Verdoner in werkplan: neem antisemitisme op in Wetboek van Strafrecht

Eddo Verdoner, de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, heeft een werkplan gemaakt over hoe Jodenhaat aan te pakken in de Nederlandse samenleving. Daarin is het opsporen en strenger straffen van daders het devies. Zo moet het ontkennen van de Sjoa een strafbaar feit worden in het Wetboek van Strafrecht en niet langer vallen onder groepsbelediging. Verdoner ziet dat het aantal meldingen van antisemitisme toeneemt, maar dat er ook online steeds meer Jodenhaat is en dat het sluimert in de maatschappij. Hij biedt het rapport vandaag aan aan VVD-minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid. De verwachtingen over haar zijn in Joods Nederland groot.

Drie pijlers
Het schrijven van Verdoner bestaat uit drie pijlers: ‘monitoren en opvolgen’, ‘onderwijs en preventie’ en ‘herdenken en vieren’. In het eerste deel beschrijft hij hoe het antisemitisme zich in de laatste jaren ontwikkeld heeft en welke mate van groei er is. Van demonstraties tot in voetbalstadions en van politieke tot online uitingen, op al deze plekken komt antisemitisme voor. Hoewel de meldingsbereidheid toeneemt, blijft het voor de melders moeilijk waar en hoe ze kunnen worden geholpen, en wat er met hun melding wordt gedaan.

‘Meldingsprocedures bij bijvoorbeeld de Politie, ADV’s, het CIDI of MiND (meldpunt internetdiscriminatie) verschillen onderling en de registratie van antisemitisme in aangiftes kan lastig zijn’, aldus Verdoner. Dit moet verbeteren. Om dat te kunnen doen, zijn er al trainingen voor politiemensen zodat ze antisemitisme beter kunnen herkennen. De antisemitisme-coördinator wil verder ‘bijeenkomsten organiseren, waarin lokale overheden getraind worden in de manier waarop zij antisemitisme kunnen bestrijden en opvolgen. Lokale overheden kunnen hierbij met anderen van gedachten wisselen over de krachten en verbeterpunten van het beleid dat zij voeren’.

Onderzoek en trainingen
In de tweede pijler (‘onderwijs en preventie’) verhaalt Verdoner over het belang van Holocaust-onderwijs, het feit dat docenten het soms niet over de Sjoa durven in de klas en dat veel leerlingen met een niet-westerse achtergrond van huis uit anti-Joodse geluiden meekrijgen, met name via staatstelevisie uit de landen van hun voorouders. Ook meldt hij dat Joodse leerlingen en studenten zich niet altijd veilig wanen in hun onderwijsinstelling. Dat moet anders. Voor nieuwkomers (bijvoorbeeld asielzoekers uit moslimlanden, red). wil Verdoner dat voorlichting over Joods leven wordt opgenomen in de inburgeringscursus. Daarnaast pleit hij voor onderzoek naar Holocaust-educatie, trainingen voor docenten en het bestrijden van antisemitisme in de (amateur-)sport. Verder moeten er ook meer dialoog-projecten tussen jongeren komen.

Herdenken en erfgoed
Ten slotte de derde pijler: het herdenken van de Sjoa. Door dit te blijven doen en stimuleren krijgt de Holocaust voor veel niet-Joden een gezicht. Hiermee moet worden doorgegaan. ‘Ook draagt de NCAB actief het belang van Holocaustonderzoek uit en brengt hij financieringsmogelijkheden voor Holocaustonderzoek onder de aandacht bij relevante instellingen’, aldus Verdoner. Hiernaast moet Joods erfgoed beschermd en gekoesterd worden. ‘De Holocaust heeft ertoe geleid dat veel Joodse
gebouwen ongebruikt of onbewoond zijn geraakt of zijn verwoest. Het stimuleren van het behoud van Joods erfgoed en het onder de aandacht brengen hiervan bevordert de interesse in de Joodse cultuur’.

De bewustwording over en zichtbaarheid van Joods leven kan in Nederland beter. Daarom wil Verdoner het verspreiden van informatie over Joods leven en de Joodse cultuur in musea, bibliotheken, sportverenigingen, onderwijsinstellingen en andere culturele en maatschappelijke organisaties stimuleren. De coördinator zet zich al in voor Joodse evenementen met muziek, cultuur, film en dans zodat niet-Joden zich ervan bewust worden dat het Jodendom bij Nederland hoort. Politici en gezagsdragers kunnen ook meer doen, door bijvoorbeeld aandacht te besteden aan Joodse feestdagen of culturele evenementen.

Hoe nu verder?
Verdoner zal het rapport vandaag aanbieden aan VVD-minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid. Zij moet het rapport doornemen en kan er beleidsvoorstellen van maken, maar is daartoe niet verplicht. Het instellen van de antisemitisme-coördinator komt uit haar koker: in de tijd dat ze Tweede Kamerlid was bracht zij samen met de ChristenUnie en andere partijen het idee voor de coördinator in. Mede daarom, en omdat Yesilgöz publiekelijk uit een Joodse man en schoonfamilie te hebben, zijn de verwachtingen in Joods Nederland hoog gespannen. Gaat deze minister doorpakken, zoals Verdoner wil, of blijft het bij enkele stappen en beloftes? Dit zal de tijd moeten uitwijzen.

Analyse
Het werkplan van Eddo Verdoner is breed opgezet en stipt veel bekende pijnpunten aan over antisemitisme in Nederland. Het benoemt ook veel zaken die al worden gedaan of in gang zijn gezet. Het expliciet opnemen van antisemitisme – en het ontkennen ervan – in het Wetboek van Strafrecht, zoals hij voorstelt, een tevens grote wens van georganiseerd Joods Nederland. Door dat te doen zou Jodenhaat sneller, beter en efficiënter kunnen worden bestraft, vinden de voorstanders.

De vraag is of de (niet-Joodse) politici in Den Haag daarmee akkoord gaan. In de verte doemt nu al de terugkerende discussie op met de vraag: ‘Waarom zij wel en anderen niet?’ met als uitkomst de traditionele Nederlandse insteek om ‘een minderheid niet te bevoordelen boven andere minderheden’. Mocht de minister de wens van Verdoner en Joods Nederland overnemen, dan kan zij het nog lastig krijgen in de Tweede en Eerste Kamer.

Lees ook:
Verdoner kan doorgaan met karwei
De Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, kortweg de antisemitisme-coördinator, blijft een aparte functie. Demissionair minister Ferdinand Grapperhaus (CDA) van Justitie en Veiligheid is bereid om jaarlijks geld te blijven vrijmaken voor deze belangrijke post, zo heeft hij aan de Tweede Kamer laten weten. Door deze toezegging is er duidelijkheid over de positie en kan antisemitisme-coördinator Eddo Verdoner doorgaan met zijn karwei.