‘Wietprofessor’ Raphael Mechoulam (92) ontdekte THC – in memoriam

De Israëlische cannabis-onderzoeker Raphael Mechoulam is op 92-jarige leeftijd gestorven. Hij was de ontdekker van chemische stoffen in hasj en wiet, waarvan delta-9-TetraHydroCannabinol (THC) als belangrijkste wordt gezien. Ook vond met collega’s en studenten uit dat er honderd andere stoffen in cannabis verborgen zitten. Mettertijd ontving Mechoulam prijzen en eredoctoraten voor zijn kennis en werk. Hij bleef tot aan zijn dood actief.

Bulgarije

Raphael Mechoulam werd op 5 november 1930 geboren in de Bulgaarse hoofdstad Sofa in een Sefardisch gezin. Zijn vader was arts en hoofd van een plaatselijk ziekenhuis, terwijl zijn moeder, die in Berlijn had gestudeerd, ‘genoot van het leven in een welgestelde joodse familie’. Mechoulam ging naar een Amerikaanse basisschool totdat zijn ouders gedwongen werden hun geboorteplaats te verlaten en zijn vader vervolgens naar een concentratiekamp werd gestuurd, dat hij overleefde.

Bolleboos

Na de oorlog namen de communisten met steun van de Sovjetunie Bulgarije over van kind-koning Simeon II, waarna de familie van Mechoulam besloot naar Israël te emigreren. Ondertussen was bij al aan zijn studie Scheikunde begonnen, die hij vanaf 1949 in zijn nieuwe land afmaakte. Zijn eerste onderzoekservaring deed hij op in het Israëlische leger (IDF), waar hij werkte aan insecticiden. Hij was volgens velen een bolleboos die snel opklom in de wetenschap.

Baanbrekend

Mechoulam ontving in 1952 zijn Master in biochemie van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en behaalde in 1958 zijn doctoraal aan het Weizmann Institute in Reḥovot. Zijn proefschrift ging over de chemie van steroïden. Later werkte hij onder andere op het Rockefeller Institute in New York, maar uiteindelijk belandde hij weer op de Hebreeuwse Universiteit om in 1972 professor te worden. Zijn collega Lionel Jacobson, de hoogleraar medicinale chemie waarmee hij baanbrekend onderzoek zou verrichten, kwam daar te werken in 1975.

Chemische stoffen

Toen Mechoulam begin jaren zestig als scheikundige aan het Weizmann Instituut werkte, kreeg hij een portie wiet van de Israëlische politie overhandigd. Hij wilde vervolgens ontdekken en beschrijven wat cannabis psychoactief maakt. Het lukte hem en anderen om verschillende chemische stoffen in de plant te ontdekken, waaronder THC en andere cannabinoïden, zoals Cannabidiol (CBD) en Cannabinol (CBN). In 1992 ontdekten Mechoulam en zijn team de chemische stof arachidonoyl ethanolamine, dat gebruikers een gelukzalig gevoel geeft. Al deze onderdelen maken cannabis wat het is en sommige verklaren waarom mensen er high of verslaafd aan kunnen raken.

Stof tegen kanker ontdekt

Mechoulam, die een groot pleitbezorger was van medicinale cannabis, werd mettertijd gelauwerd met titels en overladen met prijzen voor zijn baanbrekende onderzoeken. Hij bleef tot op hoge leeftijd werken. Toen hij 88 jaar oud was, ontdekte hij cannabidiolzuur (CBDA), een stof in wiet die onder meer eigenschappen tegen kanker in zich heeft. Op een conferentie in 2019 vertelde Mechoulam dat veel mensen vroeger baat zouden hebben gehad bij medicinale cannabis als die toen beschikbaar zou zijn geweest. “Hadden we dertig jaar moeten wachten? Nee. We hadden duizenden kinderen kunnen helpen en dat hebben we niet gedaan.”

Chemie onbekend

Voor Mechoulam was de vraag of hij onderzoek moest doen naar de chemische stoffen in cannabis eenvoudig te beantwoorden. In 1994 vertelde hij op CNN over de beslissing die hij in de jaren zestig nam: “Morfine is geïsoleerd uit opium in de negentiende eeuw, cocaïne is geïsoleerd uit cocabladeren in de negentiende eeuw. En hier staan we nu, halverwege de twintigste eeuw, en toch is de chemie van cannabis nog niet bekend. Dus het leek me een interessant project.” Mechoulam – houder van onder meer de Harvey-prijs, de Israël-prijs, de EMET-prijs en Heinrich Wieland-prijs – overleed op 9 maart op 92-jarige leeftijd.

Lees ook:
Israëlische cannabis mag voor medische doeleinden de grens over
Cannabisproducenten uit Israël mogen hun producten die voor medische doeleinden zijn geteeld, exporteren naar het buitenland. Dat heeft het ministerie van Volksgezondheid bepaald. Vertrekkend minister Eli Cohen van Economische Zaken tekende woensdag een decreet dat dit mogelijk moet maken. De producenten van medicinale wiet kunnen voortaan in aanmerking komen voor een exportlicentie.