Oud-kampbewaker (93) krijgt twee jaar celstraf voorwaardelijk

De oud-kampbewaker en SS’er Bruno Dey (93) heeft van de Duitse rechter twee jaar voorwaardelijke celstraf gekregen. Hij is veroordeeld voor medeplichtigheid aan de moord op 5.352 mensen in concentratiekamp Stutthof. Dey was zeventien jaar oud toen hij in het kamp begon te werken en zodoende kwam er een jeugdrechter aan te pas. De Duitse Officier van Justitie wilde drie jaar cel en de verdediging eiste vrijspraak. Het gerecht in Hamburg vond twee jaar voorwaardelijke cel voldoende. “Hoe kon u aan de horror wennen?” vroeg rechter Anne Meier-Göring aan Dey tijdens de zitting van donderdag uitspraak.

Excuses
De rechter acht het bewezen dat Dey als bewaker als puber in 1944 en 1945 in het kamp nabij Gdansk heeft gewerkt, zo meldt de ARD. Aan het begin van het proces, in oktober vorig jaar, had de verdachte al bekend. Hij benadrukte dat hij nooit op vrijwillige basis bewaker was geworden. Als soldaat van de Wehrmacht kon hij vanwege een hartafwijking niet aan het front dienen en daarom werd hij doorverwezen naar het kamp. In zijn laatste woord voor de rechtbank bood hij zijn excuses aan aan de overlevenden en nabestaanden van de concentratiekampslachtoffers.

Doden
Volgens de Officier van Justitie zijn tijdens de dienstjaren van Dey minstens 5.230 gevangenen vermoord. Dertig ervan werden gedood middels een geheim nekschotsysteem in het crematorium van het kamp. Minstens tweehonderd werden vermoord met Zyklon B in een gaskamer en in een afgesloten treinwagon. En zeker vijfduizend mensen stierven als gevolg van de vijandige omstandigheden in het zogenoemde Joodse concentratiekamp in Stutthof.

Getuigenissen
Bij de rechtsgang in Hamburg waren ongeveer veertig mede-aanklagers betrokken, waaronder 35 overlevenden van het kamp. Sommigen spraken uitdrukkelijk de wens uit dat de 93-jarige niet zou worden vastgezet. Vier voormalige gevangenen hebben getuigd in de rechtszaal en twee anderen zijn op video gehoord. Ze vertelden over de dagelijkse mishandelingen, zoals slaan en de uren van appèl staan. Ook spraken ze over executies, honger en een tyfusepidemie. Abraham Koryski, een 91-jarig slachtoffer uit Israël, zei verschillende keren te hebben gezien hoe de SS spontane sadistische ‘shows’ organiseerde.

Wrede verhalen
Een keer moest een zoon zijn vader doodslaan. Dat gebeurde voor het oog van de verzamelde gevangenen. Een SS-officier had een stoel gebroken en dreigde een van de gevangenen dood te schieten, tenzij de vader de zoon of de zoon zijn vader met een stoelpoot zou doden. Vervolgens besloot de vader dat zijn zoon hem moest doodslaan. Na deze daad van opoffering en wreedheid werd het kind alsnog neergeschoten.

Barre omstandigheden
Overlevende Halina Strnad (92) vertelde dat bewakers in Stutthof haar mishandelden. Zodra ze in september 1944 arriveerde werd ze geschopt, bespuugd en werd haar neus gebroken. Gevangengenomen vrouwen werden ‘Untermenschen’ genoemd. De omstandigheden waren zo slecht dat van de honderd tot tweehonderd gevangenen in hun barak slechts twintig tot 25 het kamp voor het einde van de oorlog overleefden. Vanaf een uitkijktoren konden de SS’ers zien hoe de gevangenen werden geslagen of lange tijd als straf op het appèl moesten staan. Ze moeten ook de dode lichamen op de grond hebben zien liggen.

Einde in zicht
Na verwachting komen er na de veroordeling van Dey mogelijk nieuwe nazi-processen meer. Wel lopen er nog zaken en onderzoeken. Zo loopt er momenteel een zaak in Wuppertal tegen een andere voormalige bewaker van kamp Stutthof. Half juli werd een 95-jarige man aangeklaagd door de jeugdrechter, aldus een woordvoerder van de rechtbank. Een rapport over het verstandelijk vermogen van de verdachte is echter nog in behandeling. Als daaruit blijkt dat hij wilsonbekwaam is, kan de rechtsgang tegen hem niet doorgaan, zo stellen de Duitse regels.

Andere onderzoeken
Volgens het Centraal Bureau voor het Onderzoek naar Nazimisdaden, in Ludwigsburg, voeren Duitse openbaar aanklagers momenteel nog veertien onderzoeken uit naar misdaden in concentratiekampen. Het Openbaar Ministerie in Erfurt is bezig met drie zaken in kamp Buchenwald en het Openbaar Ministerie in Neuruppin werkt momenteel aan acht zaken voor kamp Sachsenhausen. Bovendien lopen er in München en Berlijn nog onderzoeken naar twee gevallen in kamp Mauthausen. De Officier van Iustitie in Itzehoe doet ook nog onderzoek naar een voormalige typiste in concentratiekamp Stutthof.

Lees ook:
Foto’s bewijzen aanwezigheid Demjanjuk in Sobibor
In Duitsland zijn foto’s aan het licht gekomen waarop Iwan – alias John – Demjanjuk op 21-jarige leeftijd poseert als kampbewaker in vernietigingskamp Sobibor. De Oekraïense oorlogsmisdadiger werd op hoge leeftijd berecht en veroordeeld, maar bleef tot aan zijn dood ontkennen.

‘Boekhouder van Auschwitz’ Gröning (96) is dood
De onlangs veroordeelde kampbewaker Oskar Gröning is op 96-jarige leeftijd overleden. Hij stierf voordat hij zijn straf kon uitzitten. Gröning, alias ‘de boekhouder van Auschwitz’, werd in januari nog veroordeeld voor de rol die hij speelde bij de dood van duizenden Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.