Schrijfster Yvonne Brill (78) overleden aan gevolgen van corona

Kinderboekenschrijfster Yvonne Brill is onverwachts overleden aan de gevolgen van Covid-19. Ze kampte al langer met gezondheidsproblemen, maar vermoedelijk door een corona-besmetting door een van haar cursisten – ze gaf schrijf- en tekenles – ging Brill sinds vorige week snel achteruit. Vanaf de jaren zeventig werd ze bij het grote publiek bekend om haar Bianca-jeugdboekenreeks, die ging over de thema’s zoals paarden en vriendschap. Voor het onderwijs maakte ze de lesboekenserie ‘Rob en Rieneke’ voor dyslectische kinderen. In 2020 bracht ze haar laatste boek ‘David’s droom’ uit, dat verhaalt over een Joodse jongen en zijn ervaringen in de Sjoa. Brill woonde in het Drentse Aalden en is 78 jaar oud geworden.

Schuilnaam
Yvonne Brill kwam op 19 juni 1942 in Amsterdam als Yvonne Monique Bril ter wereld. Ze was het enige kind uit het tweede huwelijk van Jacob Bril(l), die pianist, zangleraar en filmacteur was. Ook was hij schrijver van muziek en operettes. Omdat haar moeder Anne van den Broek niet-Joods was, kon de kleine Yvonne tijdens de Sjoa onder de radar blijven – ondanks dat de nazi’s ook ‘half-Joden’ en ‘kwart-Joden’ als Joden beschouwden. Haar vader wist de Tweede Wereldoorlog te overleven door onderduik en het voeren van een schuilnaam. Brill zei later tegen Jonet.nl: “Ik heb mijn grootouders, ooms en tantes nooit leren kennen. Slechts twee mensen, mijn oom Samuel en mijn vader Jacob, hebben hun vege lijf kunnen redden door onder te duiken.” Haar vader zette zijn werk na de bevrijding voort, maar acteerde nooit meer op het witte doek.

Dichtbundel
In de jaren vijftig ging Brill in Haarlem naar de meisjes-HBS, waar ze interesse had voor het vak Nederlands. Op twaalfjarige leeftijd schreef ze brutaalweg een gedichtenbundel, die ze naar schrijver Michel van der Plas opstuurde. Als antwoord kreeg Bril: ‘Blijf schrijven, jouw werk doet me denken aan mijn eigen jeugdprobeersels’. Na haar middelbare school studeerde Brill in Amsterdam en Haarlem reclametekenen en illustreren op de Kunstnijverheidsschool. Ze werkte ook voor de platenfirma Bovema EMI Records in Heemstede. Daar schreef ze sprookjes die op de singels van zeven inch vinyl werden uitgebracht. De verhalen waren ingesproken voor door de jonge kleinkunstenaar en presentator Jos Brink – hij en Brill waren op dezelfde dag jarig.

Bianca
Later ging Brill aan de slag bij uitgeverij Het goede Boek in Huizen. Daarna verhuisde ze naar Assen om bij uitgeverij Van Gorcum te werken. Uiteindelijk stapte ze over naar de Drentse- en Asser Courant. Brill brak door als schrijfster van jeugdboeken toen uitgeverij Kluitman interesse kreeg in haar boeken. Daar was ruimte voor een nieuwe kinderboekenserie. In 1978 kwam het eerste boek in de reeks ‘Bianca’ uit, dat gaat over paarden, vrijheid, onbezorgdheid en de Drentse natuur. De boeken werden populair onder tienermeisjes, onder meer omdat humor en spanning elkaar in de verhalen afwisselden. In totaal heeft Brill 65 Bianca-boeken geschreven. Tegen Jonet.nl zei ze daarover:

“Bianca begon toen ze samen een jaar of acht, negen waren en nu? Nu zijn ze volwassen! De serie was een succes. De verhalen zijn ongecompliceerd, bevatten veel avontuur, liefde voor de natuur en hebben vriendschap hoog in het vaandel staan. Door de jaren heen zijn de hoofdpersonen met elkaar opgegroeid, hebben Europa ontdekt, maar kwamen altijd weer terug op de basis, hun mooie Drenthe. Nog steeds krijg ik mails van veertigers en vijftigers die zijn opgegroeid met Bianca. Velen hebben de serie als schuilplaats kunnen gebruiken omdat ze werden gepest.”

