Ruim 20.000 Joden hebben Rusland verlaten sinds de invasie in Oekraïne

Sinds de Russische invasie in Oekraïne hebben ruim twintigduizend Joden Rusland verlaten. In de maanden januari tot en met juli 2022 is een op de acht Joodse inwoners vertrokken. De meesten wonen nu in Israël. Dat blijkt uit cijfers van het Joods Agentschap voor Israël, dat Joden overal ter wereld bijstaat als zij besluiten naar Israël willen verhuizen.

De totale Joodse bevolking van Rusland telt zo’n 165.000 mensen, van wie er nu dus ruim twintigduizend zijn vertrokken. Dat gebeurt veelal met hulp van het Joods Agentschap. De groep die in aanmerking komt voor een verblijf in Israël is echter veel groter. Vermoedelijk zijn dat er zo’n zeshonderdduizend. Volgens de Israëlische wet hebben mensen die tenminste een Joodse grootouder hebben, recht op het staatsburgerschap.

Politieke controverse
De belangstelling onder de Russische Joden is zo groot dat de Russische regering heeft ingegrepen. Eind juli werd het kantoor van het Agentschap in Moskou op last van de autoriteiten gesloten. Volgens de Russen zou het kantoorpersoneel spioneren, maar volgens experts wil het Kremlin verhinderen dat nog meer Russische Joden naar Israël emigreren. De autoriteiten zouden bevreesd zijn voor een braindrain. Ook zou het een Russische tegenmaatregel zijn vanwege het Israëlische standpunt over invasie. Politiek gezien is de Israëlische regering zo neutraal mogelijk. Het land biedt geen militaire ondersteuning, maar stuurt wel humanitaire hulp naar Oekraïne.

Een andere tegenvaller voor het Russische regime was het vertrek van de Russische opperrabbijn Pinchas Goldschmidt. Hij nam eerder die maand ontslag uit onvrede met de Russische invasie in Oekraïne. Volgens hem kon hij daardoor niet langer in het belang van de Joodse gemeenschap van Rusland functioneren. Kort na zijn besluit verliet hij het land en woont nu in Duitsland.

Groeiende belangstelling
Medewerkers van het Joods Agentschap bevestigen dat de interesse om aliyah te maken naar Israël nog steeds toeneemt. Ondanks de gedwongen sluiting weten toch nieuwe groepen het kantoor te vinden. De meeste mensen die al zijn vertrokken, konden direct aantonen dat zij in aanmerking zouden komen voor het Israëlisch staatsburgerschap. De groep die nu een beroep doet op het Agentschap heeft vooral vragen over hun mogelijke Joodse achtergrond, en zoekt hulp bij het onderzoek naar Joodse familieleden. De groeiende angst onder de Joodse inwoners voedt de wens om te vertrekken, zeggen experts.

De toekomst van het Agentschap is nog onzeker. Afgelopen vrijdag diende de eerste hoorzitting in de rechtszaak tussen het Agentschap en het Russische ministerie van Justitie. Volgens de advocaten is de sluiting onrechtmatig, en is er geen sprake van spionage. Het kantoor verzamelt wel persoonlijke informatie over Russische Joden om hen te helpen bij hun vertrek. Sinds het begin van de oorlog is die dataverzameling voor buitenlandse organisaties verboden. Het Agentschap heeft gezegd de activiteiten voort te zetten, maar bereidt zich wel voor op een eventuele definitieve sluiting en een vertrek uit Rusland. Het werk zou dan worden voortgezet vanuit Israël zelf en online.

Lees ook:
Rusland op ramkoers met Israël om voorgenomen sluiting kantoor Jewish Agency.
Russische Joden die aliyah willen maken naar Israël kunnen sinds vorige week niet langer terecht bij het kantoor van de Jewish Agency – de Soechnot – in Moskou, omdat de autoriteiten het bureau hebben gesloten. De Israëlische regering is geërgerd en zinspeelt op tegenmaatregelen.