Denemarken en Zweden opgeschrikt door antisemitische bekladdingen rond herdenking Kristallnacht

Joodse plekken in heel Denemarken zijn afgelopen weekend besmeurd met antisemitische symbolen. Het gebeurde rond de nacht waarop de Kristallnacht werd herdacht. Tijdens de nacht van 9 november 1938 waren er in heel Duitsland pogroms tegen Joden en vielen er vele doden. Net als in Nederland wordt in Denemarken de Kristallnacht ieder jaar op 9 november herdacht. Antisemieten kozen die gebeurtenis voor hun doeleinden uit, blijkt nu. De daders zijn vermoedelijk onderdeel van de neonazistische organisatie Nordfront. Ook in Zweden zijn bekladdingen aangetroffen, zo melden de Zweedse Joden.

Groene verf
De eerste Deense bekladdingen werden al op zaterdagmiddag aangetroffen in het stadje Randers, dat in het noordwesten van Jutland ligt. Grafstenen op de Joodse begraafplaats Østre waren scheefgetrokken en besmeurd met groene verf. Het gaat om zeker tachtig graven. Ze werden aangetroffen door de politie, die door een voorbijganger was getipt. Politiechef Bo Christensen weet nog niet wanneer de vernielingen precies zijn aangericht. “Het lijkt alsof de verf er simpelweg overheen gegoten is,” zegt hij tegen de Deense media. Zoals het er nu naar uitziet zijn het vooral groene kruizen.

‘Een lelijk gezicht’
Burgemeester Torben Hansen van Randers noemt het vandalisme ‘een ontzettend laffe daad’. Deskundigen zullen de graven zo voorzichtig mogelijk schoonmaken, heeft Hansen beloofd. De Joodse begraafplaats Østre is een van de oudste van Denemarken. In de jaren tachtig zijn er voor het laatst mensen begraven. De lokale kerkleider Thue De La Cour kreeg rond zes uur ‘s avonds te horen wat er op de begraafplaats was gebeurd. “Het is echt een lelijk gezicht en we nemen er grote afstand van. Het is vreselijk dat mensen zich zo gedragen,” zegt hij.

Jodensterren-stickers
Niet alleen in Randers, maar ook op andere plaatsen in Denemarken bleken Joodse locaties dit weekend te zijn vernield. Zo gaat het om zaken in Silkeborg, Aarhus, Aalborg en Vallensbæk-strand bij Kopenhagen. In het stadje Aalborg werd ‘Jude’ op een muur van de Joodse begraafplaats geschreven en in Aarhus werden Davidsterren op muren geklad. Ook werden stickers in de vorm van gele Jodensterren op muren geplakt. De stickers werden eveneens aangetroffen in Vallensbæk-strand. Tijdens de Duitse bezetting van Denemarken tussen 1940 en 1945 waren alle Joden in het land verplicht om zo’n ster op hun kleding te dragen.

‘Het bracht herinneringen terug aan Duitsland in de jaren dertig. Ik was diep bedroefd door wat ik heb gezien.’Henrik Chievitz, Joodse Deen

Joods echtpaar slachtoffer
Ook in Silkeborg was het raak. Op zaterdagochtend werden Ella en Henrik Chievitz wakker door geklop op de deur van de buurvrouw. Het Joodse echtpaar deed open. “Ik zag meteen dat er iets mis was,” zegt Henrik Chievitz tegen DR. “Ze vroeg toen of we onze brievenbus vanmorgen hadden gezien.” Bij de brievenbus vond het echtpaar een gele Davidster met ‘Jude’ – Jood – erop geschreven. Het was een sticker. “Het bracht herinneringen terug aan Duitsland in de jaren dertig. Ik was diep bedroefd door wat ik heb gezien,” aldus Chievitz. “Ik dacht eigenlijk dat iemand wel wijzer was geworden van de Joodse vervolgingen en de uitroeiingen van het nazi-tijdperk.”

