Rutte: ‘We blijven de situatie nauwlettend volgen’
Demissionair premier Mark Rutte (VVD) is vastberaden waar het om de toestand in Israël gaat. ‘We blijven de situatie nauwlettend volgen’, schrijft hij op X, voorheen Twitter. In de afgelopen uren sinds de mislukte aanval van Iran op Israël, stond hij in contact met het buitenland. Ook kwam de Nationale Veiligheidsraad (NVR) telefonisch bijeen. Bekend is dat bij Rutte en anderen de wens leeft dat hij de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO wordt.
‘Zojuist is de Nationale Veiligheidsraad telefonisch bijeengekomen over de situatie in het Midden-Oosten. Nederland veroordeelt de roekeloze en gevaarlijke aanvallen van Iran ten zeerste’, aldus Rutte, die achter Israël blijft staan. ‘Het is goed te zien dat Israël deze aanvallen effectief heeft afgeslagen. De veiligheid van Israël mag niet verder in het geding komen. Van groot belang dat regionale escalatie wordt voorkomen. We blijven de situatie nauwlettend volgen’.
Grootste dreigingen
Het groepstelefoontje van de NVR is bedoeld om mogelijke dreigingen voor Nederland te bespreken. De NVR richt zich op ‘de grootste en meest eminente dreigingen waarmee Nederland zich geconfronteerd ziet’, aldus het Rijk. ‘Een aantal van de uitdagingen en dreigingen zijn onder meer: nucleaire proliferatie, ballistische raketten, terrorisme, radicalisering, economische veiligheid en cyberveiligheid’.
De NVR kan op elk moment door de premier worden samengeroepen als een actueel onderwerp of gebeurtenis daarom vraagt. ‘Zo kunnen verschillende dimensies van een onderwerp of gebeurtenis op een snelle, geïntegreerde en gecoördineerde aanpak rekenen. Ook komen dilemma’s en belangenafwegingen aan bod in de NVR. Een voorbeeld daarvan is het borgen van zowel het economisch verdienvermogen als de nationale veiligheid’, schrijft de rijksoverheid op zijn site.
Welke dreiging?
De vraag nog is welke impact de luchtaanval van Iran op Israël direct of indirect op Nederland zal hebben. Het regime van de ayatollahs vuurde in de nacht van zaterdag op zondag circa 130 drones, dertig kruisraketten en ruim 120 balistische raketten op Israël af. Zeker 99 procent ervan werd door Israël en zijn bondgenoten onderschept. Een meisje van zeven raakte zwaar gewond en er waren ongeveer dertig licht gewonden. Mislukte aanval of niet, het ministerie van Buitenlandse Zaken was glashelder: Nederlanders mogen niet meer naar Israël reizen en wie daar toch naartoe gaat of is, doet dat op eigen risico.
Eerder schreef Rutte al een verklaring op twitter over de situatie. ‘Zeer zorgwekkende situatie in het Midden-Oosten. Eerder vandaag is door Nederland en andere landen aan Iran luid en duidelijk de boodschap afgegeven af te zien van een aanval op Israël. Nederland veroordeelt de aanvallen van Iran op Israël ten zeerste. Verdere escalatie dient te worden voorkomen’. Hij meldde erbij overleg te hebben gehad met demissionair minister Kajsa Ollongren (D66) van Defensie en demissionair minister Hanke Bruins Slot (CDA) van Buitenlandse Zaken.
Rutte kandidaat
Het is een publiek geheim dat Rutte zich warmloopt voor de functie van secretaris-generaal van de NAVO. Sinds de val van zijn vierde kabinet, begin juli 2023, is hij veel in het buitenland te vinden. Ook bezocht de VVD’er Israël verschillende malen en was hij op bezoek bij andere partners in het Midden-Oosten. Rutte zou 28 van de 32 NAVO-landen achter zich hebben voor zijn kandidatuur. Slowakije, Hongarije, Roemenië en Turkije steunen hem echter niet. De Roemeense president Klaus Ionannis is eveneens kandidaat voor de post.
Ook werd bekend dat de post voorlopig niet wordt opgevuld, mogelijk omdat Rutte voorlopig in het Torentje moet blijven. De demissionaire coalitiepartijen – VVD, D66, CDA en ChristenUnie – zouden het niet eens zijn met wie hem in demissionaire status zou moeten opvolgen als hij naar Brussel vertrekt. Huidig VVD-leider Dilan Yesilgöz werd genoemd, maar zij heeft teveel profiel en vormt een bedreiging voor de anderen. Verder zouden andere partijen haar politiek en bestuurlijk te licht vinden voor het premierschap.
