Nijkerkers op de bres voor behoud van Joods huis met historische waarde

In tegenstelling tot de situatie rond de kapotgemaakte synagoge in Vianen, komen bewoners van Nijkerk op voor een pand met een Joodse geschiedenis. Het gaat om het huis van ‘de Joodse jongen Morie de Liever, die tevens de hoofdpersoon is in een gelijknamige roman van Arie Kok. De jongen woonde er tot in de Tweede Wereldoorlog, toen hij samen met zijn ouders en zussen werd gedeporteerd. Stichting Stadsgezicht Nijkerk zet zich momenteel in voor het behoud van het pand, zodat het bijvoorbeeld niet ten onder gaat om plaats te maken voor nieuwbouw.

Op de nominatielijst voor sloop
Het huis, dat in de Holkerstraat in het centrum van Nijkerk staat, zou kunnen worden gesloopt als de stichting niets doet. “In de Holkerstraat staan aardig wat rijks- en gemeentelijke monumenten, maar er is ook veel van waarde gesloopt,” zegt Nico Poorter van de Stichting Stadsgezicht Nijkerk tegen het RD. Er komt nieuwbouw en graag ziet de stichting dat de gevelwanden daarvan in de oude stijl worden gebouwd. “De laatste bouwtekening voor Holkerstraat 13 [het huis van Morie, red.] die we zagen sloeg echter nergens op: een modern gebouw met een balkon en grote ramen. Zoiets lelijks past daar niet.”

‘Holkerstraat 13 noemen we al het Anne Frankhuis van Nijkerk’Nico Poorter

Stille getuigen
Het gaat Poorter natuurlijk ook om het redden van een van de laatste Joodse stille getuigen die het stadje nog rijk is. “Van de Joodse cultuur in Nijkerk is niet veel meer over. In de oorlog zijn 55 Joodse Nijkerkers weggevoerd. Door de roman van Kok heeft Morie enige bekendheid gekregen. Holkerstraat 13 noemen we al het Anne Frankhuis van Nijkerk,” aldus Poorter. Het boek van Arie Kok kwam uit in 2013 en is ‘een monumentje voor alle Joodse kinderen’ die in de bange jaren ’40-’45 in dezelfde situatie zaten als Morie.

Monument voor de Joodse cultuur
Momenteel is het pand in handen van een projectontwikkelaar, maar het zou volgens de stichting ‘een prachtig monument van de Joodse cultuur in Nijkerk kunnen worden’. “Wellicht kan er ter zijner tijd een kleine expositie worden ingericht over de belangrijke rol van Joden in de lokale geschiedenis.” Samen met de Stichting Oud Nijkerk willen Poorter en zijn bestuur aankloppen bij de gemeente om het belang van dit pand te benadrukken. Het is dan aan hetg gemeentebestuur om te bepalen wat er gaat gebeuren.

Sloopdrama in Vianen
Niet overal wordt naar het schijnt met zorg omgegaan waar het Joodse monumenten betreft. In Vianen werden belangrijke onderdelen van de historische synagoge gesloopt door fouten van de gemeente. Het mikwe en de vloer moesten er onder meer aan geloven. Hoewel de sjoel al sinds 1914 niet meer werd gebruikt, heeft het de status van rijksmonument. Het bekendmaken van de sloop veroorzaakte verontwaardiging in en buiten Joods Nederland.

Lees ook:
Voormalige synagoge Vianen zonder pardon met de sloophamer bewerkt
De voormalige synagoge van Vianen is zonder pardon door slopers onder handen genomen. Onder het oog van de lokale dienst Bouw en Woningtoezicht zijn belangrijke onderdelen van het historische pand kapotgemaakt. Het zou gaan om onherstelbare schade. De historische vereniging Land van Brederode en daarbinnen de werkgroep Stadsherstel Vianen zijn verbijsterd over de mogelijke sloop van het hele gebouw.

Toename verkoop van Israël Producten Centrum na tik op vingers van VWA
Het Israël Producten Centrum, de winkel in Nijkerk van Christenen voor Israël (CvI) met producten uit Israël, ziet een plotselinge toename in de verkoop. Dit is het geval sinds de Voedsel- en Waren-Autoriteit (VWA) de winkel een tik op de vingers gaf over de etikettering van bepaalde producten.