2,5 miljoen boeken
Niet alleen de Bianca-boekenreeks deed het goed, maar ook andere jeugdboeken van Brill vonden hun weg naar een groot publiek. Daarin stond de paardenwereld vaak centraal. In de verhalen klonken onvoorwaardelijke kameraadschap, liefde en respect door. Haar stijl kenmerkte zich door een verregaande verbinding van fantasie en realiteit. Ook nam ze de illustraties voor haar rekening. In totaal kwamen 151 jeugd- en kinderboeken van haar hand en van de verschillende series zijn inmiddels tientallen herdrukken verschenen. Bij elkaar opgeteld circuleren er wereldwijd meer dan 2.500.000 boeken van Yvonne Brill rond.

Spanje
Brill’s levenspartner Koos Kuizenga, Groninger en oud-adjunct directeur bij de Rabobank, was jarenlang haar kritische en motiverende eindredacteur. De twee gingen in Drenthe wonen en maakten samen kunstzinnige en literaire creaties. Begin jaren tachtig verhuisde het koppel, dat een zoon kreeg, naar Spanje waar ze ruim zeventien jaar zouden wonen. In 2000 keerden ze terug naar Nederland, waar ze zich vestigden in het Drentse dorp Aalden. Van daaruit gaf ze is tekenlessen en werd ze actief bij de Kunstenaarsherberg Zweeloo. Brill verloor Kuizenga in 2013. In haar boeken liet ze de personage ‘oom Koos’ van Bianca sterven. “Dat was een vorm van verwerking,” zei ze achteraf.

David’s droom
Brill bracht in 2020 een jeugdboek uit over de Sjoa. In het boek David’s droom kunnen tieners op eigen wijze kennismaken met de Jodenvervolging van weleer. De schrijfster gaf naar aanleiding van de publicatie, waarvan ze vooraf aankondigde dat die jaar laatste zou zijn, een uitgebreid interview aan Jonet.nl. “Er zijn erg veel boeken verschenen over de Tweede Wereldoorlog, maar weinig voor kinderen vanaf elf, twaalf en dertien jaar. Zij staan op de drempel, de springplank om uit te vliegen naar het middelbare onderwijs. Rasoptimiste die ik ben, geloof ik dat er op die leeftijd nog iets te modeleren valt.” Het zaadje voor het verhaal werd geplant na een van haar vele bezoeken aan Herinneringscentrum Kamp Westerbork. “Daar ikzelf ook de illustraties maak, begin ik altijd eerst met een schets van mijn hoofdpersoon, dan komt die tot leven.”

Ziektes
Tot op hoge leeftijd bleef Brill schrijven, tekenen en lesgeven. In de laatste jaren vocht ze ook tegen ziektes. “Ik heb ik een heftige tijd achter de rug,” zei ze in oktober 2020 tegen Jonet.nl. “Darmkanker en uitzaaiingen in de longen. Ben van heel ver gekomen, maar mijn taak op aarde is nog niet af. Leuke en ook bijzondere bijkomstigheid, mijn chirurge is een verwoed fan van mijn boeken, toeval bestaat niet!” Ondanks het feit dat ‘David’s droom’ goed ontvangen werd en dat Brill nog mooie toekomstplannen had (ze wilde doorgaan met boekpresentaties in Nederland en Israël bezoeken om haar boek in het Hebreeuws en Engels te promoten) werd ze getroffen door het noodlot. Mogelijk is ze door een van haar cursisten besmet, maar ook kan ze in de supermarkt zijn besmet. Het gebeurde ruim een week geleden. Ze werd erg ziek. Op zondagavond blies de schrijfster haar laatste levensadem uit. Yvonne Brill werd 78 jaar.

Lees ook:
‘Kinderen uit een andere cultuur moeten eens minder naar hun ouders luisteren’
Yvonne Brill publiceerde het boek Davids droom, een verhaal over een Joodse jongen en zijn ervaringen in de Sjoa. Het is niet voor het eerst dat er kinderboeken over het thema uitkomen, maar Brill vindt het toch erg belangrijk dit verhaal te hebben gemaakt. Er is veel onwetendheid over het onderwerp en ook het onderwijs garandeert niet dat kinderen erover leren. “Ik heb getracht in Davids droom in begrijpelijke taal de kinderen bij te brengen uit welke cultuur we komen, welke godsdienst we aanhangen en dat tolerantie en vriendschap het begin kunnen zijn van begrip voor een ander.” – een interview.