Ralph Inbar – Joodse iconen van weleer – achtergrond

Het is ruim twintig jaar geleden, op 19 maart 2004, dat tv-maker en -presentator Ralph Inbar overleed. Hij werkte zowel in Nederland als in Israël. In de serie ‘Joodse prominenten van weleer’ de vraag wie was deze veelzijdige man en wat heeft hij destijds voor de tv-kijkers betekend.

Ralph Inbar, de man van vele tientallen succesvolle tv-programma’s die zowel door hem zijn gepresenteerd als geregisseerd, werd op 24 december 1938 in Den Haag – Scheveningen – geboren als zoon van de Duits-Joodse Fritz Kamp en zijn Nederlands-Joodse moeder Engelina Troostwijk. Zijn ‘doopnaam’ – besnijdenisnaam klinkt nogal eigenaardig, toch? – was Ralf Jacob Kamp, een achternaam die hij later, woonachtig in Israël, zou veranderen in Inbar – Ivriet voor barnsteen. Ralf bleef gewoon Ralf, dat later op tv en via de schrijvende pers Ralph zou worden. Ralph Inbar, mooie welluidende naam.

Maar terug nu naar zijn prille jeugd, toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog los van zijn ouders moest onderduiken als ‘Bob Keukenstroop’. Tijdens die pikzwarte periode werden zijn vader en moeder vermoord en bracht het verweesde jochie na de bevrijding zijn kindertijd grotendeels door in tehuizen. Niet bepaald een ideale start van een leven.

Sonja Barend

Na afronding van de middelbare school vertrok hij naar Israël om daar tot 1963 op de kunstacademie Bezalel in Jeruzalem lessen te volgen. Hierna volgde de filmacademie in Parijs. In 1964 keerde hij terug naar Nederland, waar hij bij de VARA als regisseur aan de slag ging. Bekend waren onder andere zijn live-shows van de toen zeer populaire Rudi Carrell. Daarnaast regisseerde hij het trendy muziekprogramma Fanclub (1965 -1967) dat later Fenclub zou gaan heten, en werd gepresenteerd door Sonja Barend.

Er ontstond een liefdesrelatie tussen beide BN’ners – jawel, liefde op de werkvloer. Op 5 december 1868 traden ze in het huwelijk, een verbintenis die overigens slechts drie jaar standhield. Of dit de reden van het mislukte huwelijk was, is niet bekend, maar in 1968 – het jaar dus van hun huwelijk – ging hij terug naar in Israël, waar hij één van de oprichters was van de Israël Broadcasting Aurhority (IBA) de destijds eerste en lange tijd enige (publieke) televisiezender in dat land.

TROS-man

Toch maar terug naar Nederland, waar hij vanaf 1972 in dienst was bij de TROS, waar hij opnieuw tv-shows maakte. Naast het verborgen cameraprogramma Bananasplit, dat eind jaren tachtig liefst vijf miljoen kijkers per aflevering (!) trok, realiseerde Inbar programma’s als Fanclub, Music All In, Take 2, Zelfportret en TV Masqué, een amusementsprogramma dat door hemzelf was bedacht. Voor TV Masqué, dat Inbar ook presenteerde, ontving hij in 1992 de Gouden Roos op het televisiefestival in het Zwitserse Montreux.

Bananasplit

Het grote publiek kende Inbar vooral van Bananasplit, dat liep van 1980 tot 2004. Daarin werden mensen via een verborgen camera voor de gek gehouden. Bekend zijn klassiekers zoals de grap met Bas van Toor, alias clown Bassie, die door Inbar en zijn broer Ad van Toor (alias Adriaan) voor de gek werd gehouden. Of de grap met de auto van goochelaar Hans Kazan, die na een beurt in de garage bleek te zijn veranderd in een Engelse wagen met het stuur aan de andere kant.

Gierend voor de buis

Zelf herinner ik mij een Israëlisch restaurant op het Gelderlandplein in Amsterdam waar Ralph Inbar pal voor de deur een of ander obstakel liet plaatsen. De uitbater ging helemaal uit zijn dak. Of dat ding daar uitgerekend voor zijn restaurant moest komen?! Ik had pijn in de kaken van het lachen. Inderdaad, er is geen groter vermaak dan leedvermaak. Tegelijkertijd had ik medelijden met die arme boze restaurateur, maar ook en vooral bewondering voor Inbar die zo’n scène, die uiteraard ter plekke moest worden geïmproviseerd, kon opbouwen tot een hilarisch en spannend gebeuren.

Maar hoe dan ook, een aflevering van Bananasplit, gebaseerd op een instinkertje, escaleerde nooit in een onomkeerbaar conflict tussen Inbar en de gefopte persoon. Voor dit programma – dat gebaseerd was op het Amerikaanse concept You’re on Candid Camera van Dom DeLuise – bleef destijds zo’n beetje half Nederland thuis, gierend voor de buis. De uitzending met bijvoorbeeld Jeroen van Koningsbrugge en Frans Bauer is ook zo’n dolkomische herinnering.

Songfestival

Inbar bracht jarenlang een deel van zijn (vrije) tijd door in zijn geliefde Israël. Tijdens een van die bezoeken aan dat land maakte en presenteerde hij de Israëlische versie van Bananasplit, dat ook fragmenten van zijn Nederlandse programma’s uitzond.

In 1999 was hij artistiek directeur van het Eurovisie Songfestival dat toen vanuit Jeruzalem werd uitgezonden, omdat het jaar daarvoor Dana International had gewonnen. De show werd in Europa en de rest van de wereld door honderden miljoenen kijkers bekeken.

De super-succesvolle Ralph Inbar overleed op 65-jarige leeftijd onverwachts in een ziekenhuis in Hamburg, waar hij een paar maanden eerder een hartoperatie had ondergaan. Hij ligt in Israël begraven.

Noot
Twee merkwaardige persoonlijke coïncidenties: Twee weken voordat ik dit artikel had afgerond sprak ik toevallig met een vriend over de uitreiking van de Sonja Barend Award. Hij vroeg me of ze ooit inderdaad met Ralph Inbar was getrouwd. Ja dus. De dag nadat ik dit artikel naar de Jonet-redactie opstuurde, was de schrijver Adriaan van Dis in de tv-uitzending Bar Laat. Hij verkondigde dat ‘ie destijds zo’n hekel had aan Bananasplit. Tja.