Starmer stevig in het zadel, maar antisemitisme in Labour is nog niet voorbij

In de Britse stad Brighton hield de Britse Labour-partij in de afgelopen dagen haar jaarlijkse conventie. Op de partijbijeenkomst, waarin toespraken, voorstellen en actuele zaken centraal staan, bleek dat net antisemitisme binnen de partij nog steeds niet is uitgebannen door leider Keir Starmer. Sinds hij het roer over nam van Jeremy Corbyn heeft hij een grote schoonmaak gehouden, maar toch werd er een anti-Israëlische motie aangenomen. Deze werd door Starmer en de partijtop tevergeefs ontraden. Anti-Israël-rethoriek en antisemitisme vertonen vaak grote overlap. Los daarvan kreeg de leider er wel een nieuwe anti-discriminatiecode doorheen en kwam een vertrokken Joodse parlementariër terug in de partij.

Het partijcongres moest een triomf worden voor leider Starmer, die kon profiteren van de huidige benzinecrisis en andere fouten van de zittende conservatieve regering. In Groot-Brittannië vormt Labour de oppositie en staat de partij voor in de peilingen. In zijn toespraak, dinsdag, zette Starmer zijn plan neer voor het winnen van verkiezingen en voor het aanpakken van de problemen in het land. Hij vertelde over zijn opvoeding en dat de waarden die hij meekreeg, nu zijn beleid en visie bepalen. Ook benadrukte hij dat de tijd van Corbyn, waarin een ultralinks beleid de boventoon voerde en antisemitisme hoogtij vierde, voorbij is.

Anti-Israël-motie
Echter, eerder op de conventie werd een motie tegen Israël aangenomen, uitgerekend nadat Starmer het Joodse oud-Lagerhuislid Louise Ellman triomfantelijk had binnengehaald. Het voorstel spreekt over de ‘nog steeds doorgaande Nakba’ en stelt dat er ‘een einde moet komen tegen apartheid’. Verder moet er door Groot-Brittannië eenzijdige actie ondernomen worden tegen Israël, zoals bijvoorbeeld boycots, zolang ‘apartheid’ in stand blijft. Hoewel de Labour-schaduwminister van Buitenlandse Zaken en het partijbestuur hem ontraadden, werd de motie aangenomen.

Het voorstel, dat is ingediend door partijleden die onderdeel zijn van de beweging Boycot, Desinvesteren en Sancties (BDS), komt duidelijk voort uit de hoek waar Corbyn zijn antisemitische aanhangers had. Het antisemitisme binnen Labour was, en is, immers vrijwel altijd ingegeven door de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden. Deze Labour-leden konden jarenlang over de schreef gaan door anti-Joodse uitlatingen te doen in het licht van kritiek op het beleid van Israël. Steeds vaker worden Joden en Israël op één hoop gegooid en daar maken aanhangers van BDS gebruik van. De internationale antisemitisme-definitie stelt dan ook dat bepaalde kritiek op Israël ook antisemitisme is.

Klap in het gezicht
Voor Starmer was het aannemen van de motie een klap in zijn gezicht. Na zijn aantreden, zeventien maanden terug, haalde hij de bezem door de partij en deed hij er alles aan om anti-Joodse onderdelen te elimineren. Onder zijn voorganger Corbyn kon het antisemitisme jarenlang groeien en bloeien, onder meer omdat die de retoriek en insteek van BDS ondersteunde. Ondanks kritiek weigerde Corbyn in te grijpen en het antisemitisme aan te pakken, waardoor veel Joodse prominenten vertrokken uit de partij, waaronder parlementariërs.

Starmer, die getrouwd is met een Joodse vrouw, liet na zijn aantreden weten schoon schip te willen maken. Er kwam een zuivering op gang en ook oud-partijleider Corbyn werd aangepakt wegens discriminatie. Tijdens de conventie van deze week werd tevens een voorstel van Starmer aangenomen voor een nieuwe klachtencode binnen Labour tegen antisemitisme, die in januari 2022 ingaat. Starmer na afloopt daarvan: “Dit is een beslissende en belangrijke dag in de geschiedenis van Labour. Ik beloofde antisemitisme in onze partij aan te pakken. We hebben nu de deur gesloten voor een beschamend hoofdstuk in onze geschiedenis. Ik wil de moed erkennen van alle mensen die zich ertegen hebben uitgesproken.”

Overschreeuwd
Toch lijkt de partij nu weer enigszins terug bij af. Het instellen van de nieuwe code en het demonstratief terughalen van de weggelopen Joodse Ellman zouden het hoogtepunt moeten zijn van Starmers antisemitisme-bestrijding in de partij, maar dat werd door de anti-Israël-motie overschaduwd. En er waren meer tekenen dat de weerstand tegen zijn leiderschap vanuit de linkervleugel nog niet voorbij is. Tijdens zijn toespraak – traditioneel in de laatste uren op op de laatste dag – werd Starmer geregeld onderbroken door een groepje extreem-linkse leden. Hij kreeg overweldigende steun van de zaal die het geschreeuw oversteeg, maar toch was het voor velen pijnlijk om te zien hoe deze leden het moment van Starmer konden kapen.

Labour niet kansloos
Niettemin staat Labour in de peilingen een paar procentpunten voor over de Conservatieven van premier Boris Johnson. Zijn regering is in het afgelopen jaar steeds impopulairder geworden. Nadat Groot-Brittannië onder zijn leiding met succes uit de Europese Unie stapte, stapelen de problemen zich op. Veel kiezers zijn niet blij met het toenemende aantal illegale bootmigranten dat de Britse kunst vanuit Franse wateren bereikt en ook neemt het aantal tekorten van producten toe door een tekort aan Oost-Europese arbeiders uit de EU – die nu niet meer zomaar in Groot-Brittannië mogen werken. De enorme benzinetekorten dankzij het ontbreken van honderdduizend (Oost-Europese) vrachtwagenchauffeurs zijn voor veel kiezers de druppel die hen doet overstappen naar Labour, dat eenmaal in de regering de anti-Israël-motie moet uitvoeren.

Lees ook:
Labour heft schorsing Corbyn op, terugkeer zorgt voor controverse, nu geen MP meer
Na weken geschorst te zijn als lid van de Labour-partij is Jeremy Corbyn sinds dinsdag weer actief lid. De ex-leider, onder wiens verantwoordelijkheid het antisemitisme in de partij kon groeien en bloeien, nam zijn parlementszetel meteen in. De terugkeer van Corbyn zorgt voor controverse en scheve ogen in Labour. Een aantal parlementariërs overweegt op te stappen omdat de oud-voorman vanwege zijn senioriteit een hogere positie in de fractie kreeg.