Onderzoek naar verzonken Joodse graven in Den Haag

wiki

Op de Joodse begraafplaats van Den Haag vindt een bijzonder onderzoek plaats naar graven die zijn weggezakt in de bodem. Met speciale radarapparatuur is een onderzoeksteam van de Technische Universiteit in Delft aan bezig om de bodem te onderzoeken. Het is de bedoeling om uit te vinden waar en hoe de graven erbij liggen. Dat kan door in de grond te kijken zonder erin te hoeven graven, middels radar. Op die manier komt het aantal graven in kaart en kan er meer te weten worden gekomen over deze begraafplaats, ook voor de aanleg van een nieuw gebouw en voor begraven in de toekomst. In Joods Den Haag wordt gezocht naar een oplossing voor de begraafplaats in Wassenaar, die vol begint te raken.

13.000 graven
De Delftse geofysici Deyan Draganov en Dominique Ngan-Tillard werken met een grondpenetratieradar. Dat is een geel apparaat dat nauwkeurig de bodem in beeld kan brengen zonder dat ervoor gegraven hoeft te worden. Daartoe werden ze uitgenodigd door de Stichting tot Instandhouding van de Joodse Begraafplaats te ’s-Gravenhage. “Voor ons is het belangrijk om te weten waar er graven hebben gelegen,” zegt voorzitter Michiel van Haersma Buma tegen DHC. Volgens het gravenregister moeten er circa 13.000 Joden begraven liggen op de Haagse begraafplaats. Daarvan zijn echter drieduizend graven zichtbaar. De rest ligt onder de grond.

Laag voor laag
Momenteel kunnen Joden in Den Haag begraven worden in de Joodse begraafplaats van Wassenaar, maar die is op een gegeven moment vol, zo geeft Van Haersma Buma aan. “Voor de Joodse gemeenschap willen we uitzoeken of het in de toekomst een optie is om hier weer te begraven.” Dankzij het radarapparaat, dat elektromagnetische golven de grond instuurt, hoeft er niet gespit te worden. Elke grondlaag heeft zijn eigen parameters. Als de golven op een steen kaatsen, dan zien de Delftse onderzoekers dat. Uiteindelijk moet er een totaaloverzicht komen van stenen, natuurstenen, boomstronken en andere dingen onder de grond.

Mensenresten
Niet alleen stenen, maar ook menselijke resten verwachten de onderzoekers tegen te komen. Dat kan omdat niet alle Joden die hier begraven werden fortuinlijk waren. Wie geen geld had, moest het doen met een paar houten planken op zijn of haar graf. In tegenstelling tot steen vergaat hout wel. Ook zouden veel grafstenen met de jaren als ondergrond voor nieuwe graven zijn gebruikt. Naast de ingang van de begraafplaats wil de Stichting een ontvangstgebouwtje neerzetten voor bezoekers, een soort klein informatiecentrum. In dat geval mogen er geen graven onder liggen.

Ontdekkingen
Voor de TU Delft is het onderzoek een mooi project, zegt medewerker Draganov. “Met dit onderzoek willen we als universiteit aan de maatschappij laten zien wat we kunnen,” zegt hij tegen DHC. Afgelopen jaar ontdekten de onderzoekers tien mogelijke grafstenen in de bodem van de Joodse begraafplaats te Naaldwijk. Mogelijk komt de rest van de Haagse begraafplaats later aan de buurt: rondom de Joodse begraafplek zijn ook christenen en niet-christenen begraven. De resultaten van de eerste meting laten even op zich wachten en het onderzoek zal zeker nog een poosje duren.

Eeuwenoud
De Joodse begraafplaats in Den Haag ligt in de Archipelbuurt, aan de Scheveningseweg schuin tegenover het Vredespaleis. In 1694 werd een weiland aan deze weg aangekocht voor het inrichten van een begraafplaats voor Portugese- en Hoogduitse Joden. De begraafplaats was bij aanvang maar 84 vierkante meter groot. In de loop der eeuwen vond door aankoop van aanliggende gronden uitbreiding plaats. In 1710 kwam er apart Hoogduits gedeelte dat verreweg het grootste is. In 1906 was ook dat geheel in gebruik en werd een nieuwe begraafplaats in Wassenaar gesticht. De stenen muur rond de Haagse begraafplaats dateert uit 1867. Centraal op de begraafplaats staat het metaheerhuisje. Een bijzonder grafmonument is dat van de negentiende-eeuwse schilder Salomon Verveer.

Rijksmonument
Er liggen ongeveer 10.000 mensen begraven op de Haagse begraafplaats waaronder ook de schilder Jozef Israëls. Er zijn ruim 2.800 graftekens. De grafstenen zijn merendeels van dezelfde afmeting, een uitdrukking van het feit dat volgens het Jodendom na het sterven iedereen gelijk is. Een deel ervan is door de eeuwen heen beschadigd, onder andere door boomwortels. Andere graven zijn vernield in de Tweede Wereldoorlog. dat gebeurde bij de aanleg van Duitse loopgraven op de begraafplaats en als gevolg van een Engelse vliegtuigbom. De begraafplaats is sinds 1967 opgenomen in het register van rijksmonumenten. Het beheer is in handen van de Stichting tot instandhouding van de Joodse Begraafplaats te ‘s-Gravenhage.

Lees ook:
Joodse begraafplaats Haarlem in zeer slechte staat, restauratie is broodnodig

De NIK-gemeente Noord-Holland Noordwest luidt de noodbel voor de Joodse begraafplaats van Haarlem. Als er niets gebeurt, zal deze monumentale plek ten ondergaan aan slijtage en achterstalligheid. Dit stelt voorzitter Ruben Boas tegen RTVNH. Hij nam een verslaggever mee langs het monumentale hek van de begraafplaats aan de Amsterdamsevaart. 

Categorie:

Home » Nieuws » Onderzoek naar verzonken Joodse graven in Den Haag