Organisatie omstreden vliegeractie Vlissingen weerlegt kritiek

De initiatiefnemers van de pro-Palestijnse vliegeractie in Vlissingen, die deze week met kritiek werden overladen omdat er vliegers zijn opgelaten met nazi-symbolen of verwijzingen daar naartoe, weerleggen de aanvallen in een uitgebreide brief. Daarin geven ze deels de media de schuld van onjuiste berichtgeving. Volgens de organisatie, die in handen is van kunstgroep ruimteCAESUUR, vormde ‘de ongelijkheid’ tussen Israël en de Palestijnen de basis voor deze actie. Ook weerleggen de organisatoren en de kunstenaars – die de vliegers maakten – dat er sprake zou zijn van antisemitisme. Op de vliegers waren een kopie van een Duitse nazi-adelaar en een hakenkruis te zien. Een Vlissingse wethouder omarmde de actie en zorgde daarmee onbedoeld voor nog meer heibel. De SGP in de gemeenteraad eiste een verbod voor een vervolg van de vliegermanifestatie Door alle druk werd een tweede vliegerpoging, donderdag, afgeblazen.

‘Vreedzame protestacties’
In de brief, die onder meer is geschreven door initiatiefnemer Hans Overvliet en die in handen is van Jonet.nl, stellen de organisatoren voorop dat het hen te doen is om ‘ongelijkheid’ in het conflict tussen Israël en de Palestijnen. RuimteCAESUUR verwijst naar de ongeregeldheden die sinds dit voorjaar aan de grens bij de Gazastrook zijn ontstaan, omdat strijders en sympathisanten van terreurorganisatie Hamas vanuit de strook vliegers oplaten met brandbommen er aan. Door de brandende vliegers zijn inmiddels vele hectaren aan Israëlische landbouw- en natuurgrond verloren gegaan. De organisatoren van de Vlissingse vliegeractie vinden dat Israël disproportioneel antwoorden zou op de brandende vliegers en sommen in hun brief de Arabische doden op die vielen bij ‘vreedzame protestacties’ aan de grens.

‘Simplistische visie’
Uit de brief van ruimteCAESUUR: ‘Onvrede over deze ongelijkheid, die doorgaans in de media onderbelicht blijft, vormde voor initiator Hans Overvliet het uitgangspunt voor de vliegeractie. Door de controversiële en ambigue vorm van in Palestina gebruikte vliegers als basis te nemen, richt het project zich erop een discussie teweeg te brengen over de ingewikkelde vermenging van macht, representatie, geweld en spel, aspecten die allemaal onmiskenbaar aan deze vliegers verbonden zijn. Dat dit door een aantal mensen als controversieel wordt waargenomen is begrijpelijk, het ondergraaft namelijk de in sommige kringen gevestigde, simplistische visie dat Palestijnse vliegers nu een eenduidige bron van kwaad zijn. Op deze manier door een mogelijk controversiële actie een debat uit te dagen is echter iets heel anders dan simpelweg terrorisme verheerlijken, zoals sommige commentaren op het project hebben gesuggereerd’.

Nazi-symbolen
Er kwam zeker een debat op gang, afgelopen week. Op Twitter en in andere media werden de kunstenaars van ruimteCAESUUR bekritiseerd, onder meer om vliegers met een hakenkruis en een kopie van de Duitse Rijksadelaar uit de nationaalsocialistische periode. Zo veroordeelde het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) de campagne, die het ‘ongepast’ noemt vanwege de vliegers met brandbommen die sinds het voorjaar worden opgelaten vanuit de Gazastrook en in Israël voor grote branden hebben gezorgd. In de brief van ruimteCAESUUR legt de Vlaamse kunstenaar Jan Verhaege uit zijn nazi-adelaar een kopie van de echte is. ‘Mijn adelaar, die ook nog door andere vroegere en huidige heersers gebruikt werd/wordt, kijkt naar links. De positie die ik ook inneem binnen het politiek spectrum. De adelaar draait z’n kop weg van
rechts, van extreem rechts dat opnieuw veel te hoog z’n kop opsteekt in het noorden van mijn land’.

Vrijheid van expressie
Volgens de organisatoren zou ook de raket op een van de vliegers niet lijken op de raketten die terreurorganisatie Hamas wekelijks gebruikt om Israël te bestoken. Op betekenis van de vlieger met het hakenkruis gaan de organisatoren in hun brief niet in. Ondanks de vrijheid van expressie vonden en vinden veel critici dat er sprake is van antisemitisme, onder meer vanwege de adelaar en het hakenkruis. RuimteCAESUUR zegt in haar brief dat er geen sprake is van antisemitisme. Volgens de briefschrijvers zou iedere kritiek op de staat Israël meteen geduid worden als antisemitisme. ‘De suggestie dat álle kritische acties tegenover de staat Israël per definitie antisemitisch zouden zijn, is echter eenvoudigweg incorrect, net zoals kritiek op – bijvoorbeeld – de Islamitische Republiek Pakistan niet per definitie een uiting is van islamofobie’, zo staat in de brief. De organisatoren nemen afstand van Jodenhaat en willen niet verbonden zijn aan terreurgroep Hamas.

