Omstreden filmbeelden Mussert weer terug op YouTube
Filmbeelden van NSB-leider Anton Mussert, die het Regionaal Archief Alkmaar op YouTube had gezet en die door YouTube waren verwijderd, zijn weer terug op de videosite. In eerste instantie had YouTube de beelden verwijderd omdat die haatdragend zijn en mensen onnodig kunnen kwetsen. Dit gebeurde door het hele YouTube-kanaal van het archief uit Alkmaar van de site te halen. Maar toen bleek dat het om historisch archiefmateriaal ging, werden de filmbeelden uit de jaren dertig teruggeplaatst. Mussert was twee handen op een buik met Adolf Hitler en stond volledig achter de Jodenvervolging.
Voordat de beelden van Mussert van YouTube werden verwijderd, had het Alkmaarse archief al een waarschuwing gekregen over een fragment met de leider van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Het fragment was onderdeel van een video die volgens het archief afkomstig is van het centrum Beeld en Geluid in Hilversum. “Het is totaal geen materiaal dus waarvan wij denken dat het haatzaaiend was of oproept tot NSB-sympathieën,” aldus Mark Alphenaar van het Regionaal Archief Alkmaar in de lokale media.
Onlangs maakte YouTube bekend strenger op te treden tegen haatzaaiende video’s op de site. Daarbij noemde het bedrijf als voorbeeld video’s die de nazi-ideologie verheerlijken. Het Alkmaars archief is opgelucht dat de beelden weer vertoond mogen worden. De vraag is of kwaadwillenden die online zijn nu geen misbruik zullen maken van deze beelden, onder meer omdat andere nazistische video’s worden verwijderd en de spoeling voor neonazi’s, racisten en identitairen daardoor dun wordt op YouTube.
Het argument voor de historische en educatieve waarden van de filmbeelden lijkt erg op het argument dat in de discussie over de Muur van Mussert wordt opgevoerd door de voorstanders van het opknappen van de muur. Bij deze stenen muur in Lunteren hield de NSB in de jaren dertig massamanifestaties. Na de oorlog raakte het in verval en thans is het een ruïne. De gemeente Ede wil de muur echter herstellen voor educatieve doeleinden. De Joodse gemeenschap in Gelderland is daar faliekant tegen.
Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) was onder directrice Esther Voet fel tegen het herstellen van de Muur van Mussert, maar veranderde na haar vertrek in 2015 van mening. Twee jaar later werd duidelijk dat het CIDI niet langer tegen het project was. Daarmee viel een van de belangrijkste tegenstanders weg. “Het is een lastige kwestie, maar slopen of verloederen hoeft voor ons niet. Mocht men besluiten te restaureren, dan vinden we dat het een duidelijke status moet krijgen als bedenkplek. Maak er iets educatiefs van, bijvoorbeeld een museum in de trant van dit nooit weer,” aldus een woordvoerder toen. Het CIDI denkt niet dat neonazi’s op de muur af zullen komen om er een heiligdom van te maken.
Anton Mussert was jarenlang de leider van de NSB, de Nederlandse evenknie van Hitlers Nationaal Socialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Als oplossing voor de Joodse vluchtelingencrisis, die ontstaan was door de antisemitische politiek van Hitler, stelde Mussert in 1938 voor de drie Guyaanse kolonies (Brits- en Frans-Guyana en Suriname) om te vormen tot een ‘Joodsch Nationaal Tehuis’ waar de Joden naartoe getransporteerd konden worden. Als compensatie voor het afstaan van Suriname zou Nederland een deel van Portugees Mozambique ontvangen. Het plan werd besproken in de Tweede Kamer, maar afgekeurd. Tijdens de Duitse bezetting (1940-1945) collaboreerde Mussert met de nazi’s, waardoor hij algemeen als landverrader werd en wordt gezien.
Update: dinsdag is opnieuw een NSB-video van het Alkmaarse archief van YouTube gehaald. Mogelijk heeft dit ook te maken met de zoektocht van YouTube naar haatdragende of antisemitische beelden op de site. Het uitkammen van YouTube zal naar verwachting maanden kunnen duren.
Lees ook: minister Ingrid van Engelshoven (D66) besliste in 2018 dat de Muur van Mussert een rijksmonument wordt. “De Muur van Mussert herinnert ons aan een donkere tijd die deel uitmaakt van onze geschiedenis,” zegt Van Engelshoven. “Het is een overblijfsel van een tijdperk waarmee aan volgende generaties het verhaal van de oorlogsjaren verteld kan worden.”
