De eerste Joodse detective: Rabbi David Small (2)
‘De eerste Joodse detectiveserie over rabbi David Small speelt zich af in een kleine voorstad. Barnard’s Crossing is het Amstelveen van Boston. In het eerste deel van deze serie, Friday the Rabbi Slept Late (1964), komt David Small als jonge rabbijn aan in een nieuwe Joodse liberale (conservative) gemeente.
Rabbi Small komt in een gemeente van gegoede Joodse zakenlieden, advocaten, artsen etc. Een Joodse gemeente met een bestuur dat uit verschillende fracties bestaat die elkaar de sjoel uit vechten en waarin de jonge rabbijn zich staande moet houden. De gemeente wil een representatieve rabbijn, een rabbijn met charisma, een spiritueel leider. Rabbi Small is dat niet en wil dat ook niet zijn.
Een prachtige passage op de vraag van zijn vrouw Miriam wat het uitmaakt als de gemeenteleden hem zien als hun spiritueel leider:
“it’s not our line of work at all. We make no pretensions to having an inside track to the Almighty. A rabbi, unlike a Protestant minister or a Catholic priest, has not received a call from G’d. I got a call from Jake Wasserman, the chairman of the Ritual Committee at the time. I studied for the rabbinate as I might have for any other profession, the law or medicine. I chose the rabbinate because of my fascination with the Talmud. As a rabbi, my function is to sit in judgment on disputes that are brought before me, to advise on all matters relating to our tradition, to teach our tradition and guide the congregation in it, and to be the resident subsidized scholar of the community. I don’t bless people or things, and I have no special role in our service. I don’t know what spiritual leadership involves, but it suggests trying to be more than human. And I suspect that trying to be more than human, you are apt to end up as being less than human.”
Rabbi Small weet met zijn kennis van de Talmoed steeds weer de moordzaken die zich rond Barnard’s Crossing, of op vakantie in Israel, voordoen op te lossen.
Daardoorheen schetst Harry Kemelman die kleine zo herkenbare Joodse gemeenschap. De ellenlange vergaderingen, de ‘kille‘ (gemeente) politiek en de kleinburgerlijkheid van de leden die eigenlijk helemaal niet zo religieus zijn. Ze verschillen, zo stelt rabbi Small, in politieke denkbeelden, hebben verschillende ideeën over moraal en ethiek en dergelijke, maar denken wel hetzelfde als het gaat over “the safety of Israel, their pride in a Jew who has done something meritorious like win a Nobel prize, or the unease when one of us is guilty of some crime that is splashed all over the newspapers, you know they feel as you do”.
Hoe herkenbaar!’
Volgend deel: 10 december 2015: Deel 2. Joodse detectives, een weergave van de Joodse gemeenschap
Hans Vuijsje is directeur van het Joods Maatschappelijk Werk (JMW) en voorzitter van de Stichting Landelijk Joods Netwerk. Hij leest al van kinds af aan Joodse detectives en maakt voor Jonet een serie over dit genre.
