Spanje en Portugal naturaliseren 90.000 nazaten verjaagde Sefardische Joden
Spanje en Portugal hebben in de afgelopen jaren meer dan 90.000 nazaten van verjaagde Sefardische Joden een Spaans of Portugees paspoort gegeven. De mogelijkheid tot naturalisatie begon in 2015 en is een soort Iberische Wiedergutmachung voor de Inquisitie, die tussen 1492 en 1834 plaatsvond. Madrid heeft minstens 153.000 aanvragen voor een staatsburgerschap ontvangen. Lissabon kreeg ten minste 86.000 aanvragen binnen. Dit stellen cijfers over immigratietrends die onlangs in Spaanse en Portugese media zijn gepubliceerd, zo schrijft het Joodse persagentschap JTA.
Van alle aanvragen willigde Spanje er 23.000 in (circa 23 procent) en kende Portugal er 54.000 toe (ongeveer 63 procent). Momenteel zijn nog vele duizenden aanvragen in behandeling.Ruim tweederde van de aanvragen in Lissabon komt uit Israël. In Madrid ligt het aantal uit Israël afkomstige verzoeken op onder de vijf procent. Verder was Spanje in een groot aantal zaken besluiteloos, waardoor er klachten en bezwaren van de aanvragers in het buitenland kwamen. In beide landen onderzoekt de Joodse gemeenschap alle aanvragen. Alleen indieners die door de gemeenschap als geloofwaardig worden gezien, mogen door naar de autoriteiten.
Binnenkort sluit Spanje het loket voor Joden uit het buitenland die een paspoort willen bemachtigen omdat ze zouden afstammen van gevluchte Sefardim. In eerste instantie ging het om een periode van drie jaar, maar die is tot twee keer toe verlengd. Dart gebeurde onder andere vanwege de coronapandemie. Indieners die zich vóór september 2021 hebben aangemeld, hebben tot februari 2022 de tijd om de notariële akte en bekrachtiging van hun aanvraag af te ronden.
In Portugal gaat het daarentegen om een open regeling. Echter, toen de Russisch-Joodse zakenman Roman Abramovitsj in decemver 2021 ook een Portugees paspoort bemachtigde, barstte er een discussie los over de noodzaak van de regeling. Sommige Portugese bestuurders stelden vorig jaar voor om de interpretatie van de wet te beperken, maar trokken hun voorgestellen in na protesten van Joodse organisaties. In Spanje is een debat gestart over het naturaliseren van nazaten van verjaagde moslims. Wie tijdens de Inquisitie de islam aanhing moest bekeren, sterven of vluchten.
Tot 1492 was het Spaanse Jodendom een van de grootste, meest welvarende en gecultiveerde Joodse gemeenschappen ter wereld. Met de afkondiging van het ‘Alhambra-decreet’, waarin Joden de keuze hadden te bekeren tot het katholicisme, in ballingschap te gaan of te sterven, kwam daar een einde aan. Ruim tweehonderdduizend Joden werden afvallig en zo’n honderdduizend vertrokken. Waarschijnlijk zijn bijna veertigduizend Joden vermoord vaak werden ze levend verbrand op de brandstapel. Pas in 1834 schafte koningin-regentes María Cristina de Borbón de Spaanse inquisitie af. Ruim veerhonderd jaar mocht je geen Jood zijn in Spanje. In Portugal werd de Inquisitie geïntroduceerd na de Spaanse verovering van 1496. Na de bevrijding verdween het fenomeen weer.
