VRT verwijdert controversiële sketch over ‘Schindler’s Jodenkoeken’ van social media

De Vlaamse openbare omroep VRT heeft een veelbesproken video over een antisemitische sketch van haar social media verwijderd. Het gaat om het filmpje ‘Schindler’s Jodenkoeken’ van het komische programma ‘De ideale wereld’ van kleinkunstenaar Jan Jaap van der Wal. Over de video waren klachten binnengekomen van kijkers en onder andere van het N-VA-Kamerlid Michael Freilich, voorheen hoofdredacteur van het blad Joods Actueel. In de video werd een situatie in de Oekraïne-oorlog vergeleken met de Holocaust en Schindler’s List.

Bombardement
Het draait allemaal om de Antwerpse koekjesfabriek Cent Wafer, die in de Tweede Wereldoorlog werd platgebombardeerd. De reden om hierop te focussen is een reeds kapotgebombardeerde koekjesfabriek in Oekraïne. In de sketch van ‘De ideale wereld’ werd gesproken over ‘een dreigend Cent Wafer-tekort in onze supermarkten’ en werd door Van der Wal verwezen naar het bombardement in Antwerpen van weleer. “Wij hebben hier nog beelden van,” zei de presentator. Er verscheen vervolgens parodie op beelden van de speelfilm ‘Schindler’s List’, waarin Joodse kinderen met pakken koekjes rondlopen.

Jodenkoeken
Industrieel Oskar Schindler is in de sketch een fabrikant van Jodenkoeken. Ook maakt hij zich meer zorgen om het lot van zijn Cent Wafers dan om dat van de gedeporteerde en vermoorde Joden. Steven Spielbergs bekende beeld van het meisje in de rode jas, een van de weinige kleuren in de zwart-witfilm, is in de video door Van der Wal en co. omgevormd tot het meisje die het laatste gele pak koekjes draagt. Verder verandert de namenlijst van Schindler in ‘Schindler’s shopping list’. Vervolgens komt een analogie op de laatste scene waarin overlevenden en hun nabestaanden steentjes op zijn graf leggen. De steentjes zijn koekjes geworden.

Nijpende vragen
Tegen de sketch kwam het Overlegorgaan van Joden en Christenen in België in het verweer. In een ingezonden brief in Joods Actueel schreven leden van het Orgaan: ‘De video-clip stelt droevige en nijpende vragen. Droevige vragen: meer dan 75 jaar na de Tweede Wereldoorlog hebben we nog niet geleerd om eerbiedwaardig om te gaan met de donkerste periode van de Joodse en Europese geschiedenis, en hebben we de fijngevoeligheid nog niet aangekweekt om niemand te kwetsen, maar de wonden te helen’. Ook schreven ze: ‘En de vrije meningsuiting in dat alles? Laten we van dit democratisch principe geen misbruik maken, maar hanteren als een nobele waarde die creativiteit en culturele rijkdom produceert, met fijnzinnigheid!’

Dossinkazerne
Vanuit het federaal parlement liet N-VA-Kamerlid Michael Freilich van zich horen. “Ik moest naar adem happen,” zei hij in een reactie na het zien van de video. Hij klopte aan bij de VRT, die de clip in eerste instantie niet wilde verwijderen van haar social mediakanalen. Na bemiddeling van De Dossinkazerne in Mechelen – vanuit hier werden de meeste Belgische Joden gedeporteerd, het is thans een museum – ging de omroep alsnog overstag: de video wordt van de socials gehaald. Echter, de uitzending van ‘De ideale wereld’ blijft wel te herbekijken op VRT NU, de site waarop alleen Belgen tv-programma’s mogen terugzien.

Humor over de rug van…
Het is niet voor het eerst dat humor onder het mom van satire en ‘de draak steken’ in zijn doel voorbij schiet als het om de Joden gaat. Het bekende carnaval van Aalst verloor voor velen zijn glans omdat er praalwagens met antisemitische stereotypen te zien waren. De burgemeester van het Vlaamse stadje – en partijgenoot van Freilich – voelde zich niet schuldig en nam geen maatregelen, ook niet na het verwijderen van het carnaval van de UNESCO-werelderfgoedlijst. Ook Van der Wals collega Sanne Wallis de Vries kwam een aantal jaar geleden in de problemen na het maken van volgens critici ‘flauwe grappen’ over de Israëlische Songfestivalwinnaar Netta Barzilai. Haar show zakte qua kijkcijfers door de grond.

Lees meer:
Fors minder kijkers voor Sanne Wallis de Vries
Het tv-programma ‘Sanne Wallis de Show’ van cabaretière Sanne Wallis de Vries heeft fors minder kijkers getrokken. het aantal kijkers daalde met ongeveer een half miljoen. Volgens De Telegraaf heeft ‘alle ophef over de parodie op het Songfestivalnummer van Netta Barzilai de kijkcijfers van de show bepaald geen goed heeft gedaan. Ook kochten bijna geen mensen kaartjes voor de uitzending van zaterdag.