Venlose kelder toch geen mikwe; wetenschappelijke fraude in het spel
De Rekenkamer van de Noord-Limburgse stad doet dat in een dik rapport dat doorspekt is met termen als ‘onwetenschappelijk’, ‘misleidend’ en ‘onthutsend’. Op grond van de conclusie dat het een Middeleeuws Joods badhuis is, kreeg de kelder een ereplekje in een nieuwe vleugel van het Limburgs Museum. Venlo betaalde daar 7,5 ton aan mee. Een investering op basis van ‘onvolledige en onjuiste informatie’ en daarmee ‘ondoelmatig’, oordeelt nu de Rekenkamer.
De Middeleeuwse kelder werd in 2004 opgegraven en vrijwel meteen betiteld als ‘Joods badhuis’. Volgens de onderzoekers is dit op of over het randje van wetenschappelijke fraude, zo blijkt uit het concept-rapport. Het definitieve rapport wordt woensdagavond gepresenteerd, maar volgens betrokkenen is er aan de hoofdconclusies weinig veranderd.
Bij het beoordelen en duiden van de spraakmakende vondst is veel mis gegaan, analyseren de onderzoekers: ‘Tegenargumenten werden genegeerd, rapportages aangepast en ten slotte zelfs data gemanipuleerd’. De gemeente(raad) is ‘voortdurend een rad voor ogen gedraaid’. De wetenschappelijke gang van zaken is ‘onthutsend, meer dan alleen onzorgvuldig’, en er is sprake geweest van een ‘tunnelvisie’ en een ‘focus uitsluitend gericht op een Joodse context’.
Het selectief omgaan met gegevens en een focus op de gewenste uitkomst is ‘het kenmerk bij uitstek van een onwetenschappelijke benadering’. Maar, minstens zo ernstig volgens de Rekenkamer: ‘De eenzijdige en onjuiste voorstelling van zaken, ook naar de (gemeente)raad, kan niet anders worden aangemerkt als misleidend tot bedrieglijk’.
Gemeentelijk archeoloog Maarten Dolmans, verantwoordelijk voor de conclusie dat er sprake is van een ‘mikwe’, krijgt het zwaar te verduren in het rapport. Hij heeft de twijfels jarenlang ‘willens en wetens’ binnenboord gehouden. ‘Dit had allemaal al in 2004 naar buiten moeten komen, dan was de hele zaak met een sisser afgelopen’, stelt professor Kooijmans, emeritus hoogleraar archeologie die het Rekenkamer-onderzoek heeft begeleid. [ADV]
