Pas op voor rehabilitatie Le Pen, aldus Joods Frankrijk

De Representatieve Raad van Joodse Instellingen van Frankrijk (CRIF) waarschuwt voor een mogelijke rehabilitatie van Jean-Marie Le Pen. De ex-leider van het Front National (FN) en overtuigde antisemiet overleed dinsdag op 96-jarige leeftijd. De rechtse nationalist hield er een omstreden repertoire tegenover Joden op na. Volgens de CRIF eindigt ‘de strijd tegen zijn ideeën niet met de verdwijning van de man die ze uitdroeg’.

Le Pen stond bekend om zijn vele uitspraken tegen Joden, waarvan zijn relativering van de Sjoa de meest schokkende was. Volgens hem waren de gaskamers slechts ‘een detail’ uit de geschiedenis. Hij kreeg veel kritiek en er waren gerechtelijke processen, waarin hij werd veroordeeld. Le Pen leidde het FN tot 2011, het jaar waarin hij de partij overdroeg op zijn dochter Marine Le Pen.

“Jean-Marie Le Pen, die meerdere malen door de rechtbanken is veroordeeld, is de eerste die na de oorlog politieke steun heeft verleend aan antisemitisme, racisme en negationisme,” zei CRIF-voorzitter Jonathan Arfi dinsdagavond. Hij waarschuwde ook dat ;de strijd tegen zijn ideeën niet eindigt met de verdwijning van de man die ze uitdroeg’. Arfi wees erop dat ‘iedere vorm van rehabilitatie’ van Le Pen voorkomen moet worden.

Bayrou

Met zijn opmerking over de rehabilitatie van Le Pen doelde de CRIF-voorman op gematigde toppolitici die de overledene prezen. In een reactie prees premier Francois Bayrou de ultra-rechtse politicus voor zijn ‘vechtersmentaliteit’. Op X schreef hij: ‘Naast de controverses die zijn favoriete wapen waren en de noodzakelijke confrontaties over de merites, is Jean-Marie Le Pen een figuur in het Franse politieke leven geweest. Door met hem te in gevecht te gaan, wisten we wat een vechter hij was’.

Minister Bruno Retailleau van Binnenlandse Zaken bracht zijn condoleances over naar Marine Le Pen en haar dierbaren, waarna hij zei dat ‘zich een bladzijde in de Franse politieke geschiedenis aan het omslaan is’. Retailleau: “Welke mening men ook over Jean-Marie Le Pen heeft, hij zal ongetwijfeld zijn stempel op zijn tijd hebben gedrukt.”

Kritischer

Oud-journalist en tegenwoordig burgemeester van de stad Béziers, Robert Ménard, drukte zijn woorden anders uit. “Jean-Marie Le Pen was iemand die de angsten en de ervaringen van een aanzienlijk deel van het perifere, provinciale Frankrijk weergalmde, toen hij de eerste was die de risico’s van ongecontroleerde immigratie aan de kaak stelde. En tegelijkertijd had hij een bepaald aantal woorden die ons misselijk maken, met ondraaglijk antisemitisme.”

Vanuit de linkse oppositie was het oordeel over de overleden Le Pen hard. ‘Respect voor de waardigheid van de doden en het verdriet van hun dierbaren doet niets af aan het recht om over hun daden te oordelen. Die van Jean-Marie Le Pen blijven ondraaglijk. De strijd tegen de mens is voorbij. Degene tegen de haat, het racisme, de islamofobie en het antisemitisme die hij heeft verspreid, gaat verder’, aldus Jean-Luc Mélenchon van het ultra-linkse La France Insoumise, dat een stekelige relatie met Joods Frankrijk heeft.

Watersnood

Le Pen’s politieke carriere begon toen hij begin jaren vijftig aan het hoofd kwam te staan van de studentenvakbond in Toulouse. In 1953 kreeg hij van de Franse president toestemming om naar Zeeland te gaan voor het helpen van slachtoffers tijdens de Watersnoodramp. Later was hij ook militair actief. Hij vocht in de Algerijnse Oorlog tegen opstandelingen in het toen nog Franse Algerije. Volgens getuigen zou hij mensen hebben gemarteld.

In de jaren vijftig kwam hij in het Franse parlement namens de rechts-populistische partij van Pierre Poujade. Af en aan zat hij in het parlement, waaronder voor een boerenpartij. In 1972 richtte hij samen met oud-SS’ers, ex-Algerije-veteranen en collaborateurs zijn eigen partij op: het Front National. De partij werd een magneet voor extreme nationalisten, maar ook voor conservatieve katholieken.

Anti-migratiepartij

De komst van miljoenen migranten uit voornamelijk Franse ex-koloniën in Afrika en het Midden-Oosten, en de ontevredenheid erover onder Fransen, bleek voor Le Pen een politiek gat in de markt. Gedurende de jaren tachtig en negentig vervelde het FN in een anti-migratiepartij met nationalistische, rechtse en conservatieve standpunten. Net als in Nederland was het indertijd taboe om kritiek te hebben op nieuwkomers, ook als er problemen waren. Le Pen was een van de weinigen die hierover zijn mond open deed.

‘Detail’

Le Pen veroorzaakte in 1987 grote ophef door op radio RTL een vraag over de Sjoa te beantwoorden. “Ik heb de vraag niet specifiek bestudeerd, maar ik geloof dat het een gedetailleerd punt is van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.” De opmerking leidde tot grote ophef in de media en politiek. Ook liepen kopstukken uit zijn partij en leden weg. Later zei hij dat ‘de gaskamers de enige plek waren in de oorlog waar mensen omkwamen’. Ook betuigde hij spijt, maar later ontkende hij dat.

Er liepen met de jaren veel aanklachten tegen Le Pen wegens discriminatie. In 1991 werd hij in beroep veroordeeld tot een boete van 1,2 miljoen frank en in 1999, nadat hij zijn anti-Joodse uitspraken had herhaald, kreeg hij nog eens een boete van vijfduizend frank opgelegd. Le Pen was lid van het Europees Parlement en herhaalde zijn uitspraak daar nogmaals. Ook zei had hij later geen goed woord over voor Patrick Bruel, een Franse zanger van Joodse komaf, en zei: “De volgende keer bouwen we wel weer een oven.”

Chirac

Le Pen, die ook harde en discriminatoire taal uitte over moslims en LHBTIQ+’ers, ging het niettemin steeds beter doen tijdens verkiezingen. Om de zeven – en later vijf – jaar was hij presidentskandidaat. In 2002 bereikte hij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen, waarna linkse Fransen besloten om massaal ‘met hun neus dicht’ op de centrumrechtse Jacques Chirac te stemmen. Le Pen verenigde links en centrumrechts Frankrijk ook in hun afkeer tegen hem.

Trouw tot in de dood

Nadat in 2011 zijn dochter Marine Le Pen het leiderschap van hem had overgenomen, probeerde zij de partij een gematigder gezicht te geven. Haar vader bleef haar daarin dwarsbomen met extreme taal, waardoor zij hem uit de partij zette en niet meer wilde spreken of zien. De oven-uitspraak en andere antisemitische uitlatingen, ze kwamen voor het gerecht en werden beboet, maar soms werd hij ervoor vrijgesproken.

De laatste jaren werd het stil rond Jean-Marie Le Pen’s persoon. Hij overleed na een ziekbed van enige maanden op 7 januari, 96-jaar oud. Hij bleef zijn ideologie, discours en handelswijze trouw tot in de dood.