Eerder bedreigd
Eerder heeft het Joodse echtpaar al dreigementen ontvangen. “Op een dag opende je gewoon je e-mail en zag je een bericht dat ‘Hitler zijn werk had moeten doen. Als hij het niet had gedaan, dan zouden wij het waarschijnlijk moeten doen’,” aldus Ella Chievitz. De sticker op de brievenkast heeft grote indruk op haar gemaakt. De politiecentrale West-Jutland zegt de zaak te onderzoeken en getuigen te hebben ondervraagd. Volgens politiechef Henrik Nielsen ‘hebben we de cruciale aanwijzing nog niet gevonden’.

Nordfront
Volgens woordvoerder Henri Goldstein van de Joodse gemeenschap in Denemarken zit de neonazistische organisatie Nordfront waarschijnlijk achter de acties. Op veel plaatsen is het logo van die club aangetroffen naast de antisemitische bekladdingen en stickers. Deze neonazi’s zijn in Scandinavië actief. Golfstein: “Een van onze leden kwam thuis na de sjabbatdienst en toen was er een Davidster geschilderd op de gevel van zijn huis. Er stond Nordfront onder. Ze belden de politie, die snel opdook en de aangifte in ontvangst nam.” Hij benadrukt dat Joods Denemarken zich niet laat intimideren. “We zijn niet van plan om ons Joodse leven hier in Denemarken te veranderen vanwege een nazi-groet hier of daar.”

‘De aanval van dit weekend op een Joodse begraafplaats in Randers is zowel een aanval op Deense Joden als op ons allemaal’Mette Frederiksen, premier van Denemarken

Reacties Deense politiek
Premier Mette Frederiksen van Denemarken heeft de antisemitische bekladdingen van afgelopen weekend veroordeeld. ‘Antisemitisme en racisme horen niet thuis in onze samenleving. En de aanval van dit weekend op een Joodse begraafplaats in Randers is zowel een aanval op Deense Joden als op ons allemaal. We moeten het veroordelen en de autoriteiten moeten doen wat ze kunnen om deze misdaden op te lossen’, schrijft Frederiksen op haar Facebookpagina. ‘Het doet me pijn om na te denken over hoe het moet zijn om de laatste rustplaats van je geliefden te zien blootgesteld aan zulk walgelijk vandalisme. Net zoals het buitengewoon ongemakkelijk is dat een Davidster op de brievenbus van een Deens-Joodse familie in Silkeborg is geplaatst.” Alle andere politieke leiders van Denemarken hebben het anti-Joodse vandalisme veroordeeld.

Zweden
Naast dat er in Denemarken antisemitische bekladdingen zijn aangetroffen, heeft ook Joods Zweden afgelopen weekend te maken gehad met anti-Joods vandalisme. Volgens Joodse gemeenschap van Zweden zijn er drie gevallen bekend in Stockholm, Helsingborg en Norrköbing. Ook daar werden tijdens de herdenking van Kristallnacht stickers van Jodensterren geplakt en andere antisemitische symbolen gespoten op synagogen, Joodse scholen en privé-huizen. De Zweedse politie doet momenteel onderzoek, maar veel wijst erop dat het ook hier gaat om de neonazistische beweging Nordfront.

Lees ook:
Verbannen haatpredikers mogen terugkeren naar Denemarken
Vijf haatpredikers die uit Denemarken verbannen zijn, mogen terugkeren. Het gaat om vier islamitische prekers en een christelijke voorganger, die onder meer prediken tegen Joden en homoseksuelen. Het vijftal is omstreden en zorgde voor ophef in het Scandinavische land.

Joden in Denemarken vragen dringend om extra beveiliging, krijgen het niet
De Joodse gemeenschap in Denemarken heeft de minister van justitie verzocht om extra politiebewaking bij de synagoge in Kopenhagen tijdens diensten en wanneer studenten arriveren en vertrekken.