Van wieg tot graf – gastcolumn Gideon Querido van Frank

‘Ik moet er altijd wat om gniffelen. De wenskaarten en slingers waar nietsvermoedende pasgeborenen op gefêteerd worden. Je kent ze wel: Hoera, een jongen! of Hoera, een meisje! Voor vrienden, die net een meisje hadden gekregen, kocht ik eens een blauwe slinger en deed daar een memo bij waar ik de letter G op had geschreven: Hoera, geen jongen! Want zo komen die malle slingers altijd op mij over (het zou een interessant experiment zijn zijn om dit eens met andere hokjes te doen: Hoera, een blanke! Hoera, een sjikse!)

Nog zoiets: waarom is de eerste vraag altijd wat is het? (waarmee gek genoeg nooit bedoeld wordt gezond of ongezond, wat mij een stuk belangrijker lijkt: Hoera, het is gezond!). Dat wat beschrijft niet alleen, het schrijft vooral voor: de suikerzoete prinsessenscenario’s leren kleine meisjes wat het wel niet betekent om vrouw te zijn (Simone de Beauvoirs vlieger van meer dan zestig jaar geleden ‘Je wordt niet als vrouw geboren, maar tot vrouw gemaakt’ gaat nog steeds op). Ook de ridderverhalen vol actie en zonder gevoelens zijn lessen in mannelijkheid. Dit geldt niet alleen voor kinderen: ons hele leven leren we aan de hand van verhalen en beelden wat het wel – en wat het niet – is om een echte man óf vrouw te zijn – er zijn maar twee smaken.

Homo- en transfobie
Twee dingen hierover: deze lessen zijn niet leuk en vrijblijvend, maar een kwestie van leven en dood. Er is een filmpje op YouTube te zien over een jongeman in Maine die wegens zijn ‘vrouwelijke’ loopje werd vermoord. Waarom is de manier waarop iemand loopt, praat of zich kleedt – zogenaamd niet-conform de groep waar hij tot zou behoren – zo verontrustend voor sommigen, dat het is een reden is om iemand te doden? Ik geloof dat homo- en transfobie dit is: de paniek en tomeloze agressie die ontstaat wanneer iemand het in zijn hoofd durft te halen de existentiële spelregels, die aan de wieg van ons leven staan, niet na te leven. Dit soort afwijkende gedragingen, beelden en verhalen dienen onmiddellijk uitgewist te worden.

Verandering
Het tweede punt: de spelregels zijn voortdurend aan verandering onderhevig. Er is dus weinig natuurlijks en universeel aan. Zo was de kleur blauw tot de twintigste eeuw de kleur van kleine meisjes en staat de Torah vol met verhalen van sterke vrouwen. The times they are a changin’, de hele geschiedenis door. Gelukkig maar: zo hupsen hetero’s gezellig mee op Amsterdam Gay Pride (ze zijn meer dan welkom, hoor) en kan je tegenwoordig niet meer met goed fatsoen op een feestje aankomen zonder je gay best friend.

Een echte kerel mag het vandaag de dag met kerels doen, in het Westen, op sommige plekken; maar… het moet dan wel een herkenbare kerel blijven. Geen anarchie hier, de grenzen – en dus het verschil tussen M en V – moeten natuurlijk wel blijven bestaan. Uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat veel Nederlanders er moeite mee hebben wanneer mensen zich niet gedragen ‘zoals traditioneel van hun sekse wordt verwacht. Duidelijk herkenbaar zijn als man óf vrouw en je ook ‘zo gedragen’, wordt toch wel erg op prijs gesteld.

Gay Pride
Deze week vieren we de Amsterdam Gay Pride, een groot feest voor iedereen, maar veel meer dan alleen hupsen op een bootje. De Pride ontstond in een New Yorkse nichtenkroeg, die voornamelijk bezocht werd door kansarme zwarte en latino travestieten, transseksuelen en hoeren: freaks die niet pasten – of wilden passen – in de gangbare beelden en verhalen van hoe mannen óf vrouwen moeten zijn, maar wonderbaarlijke schepsels van hun eigen onderbewustzijn. Dus paria’s die niets meer te verliezen hadden. Op een dag pikten zij de decennialange treiterij van de politie niet meer en vochten terug, een jaar later werd hun overwinning herdacht met een woedende protestmars en Pride was geboren. De tijden zijn veranderd en vandaag de dag organiseert elke zichzelf respecterende grote stad in het Westen een Pride die tienduizenden bezoekers trekt. Maar de boodschap is onveranderd: wees jezelf.’