Rutte past standpunt aan: kabinet steunt Israël niet blind

Het demissionaire kabinet steunt Israël toch niet onvoorwaardelijk. Dat maakte demissionair premier Mark Rutte (VVD) duidelijk in een Tweede Kamerdebat over zijn bezoek aan Israël en de Palestijnse gebieden. Vlak na de terreuraanval van Hamas, op 7 oktober, zei Rutte juist dat Nederland Israël onvoorwaardelijk steunt. Daar kwam kritiek op, ook binnen zijn demissionaire kabinet. In het debat ontstond een incident rond anti-Israël-uitingen van DENK en BIJ1.

Verkeerd beeld

In Nederland wordt getreurd om alle dodelijke slachtoffers en gijzelaars. “Elk slachtoffer is er een teveel. Elk mensenleven is evenveel waard. Er is geen gradatie tussen rouw en verlies,” aldus Rutte. Hij stelde dat na de aanval van 7 oktober bij mensen ‘het beeld is ontstaan dat het kabinet Israël blind steunt in alles wat er gebeurt’. Israël heeft het volste recht zich te verdedigen tegen het geweld van Hamas, maar volgens Rutte ‘wel binnen de grenzen van het internationaal oorlogsrecht.”

‘Niet zwart-wit’

Volgens de demissionair premier is ‘de tragiek van deze oorlog dat het denken vaak zwart-wit is, ook in ons land’. Rutte: “Israël kan niet veilig bestaan zolang Hamas aanvallen kan uitvoeren.” De terreurorganisatie moet worden aangepakt en een halt worden toegeroepen. “Tegelijkertijd is het ook waar dat onschuldige mensen in Gaza hier niet het slachtoffer van mogen worden.” Hij pleitte opnieuw voor de tweestatenoplossing, die Nederland als ‘de enige oplossing ziet’.

Families

Rutte was aangedaan toen hij vertelde over de gesprekken die hij voerde met nabestaanden en slachtoffers, zowel in Israël, de Palestijnse gebieden en in Nederland. “Ik sprak vanochtend met families van Israëlische gegijzelden, van wie sommigen op 7 oktober op hun telefoon zagen hoe familieleden werden vermoord of ontvoerd. Ook sprak hij met Palestijnen in Nederland. Het deed hem wat, al die gesprekken. “Het zijn gesprekken waar je stil van wordt.”

Hulp bieden

Met premier Benjamin Netanyahu van Israël heeft Rutte naar eigen zeggen ‘een openhartig gesprek gehad’. Hij pleitte voor essentiële hulp aan de mensen in de Gazastrook en voor humanitaire pauzes, en terughoudendheid bij het gebruik van geweld. In Ramallah sprak Rutte met de Palestijnse president Mahmud Abbas, die volgens hem erkende dat het geweld van Hamas geen nut heeft. “De Nederlandse invloed is beperkt, maar we doen wat we kunnen.”

Ingreep

De oproep van Rutte kwam aan de vooravond van een Kamerdebat. Het zwart-witdenken verdween niet in het debat. Zo pleitte DENK-voorman Stefan van Baarle voor een einde aan Israël en zei hij: “From the river to the sea, Palestine will be free.” Deze antisemitische leus roept op om alle Joden in Israël te verjagen en vernietigen. Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66) greep in, vanwege ‘de associatie die deze uitspraak oproept’. JA21-fractievoorzitter Joost Eerdmans stelde dat hier antisemitisme wordt gebezigd.

‘Joodse mensen’

Van Baarle: “Ik ben tegen antisemitisme, in alle toonaarden.” Hij stelde dat de Palestijnen het recht hebben om in vrijheid te leven. “In de Tweede Kamer wordt je, op het moment dat je opkomt voor de Palestijnen, je in een bepaalde hoek gedrukt wordt.” VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans stelde dat Van Baarle provoceerde en vroeg hem de woorden terug te nemen. Dat weigerde de DENK-voorman, die volhield ‘een pleidooi voor gelijke rechten van moslims en Joodse mensen’ te doen. Ook sprak hij van ‘apartheid’, ‘s’werelds grootste openluchtgevangenis’ en ‘het Israëlische regime’.

Incident

DENK kreeg snel bijval van Sylvana Simons, de vertrekkend fractievoorzitter van BIJ1. Zij herhaalde de leus van Van Baarle, waarna Kamervoorzitter Bergkamp de microfoon uit zette en haar het woord ontnam. “Nee, we doen dit niet,” zei de D66-politica. Simons beende boos en schreeuwend weg, waarna Van Baarle stelde dat hij en zijn BIJ1-collega ‘monddood’ worden gemaakt. Simons keerde terug naar de interruptiemicrofoon en maakte alsnog haar punt. Bergkamp liet haar alsnog haar punt maken.