dan bij bijvoorbeeld risicovolle voetbalwedstrijden, zo meldt AT5. Ook zijn er geen paarden, die vaak gebruikt worden om grote menigten te verdrijven. En het waterkanon is weg. De Nederlandse politie heeft geen werkende waterwerpers meer, want die zijn wegbezuinigd en moeten worden gehuurd van Duitsland of België. Op het Rokin zijn 32 mensen gearresteerd voor openlijke geweldpleging, vernieling, mishandeling en opruiing.

Schade verhalen

Ook is er veel schade aan de straten, pleinen en bruggen, waar bakstenen en klinkers door de anti-Israël-activisten uit zijn gerukt. Die zijn neergelegd bij de barricades, die ook bestond uit onder meer gestolen bouwmateriaal [er is een bouwput naast, red.], meubels, ladders en losgerukte fietsenrekken. Voor de gemeente Amsterdam zijn de kosten eveneens daar, hetzelfde geldt voor de onkosten voor de politie-inzet. Vanuit Den Haag klinkt al een roep om deze te verhalen op de activisten, al is het uiteindelijk de gemeente die hierover gaat.

De burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) van Amsterdam, de politie en de hoofdofficier van justitie zeggen zich grote zorgen te maken over ‘de vorm die het protest in en rond de UvA-gebouwen heeft aangenomen’. Ze vinden niet acceptabel dat demonstranten ‘andermans eigendommen vernielen en de openbare ruimte blokkeren’.

Buitenlanders voorop

Naar verwachting zullen weer honderden actievoerders worden opgepakt. Na maandag werden de meesten weer vrijgelaten. Zij trokken dinsdag op naar het Binnengasthuisterrein om daar door te gaan met hun acties, die volgens kenners door professionals georganiseerd zijn, mogelijk uit het buitenland. Ook zeggen watchers dat er weinig ‘echte studenten’ tussen zouden zitten. Verder gaat het gerucht rond dat Hamas en Hezbollah hoger opgeleiden uit het Midden-Oosten naar Europa heeft gestuurd om onrust te stoken. Mogelijk zouden dit de leiders van deze acties zijn.

In politiek Den Haag klinkt opluchting over de ontruiming van het Binnengasthuisterrein. Los van het idee om zoveel mogelijk onkosten te verhalen op de anti-Israël-activisten wordt afschuw uitgesproken over wat er in Amsterdam gebeurt. PVV-leider Geert Wilders en BBB-voorvrouw Caroline van der Plas zijn tevreden met de ingreep van de politie. De andere formerende partijen hebben zich er niet over uitgelaten. Demissionair minister Robert Dijkgraaf (D66) wil universiteiten ‘een veilige plek zijn’ voor iedereen. “Het is goed dat er kritiek is, kritiek op de wereld. Daar is de universiteit ook voor, maar dat moet wel volgens de academische regels.”