Overleden oud-nieuwslezer Fred Emmer (85) was Joods, maar ging nooit naar sjoel

Oud-nieuwslezer en journalist Fred Emmer is op 85-jarige leeftijd gestorven. De man die nooit echt uitkwam voor zijn Joodse achtergrond staat bij velen bekend als onkreukbare anchorman van het NOS Journaal. Emmer werkte in de jaren zestig, zeventig en tachtig voor de nationale omroep. Later schreef hij erotische boeken, en columns voor het magazine Playboy. In een interview in 1992 vertelde Emmer openhartig over zijn Joodse moeder en zijn houding ten opzichte van het Joodse geloof.

Feldwebels en mariniers
Emmer werd in 1934 geboren in Leiden. Hij had een Joodse moeder (Madeleine Hochheimer) en een niet-Joodse, Duitse vader (Erich August Wilhelm Emmer). In de Tweede Wereldoorlog groeide de jonge Emmer op in Amsterdam. In een uitgebreid interview met Maarten Slagboom vertelde hij over zijn jeugdervaringen. “In dat kleine straatje in Amsterdam waar we woonden, stonden vier huizen. Drie daarvan waren ingekwartierd. Daar woonden Feldwebels en mariniers. Mijn vriend Theo en ik voetbalden er met een oud tennisballetje, tot er op een keer twee mannen met van die uniformen met pofbroeken en hoge laarzen kwamen. Ze hadden een schoteltje bij zich waarop twee mokka-gebakjes lagen. Had ik nog nooit gezien. Een van die mannen gebaarde zo: lekker, eten! Ik holde naar huis en m’n moeder zei: ‘Hoe kom je daar aan?’ ‘Heb ik gekregen van de buren’. ‘Wat! Gooi onmiddellijk weg.’ Ik peinsde er niet over maar ze zei: ‘Ik weet niet of we het ons kunnen veroorloven om ze terug te geven, maar je mag ze niet opeten, je moet ze weggooien’.”

Chai
Voor Emmer heeft de oorlog verder nooit een grote rol gespeeld. “Daar ben ik net iets te jong voor. Ik ben nooit in een synagoge geweest, we waren zelfs geen Drei Tage-Jude; dat Joodse aspect is er alleen gevoelsmatig; ik koos er partij voor. Mijn moeder, ze is nu 82, was getrouwd met een christen-man, m’n vader, en is daardoor door de oorlog gekomen. Haar moeder heeft Bergen-Belsen overleefd. Ik stam uit een kerngezond, keihard ras – dat van m’n grootmoeder,” aldus Emmer in het interview met Slagboom. In het gesprek biechtte hij op naar house parties te gaan. Daar ontmoette hij een Surinaams-Indiaas-islamitisch meisje, wiens oog op het Chai-teken aan zijn ketting viel. Ze gingen kort elkaar om. Emmer: “Een van de laatste keren dat we elkaar zagen vroeg ze: ‘Ben jij eigenlijk een christen?’ Ik zei nee. ‘Een Jood?’ Ik zei: ‘Ja, voor de Joodse wet wel’. Toen zei ze: ‘Dat is nog erger’. Ik ben steeds weer gelukkig met ontmoetingen die me doen denken: jij laat me niks geloven, jij bent jezelf.” 

Journalistieke carriere
In plaats van zich op het Jodendom te richten, werd Fred Emmer meer aangetrokken tot de media. Hij begon zijn carrière als werkstudent bij de Radio Nederland Wereldomroep. Als freelancer ging hij vervolgens door als presentator bij de NCRV voor het actualiteitenprogramma Memo. Emmer was vanaf 1962 jarenlang het gezicht en stemgeluid van het NOS Journaal, waar hij als ‘onkreukbare anchorman’ het nieuws voorlas. Begin 1965 had hij een ernstig auto-ongeluk bij het Drentse Smilde. Hij liep een hersenschudding op en moest maanden revalideren voordat hij weer aan het werk kon. Later maakte hij een uitstap in de pr-wereld, om vervolgens terug te keren bij het NOS Journaal. De ‘droge’ en zakelijke Emmer viel bijna van zijn voetstuk toen hij live op televisie een hoestbui kreeg. Dat was in 1985. Drie jaar later hield hij het bij de NOS voor gezien.

Erotica
Na zijn werk voor het NOS Journaal ging Emmer zich op andere zaken richten. Zo werd hij columnist voor het mannenblad Playboy en schreef hij erotische boeken. In de jaren negentig werkte Emmer onder meer voor RTL5 en het VPRO-programma Waskracht! In 1997 vertrok hij daar. Emmer was daarbij diep teleurgesteld ‘in het amateurisme bij de veelal jonge makers van Waskracht!‘. Twee jaar later werkte hij nog als nieuwslezer voor Radio Maastricht. Los van zijn journalistieke activiteiten sprak hij een stem in voor de tekenfilm ‘Als je begrijpt wat ik bedoel’ (1983), over de beslommeringen van Olie B. Bommel.