Eroev voorlopig nog buiten gebruik door werk aan A9

In Amsterdam en omgeving is de eroev – de draaggrens van de Joodse Gemeente – sinds vorige week buiten gebruik gesteld. Dat komt door de werkzaamheden aan de A9, die door Amstelveen loopt. Vorige week oordeelde het rabbinaat dat de eroev niet meer in tact is en daarom voorlopig niet kan gelden. De eroev is een markering waarbinnen Joden tijdens sjabbat bepaalde dingen toch mogen doen.

De eroev Amsterdam-Amstelveen wordt bij Schiphol en de Amstel doorkruist door de A9, die momenteel verbreed wordt. Door de werkzaamheden van Rijkswaterstaat is de brug bij Schiphol momenteel gedeeltelijk een vaste brug. Onlangs bleek dat een gedeelte van de constructie in de A9 bij Schiphol dat door de Joodse Gemeente werd gebruikt, is weggehaald. De eroev werd daarmee onbruikbaar geworden.

Onduidelijk

Iedere vrijdag controleert het rabbinaat de plekken op de route waar gewerkt wordt. ‘Daar waar nodig en/of mogelijk hebben wij contact gehad met de bij het project betrokken omgevingsmanagers’, schrijft het rabbinaat van de Joodse Gemeente Amsterdam in een nieuwsbrief. Onduidelijk is hoe de werkzaamheden verder zullen verlopen en of de eroev snel weer actief kan worden. Op donderdag geven rabbijnen Shmuel Katz en Eliezer Wolff de achterban meer uitleg over de situatie.

Tsjulent

Een eroev is voor de Gemeente belangrijk omdat op sjabbat een draagverbod geldt, dat betekent dat mensen en dingen niet van het ene ‘gebied’ naar het andere ‘gebied’ gedragen mogen worden. In vroeger tijden was Joods leven zonder eroev nagenoeg onmogelijk. De tsjulent lag in de oven van de bakker en het water kwam van de pomp op de markt. Zonder eroev was het niet mogelijk die zaken op sjabbat naar huis te krijgen. Tegenwoordig is er thuis een oven en stromend water.

Leesbril en kinderen

‘Wij hebben de eroev nodig om sleutels, een tallit, leesbril, medicijnen en – last but not least – kleine kinderen te kunnen meenemen’, aldus de rabbijnen. De Amsterdamse draaggrens dateert uit de achttiende eeuw, maar is mettertijd in onbruik geraakt, onder meer omdat Joodse Amsterdammers naar buiten de grenzen van de eroev zijn verhuisd. In 1972 werd deze eroev officieel ‘in onbruik’ verklaard en sindsdien raakte hij in de vergetelheid. Vele jaren langer, in 2008, is hij in ere hersteld.

Vorst

De eroev komt soms in de publiciteit. Zo wordt jaarlijks de Eroev Ride gereden, een wielerwedstrijd en toertocht voor fietsers langs de hele grens. Ook is hij eerder wel eens in onbruik geraakt. In februari 2021 was er teveel ijsvorming en moest de draaggrens buiten gebruik worden gesteld. De lijn bestaat vooral uit water en een groot deel ervan was dichtgevroren, waardoor mensen hem via het ijs konden doorkruisen. De grens wordt iedere week gecontroleerd, vorst of geen vorst, en heeft ook andere afbakeningen zoals linten, plaatjes en stippen.