Wethouder onder vuur
Hoe dan ook zal moeten blijken of het pleidooi van de organisatoren mensen overtuigt. Hun vlieger-actie werd afgelopen week omarmd door de Vlissingse wethouder Rens Reijnierse (50PLUS). Hij twitterde: ‘Vliegers op het badstrand. Prachtige herfstdag in Vlissingen, geen wind, dus de vliegers vliegen niet. Project voor Palestina toch geslaagd ❤️’ Het CIDI kaartte de tweet aan en kreeg op het sociale medium bijval van vele pro-Israëlische twitteraars die hun ogen niet zeggen te kunnen geloven. ‘En nu trots rondlopen in Vlissingen? U weet niet hoeveel schade en angst de Hamas vliegers in Zd. Israël aanrichten? U moet u schamen en bent het niet waard wethouder van @vlissingen te zijn’ twitterde Joop Soesan, een prominente Joodse Nederlander die woonachtig is in Israël. Hij kreeg bijval van parlementair verslaggever Ernst Lissauer: ‘Hebben ze er ook pakjes voor kinderen aan vastgemaakt zoals ze in Gaza doen in de hoop niets vermoedende Joodse kinderen te treffen met een brandbom?’

Tweet verwijderd
Niet alleen op Twitter kreeg de wethouder kritiek, maar ook vanuit de Vlissingse gemeenteraad is er sinds deze week een tegengeluid. De fractie van de lokale partij Perspectief of Vlissingen (POV) vindt de vliegers ‘volstrekt ongepast, volstrekt verwerpelijk en volstrekt onacceptabel’. De partij eiste dinsdag dat de gemeente Vlissingen afstand neemt van uitlatingen van wethouder Reijnierse over de kunstactie. Volgens POV gaat het wel degelijk om een antisemitisch kunstproject en is de wethouder over de schreef gegaan. ‘Wij vinden het onwenselijk dat gemeente Vlissingen onder het mom van een kunstproject onze stranden publiekelijk laat vervuilen en besmeuren door vliegers met nazi-symbolen en andere antisemitische uitingen’, aldus de POV op Twitter. Inmiddels heeft de geplaagde wethouder zijn tweet verwijderd. Daarna liet hij weten: ‘Mijn welgemeende excuses. Ik wilde mensen niet beledigen. Geen verdriet doen. Ik heb me nooit willen mengen in een conflict. Ik wilde alleen ondersteuning geven aan een kunstproject. Ik heb daarbij de link met vliegers die staan voor geweld niet gelegd’. De SGP-raadsfractie vroeg aan de burgemeester om de vliegermanifestatie, waarvoor op donderdag een vervolg was gepland, te verbieden. Dit bleek onnodig omdat de organisatoren er zelf van afzagen.

Gemeente neemt afstand
De gemeente Vlissingen heeft ook een reactie afgegeven. ‘Het college van B&W Vlissingen heeft geen enkele band met het kunstproject bestaande uit vliegers – dat zaterdag 20 oktober op het Badstrand te zien was’, aldus het gemeentebestuur in een schriftelijke verklaring. ‘Wethouder Rens Reijnierse was persoonlijk uitgenodigd om hierbij aanwezig te zijn. Hij twitterde hierover. Hij besefte de politieke impact van dit kunstenaarsproject niet. Dit zorgde en zorgt voor enorm veel boze, verdrietige en verbaasde reacties. Ook naar het college toe. De wethouder heeft zijn welgemeende excuses op twitter aangeboden. Het is nooit zijn bedoeling geweest mensen te kwetsen. Het college betreurt de bestaande situatie’.

‘Hetze tegen ons’
Desalniettemin laat ruimte CAESUUR in haar brief geen spaan heel van de reactie van POV, die zij ‘een hetze tegen ons project’ noemen. ‘Zonder zelf het project werkelijk te hebben bekeken verspreiden zij onvolledige en foutieve informatie over de inhoud, en beschuldigen de betrokkenen van antisemitisme zonder hiervoor wezenlijke argumenten te geven, duidelijk op basis van de misvatting dat iedere vorm van kritiek aan de staat Israël of solidariteit met Palestijnen per definitie antisemitisch zou zijn’. Het handelen van de POV-fractie getuigt volgens de organisatoren van de vliegeractie van ‘kortzichtigheid en populistisch opportunisme, uitgedragen met uiterst zwakke argumentaties’. De briefschrijvers menen dat niet zij, maar juist POV de gemeente Vlissingen imagoschade zou hebben toegebracht. Ook benadrukken ze dat een van de POV-raadsleden lid is van ruimteCAESUUR. De lokale partij heeft nog niet gereageerd.