De verloren wereld van ‘Mokum Aleph’
Op 25 oktober zendt de Joodse Omroep op NPO2 de documentaire Mokum Aleph uit van regisseur Berenike Rozgonyi. De film vertelt het verhaal van de verloren wereld van het Amsterdam dat ooit als Mokum (Hebreeuws voor ‘stad’) bekend stond. Deze voorbije wereld wordt in de film tot leven gewekt. De Amsterdamse Jodenbuurt – tussen de Nieuwmarkt en het Waterlooplein, het Rapenburg en de Jodenbreestraat – toont daarin een verborgen en bijna vergeten, maar heel eigen gezicht.
Vóór 1940 telde Amsterdam tachtigduizend Joodse inwoners. Rozgonyi heeft er bewust voor gekozen om niet verder te kijken dan het jaar van de Duitse invasie. Waar de film zich op richt is de onaangetaste sfeer, het ongeschonden leven van vóór de oorlog. Het is een verhaal waarvan de ontknoping bekend is; wat in de film verteld wordt, is wat er aan vooraf ging. Alsof de geschiedenis teruggedraaid kon worden.
In de film wisselen heden en verleden elkaar af. De mensen in het verleden bewegen zich door de beelden net als mensen in het heden; er is ruimte om verwantschap te voelen met hen die Amsterdam honderd jaar geleden bevolkten. De afstand van honderd jaar verdwijnt, de bewoners van toen lijken heel vertrouwd en bekend. Wat Amsterdam ooit de naam ‘Jeruzalem van het Westen’ gaf, maakt de film duidelijk zichtbaar.
