Rutte: samenleving moet Jodenhaat collectief tegengaan

Demissionair premier Mark Rutte (VVD) heeft zich uitgesproken over het steeds heftiger wordende antisemitisme in Nederland. Hij maakt zich grote zorgen, zo zei hij donderdag voorafgaand aan de ministerraad, maar benadrukte dat het niet aan de overheid is om zich in het verweer te stellen tegen Jodenhaat. De samenleving zelf moet dat collectief doen, aldus de vertrekkende premier. De mensen moeten elkaar aanspreken op gedrag, vindt Rutte. Wel zal de staat ingrijpen ‘waar we kunnen’. Hij vindt dat het met antisemitisme ‘de verkeerde kant op gaat’.

Oproep

De rechts-liberaal wilde vlak voor de kabinetsvergadering iets aan een van de verzamelde journalisten kwijt. Tegen RTL Nieuws zei hij meteen: “Ik maak me er grote zorgen over dat mensen in Nederland met een Joodse achtergrond op dit moment worden lastiggevallen vanwege die achtergrond, en vanwege de situatie in Israël.” Rutte deed een oproep. “Dit is echt een zaak die we als samenleving collectief moeten oppakken. De staat zal ingrijpen waar we kunnen, met alle macht die de politie en justitie heeft, als er antisemitisme is.”

Scherp houden

Rutte vervolgde: “Maar als samenleving als geheel: laten we alsjeblieft heel scherp houden met elkaar dat wat iemand zijn achtergrond ook is, dat iemand Joods is en in Nederland woont niets te maken heeft met jouw opvatting op dat moment over Israël, Gaza of wat dan ook. Daar val je ze niet mee lastig. En je gaat al helemaal niet geweld gebruiken of mensen uitschelden.” Hij noemde voorbeelden. “Kinderen die op school zich durven te uiten, een Lenny Kuhr die haar concert niet kan afmaken, het gaat echt de verkeerde kant op.”

Collectief

Volgens de demissionair VVD-premier ‘moeten wij dit als samenleving collectief aanpakken’. De verslaggeefster van RTL vroeg wat het kabinet tegen de situatie kan doen, waarop Rutte de bal terug kaatste. “Dit is niet een zaak waarvan je kan zeggen: wat doet Den Haag?” aldus de politicus. “We hebben een land met achttien miljoen mensen. We zijn een beschaving en we zijn een van de mooiste, open landen van de wereld met vrije pers, democratie en alles. Laten we blij zijn dat we zo’n land zijn. Maar daar hoort wel ook dit bij: dat je elkaar aanspreekt op gedrag en dat je het onacceptabel verklaart als iemand iemand anders beging uit te schelden of aan te spreken omdat die een Joodse achtergrond heeft en omdat hij iets vindt van Israël. Dat doe je niet.”

In lijn met Gräper

Het verhaal van Rutte sluit aan bij dat van demissionair Cultuurstaatssecretaris Fleur Gräper (D66), dinsdag in de Tweede Kamer. Zij werd toen aangevallen op het antisemitisme in de cultuursector en schoot in de verdediging. Het is volgens haar niet aan de overheid om extra maatregelen te nemen, maar aan de cultuursector zelf om in te grijpen als dat moet. Daar nam de Kamer geen genoegen mee: gevraagd werd of het kabinet met extra maatregelen komt. Gräper verwees naar de ministerraad op donderdag voor beraad en vervolgstappen. Rutte nam voorafgaand aan die vergadering een schot voor de boeg.