Little Angels’ een aangrijpend post-Sjoa familiedrama
Over twee weken gaat op het Nederlandse Film Festival Little Angels in première, onder andere bij de Joodse Omroep. In deze documentaire, het debuut van de Nederlander Marco Niemeijer, volgt de interviewer een moeder en haar dochter, die begin jaren vijftig op zesjarige leeftijd met haar ouders vanuit Amsterdam naar de Verenigde Staten emigreert. Over het leven van de kleine Tasha zal de zware schaduw hangen van haar twee oudere zusjes, die enkele jaren voor haar geboorte, tijdens de Sjoa, werden vermoord. Het trauma dat hun noodlot zestig jaar lang over het gezin zal werpen, leidt tot ‘een verstikkende relatie,’aldus Niemeijer. ‘Twee mensen die heel nare dingen over elkaar zeiden, niet tegen elkaar, maar tegen mij, de buitenstaander’.
De belangrijkste bronnen voor de documentaire zijn, behalve de gesprekken met moeder Enny en haar dochter, de kasten met fotoalbums en documenten, de blikken met 8mm films en de verzegelde dozen met herinneringen aan Enny’s eveneens vermoorde eerste man en hun twee kleine kinderen. Haar ‘engeltjes’. Niemeijer komt met dit alles in aanraking wanneer hij in 2011 Enny, zijn stiefoma en Tasha, zijn stieftante, bezoekt. Hij krijgt de familiefilmpjes te zien die begin jaren veertig zijn gemaakt. De hoogbejaarde Enny is tijdens de interviews ernstig ziek en dochter Tasha is er constant bij als moeder commentaar geeft bij de beelden. Veelvuldig zegt Enny: “Ik wil terug naar mijn kinderen.” De spanning die spreekt uit het gevoel waarmee moeder enerzijds spreekt over haar twee omgekomen kinderen en anderzijds onaardige dingen zegt tegen haar nog levende dochter Tasha, tekent de verstoorde relatie tussen de volwassen moeder en dochter. ‘Het grootste drama is voor mij het onvermogen van moeder en dochter om elkaar te vinden’.
Veelzeggend zijn de scènes waarin Enny door oude fotoboeken bladert en zegt: ‘Als ik weg ben, wordt het weggegooid. Tasha is er niet in geïnteresseerd. Helemaal niet.’ Of wanneer Enny kusjes blaast naar de foto’s van haar overleden dochter, en zegt dat ze van Tasha niet meer over vroeger mag praten; ‘want het is al zo lang geleden, daar ben je nu toch wel overheen?’ De beelden staan in schril contrast met de soms vertederende shots waarin Tasha vertelt hoe fijn ze het vindt dat ze op haar moeder lijkt en daarom besluit haar lange grijze haren niet te knippen, omdat ze anders tijdens het kammen niet meer het spiegelbeeld ziet van haar moeder. Hartverscheurend is de scène waarin Enny vertelt hoe ze voor haar ogen haar kinderen afgevoerd heeft zien worden, waarna Niemeijer beelden toont die de vader van de meisjes maakte terwijl ze, nog veilig thuis in Amsterdam onder de douche staan. Niemeijer: “Ik wilde iets laten zien van die harde emotie, iets overbrengen van het gevoel dat ik had toen ik die oude filmpjes de allereerste keer zag: deze mensen zijn allemaal vermoord. Het brengt voor mij het schrijnende contrast over tussen het vrolijke leven van voor de oorlog, van die jonge kinderen die plezier hebben, van de intimiteit van hun gezinsleven en van het onmenselijke wat er met hen is gebeurd.’
Little Angels gaat op 24 september in première in Utrecht en is genomineerd voor de Europese filmprijs Prix Europa, die volgende maand in Berlijn wordt uitgereikt.
De Joodse Omroep zendt de documentaire uit op 11 oktober a.s., op NPO 2 om 13.00 uur.
