Zes struikelstenen voor gijzelaars in Sliedrecht vervangen

In Sliedrecht zijn zes Stolpersteine vervangen omdat de inscripties erop niet geheel klopten. Het gaat om stenen die gelegd zijn voor niet-Joodse gijzelaars die zijn ‘omgekomen’. Dat woord is nu aangepast. Er staat nu ‘bezweken’ op, zoals de Duitse kunstenaar Günter Demnig had geadviseerd. Hij is de bedenker en uitvoerder van het Stolpersteineproject. Ook staat het woord ‘Merwedegijzelaar’ nu op de steentjes. Dat heeft de Stichting Struikelstenen Sliedrecht (SSS) bekendgemaakt. Het gebeurt niet vaak dat struikelstenen worden vervangen.

Het gaat om de stenen van Teunis Ceelen, aan de Stationsweg 198, Klaas Görtemöller en Arie de Kluijver op de Molendijk, Pieter Harkema aan de Rembrandtlaan, Pieter van Hemert op de Parallelweg en Steven Gerrit van der Kreeft op het Stationsplein. Allen in Sliedrecht. ‘Op de stenen van Gerrit Gijsbertus de Bruin en Jacob van der Knaap, die vorig jaar september zijn gelegd, hebben we die aanpassingen al doorgevoerd’, schrijft de organisatie. De helft van de zes oude stenen gaat naar nabestaanden van de Merwedegijzelaars. De andere drie zijn voor het Sliedrechts Museum.

In de nacht van 9 op 10 mei 1944 schiet het verzet bij de Helsluis twee landwachters dood. Als represaille werden in de week daarna aan beide zijden van de rivier de Merwede honderden veelal jonge mannen opgepakt en door de bezetter weggevoerd. Van deze mannen keerden er 26 niet terug. Deze zogenoemde Merwedegijzelaars worden in Sliedrecht met Stolpersteine herdacht. Velen denken dat deze stenen alleen voor vermoorde Joden uit de Tweede Wereldoorlog zijn, maar ze kunnen ook gelegd worden voor andere slachtoffers zoals Sinti, Roma, homoseksuelen, gehandicapten en verzetsmensen.

De Duitse kunstenaar Günter Demnig begon in de jaren negentig met het leggen van zijn eerste Stolpersteine. Op de trottoirs in Duitse plaatsen kwamen messing steentjes te liggen met de naam, geboorte- en sterfdatum van vermoorde Joden, Sinti en Roma. Ook staat de plaats van overlijden erop. De stenen worden vrijwel altijd gelegd voor de deur van de voormalige woning van de overledene. Met de jaren is het project uitgegroeid tot een groot succes: overal in Europa zijn duizenden stenen gelegd. Ook in Nederland is het plaatsen van struikelstenen gewild. Twee jaar geleden opende Demnig zelfs een dependance in Amsterdam vanwege de grote Nederlandse vraag naar Stolpersteine.

Het komt niet vaak voor dat stenen moeten worden vervangen. Soms raken ze beschadigd of zoek. In Amsterdam werden twee stenen weggegooid door stratenmakers die geen weet hadden van de symbolische waarde ervan. Met behulp van de Stichting Stolpersteine en de gemeente zijn de gevonden stenen teruggeplaatst. In Spijkenisse, Friesland en Rotterdam zijn in het verleden struikelstenen geroofd, vermoedelijk door koperdieven die denken dat het om koperen steentjes gaat. Ook deze zijn vervangen en opnieuw geplaatst.

Lees ook:
Stolpersteine geroofd uit Spijkenisse
In Spijkenisse zijn vijf Stolpersteine uit de grond gerukt en meegenomen. Het gaat om de gedenkstenen van de familie Levie, die lagen voor het huis waar deze Joodse Nederlanders tot in 1942 woonden.